از روزهای پایانی سال 96 شایعه فیلترینگ دائمی پیام رسان و شبکه اجتماعی «تلگرام»، یکی از موضوعات مهمی بود که در کشور مطرح می شد، تا جایی که بیشتر مرم به این نتیجه رسیدند که فیلتر تلگرام، موضوعی است که ارکان و بخش های مختلف کشور به تصمیم دائمی در مورد آن رسیده اند و به همین دلیل است که با طرح غیر مستقیم آن در حال آماده کردن اذهان و افکار عمومی برای شکل گیری چنین اتفاقی هستند.
به گزارش «تابناک»؛ حتی رئیس جمهور و دولت هم که پیش از این تأکید داشتند، دستشان روی دکه «فیلترینگ» نخواهد رفت، در این باره سکوت کرده بودند و خبر غالب این بود که تلگرام تنها تا پایان اولین ماه سال جدید (97) بدون اعتمال فیلتر کار خود را در ایران دنبال خواهد کرد و پس از پایان این مدت، این شبکه اجتماعی محبوب بین ایرانی ها فیلتر شده و جای خود را به پیام رسان های جایگزین خواهد داد.
رئیس‌جمهور درباره فیلتر شدن تلگرام چه نظری دارد؟
جدای از اظهار نظر«محمد جواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص فیلترینگ تلگرام، در این باره خبری نبود تا اینکه اولین جلسه رئیس جمهور در سال جدید که طی آن «حجت الاسلام حسن روحانی » در دیدار نوروزی جمعی از وزرا، استانداران و مدیران دستگاه های اجرایی، اظهار کرد: خواست مردم از دولتی که به آن رأی داده اند، تلاش بیشتر برای تقویت رفاه و امنیت است و گام برداشتن در مسیر گسترش بیشتر دسترسی به فضای ارتباطی، اطلاعات و دادن قدرت انتخاب به مردم.
البته رئیس جمهور ادامه داد: داشتن پیام رسان های ایرانی، توانمند، امن و ارزان که بتوانند نیازهای مردم را برطرف کنند، بی تردید باعث افتخار همگان خواهد بود و هدف از ایجاد و تقویت نرم افزارها و پیام رسان های داخلی، فیلتر یا مسدود کردن دسترسی ها نباید باشد، بلکه باید با هدف رفع انحصار در پیام رسان ها انجام شود.
روحانی آموزش استفاده بهینه از فضای مجازی و تدوین محتوای مناسب و خوب برای انتشار در این فضا را نیز ضروری خواند و گفت: فضای مجازی خوب با تولید محتوای خوب، جذاب و مفید و نه صرفا با انحصار و محدود کردن آن، تأمین خواهد شد.
پس از آن بود که در موضع دولت برای فیلترینگ تلگرام ابهام ایجاد شد و سخنان روحانی این را به اذهان متبادر ساخت که قوه مجریه، همچنان نظر مثبتی روی فیلتر شدن این پیام رسان خارجی ندارد. البته سخنان رئیس جمهور به گونه ای دوپهلو بیان شد و هنوز مشخص نیست که دولت با سایر ارکان حاکمیت درباره فیلترینگ تلگرام همراهی خواهد کرد یا خیر؟!
یک نماینده مجلس: تلگرام نهایتا 20 روز دیگر فیلتر می‌شود
کار تا جایی پیش رفت که روز گذشته، «حجت الاسلام مجبتی ذوالنور» نماینده مردم قم در مجلس در توییتر خودش نوشت: با توجه به ابعاد خسارات استقرار استفاده از تلگرام، این پیام رسان خارجی در آینده نزدیک و کمتر از 20 روز دیگر فیلتر خواهد شد. ذوالنور این سخنان را پس از جلسه با وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مجلس بیان کرده، اما توضیحی نداده که آذری جهرمی یا شخص دیگر این زمان فیلتر شدن را در جلسه اعلام کرده یا خیر؟ این در حالی است که وزارت ارتباطات، نقل قولی از وزیر ارتباطات در مورد فیلتر شدن قریب‌الوقوع تلگرام را تکذیب کرده است.
وزیر ارتباطات هم برای اینکه سوء برداشتی از جلسه روز گذشته اش در مجلس صورت نگیرد یا سخنی بر خلاف آنچه او گفته، زده نشود، بلافاصه در اینستاگرام خود مطلبی را با این مضمون منتشر کرد: دوشنبه به دعوت مشترکی از کمیسیون های امنیت ملی و اقتصادی مجلس در مجلس شورای اسلامی حضور یافتم و در گفت و گو با نمایندگان محترم به مطالب زیر اشاره کردم.
توضیحات شش بندی وزیر ارتباطات درباره جلسه با نمایندگان برای فیلترینگ
نخست: تکنولوژی بلاک‌چین تحولی عظیم در ساختار اعتماد به وجود می‌آورد. بانک ها، ثبت اسناد و ثبت احوال، نمونه‌ای از مراجع اعتماد در ساختار حاکمیت هاست که دچار تحول می‌شود. موضوع تهدیدات اقتصادی تلگرام که امروز در جامعه درباره آن بحث می‌شود، ناشی از این تحول است که باید به آن توجه کرد. البته مرجع کارشناسی در این موضوع بانک مرکزی و پژوهشگاه های علمی و وزارت اقتصاد هستند.
دوم: بحث پیام رسان و رسانه دو موضوع مجزاست که امروز بنا به شرایطی در کشور ما به هم آمیخته است. برخی محدودیت های رسانه‌ای مبحث پیام رسان ها را تحت الشعاع خود قرار داده است. پیام رسان‌ها یکی از زیرساخت های توسعه اقتصاد دیجیتال هستند. امروز نظام بانکی بین المللی امکان فعالیت کسب و کارهای ایرانی را در پیام رسان ها بوجود نیاورده‌اند. اتصال صنعت فناوری مالی به پیام رسان ها باعث شکوفایی اقتصادی می‌شود.
سوم: شورایعالی فضای مجازی در خصوص حمایت از پیام رسان های بومی مصوبه ای داشته و دستگاه ها وظایفی داشته‌اند. وزارت ارتباطات بنا بر مصوبه اقدامات خوبی انجام داده و در حال تکمیل اقدامات هستیم.
چهارم: بحث امنیت اطلاعات و حریم خصوصی بسیار بااهمیت است. قوانینی داریم و دیروز هم قوه قضاییه آیین نامه‌ای اعلام کرد؛ اما نیاز به شفاف سازی بیشتری دارد. مصادیق صدور احکام قضایی بایستی شفاف تر اعلام شود و این نیازمند حمایت قانونی مجلس است. دین و قوانین ما تأکید بر این دارند و اکنون با شفاف سازی قانونی باید ضمانت های اجرایی را روشن کرد.
پنجم: نقدهایی از امنیت پیام رسان ها مطرح می‌شود. برخی صحیح است و برخی سیاه نمایی. آنگونه که گزارش کرده‌اند، مدیر پیام رسان داخلی در پاسخ به یک ضابط، خواستار طی روال قانونی می‌شود و حکم جلب صادر شده است. این دو معنا دارد؛ نخست اینکه حساسیت در این شرکت ها به حریم خصوصی مردم هست و دوم آنکه قوانین حمایتی از این شرکت ها برای رعایت حریم خصوصی کاربران لازم است. وزارت ارتباطات لایحه‌ای در این حوزه آماده کرده که تلاش می‌کنیم با فوریت بالا به مجلس ارسال کنیم.
و آخر اینکه: حاکمیت در استفاده حداکثری از منافع فضای مجازی و دفع آفات آن باید یکپارچه باشد. بین حاکمیت و مردم هم همدلی لازم است. زمانی که جنگ با حمایت و رشادت مردم اداره و زمانی که تحریم های ظالمانه با حمایت مردم سپری شد، طبیعتا در حل مسائل پیش روی ما در تحول دیجیتال نیز نیازمند حمایت مردم هستیم.
فیروزآبادی: «تلگرام» فقط تا دی ماه 96 همکاری خوبی با ایران داشت
اما دیگر مهمان نمایندگان مجلس «سید ابوالحسن فیروزآبادی» دبیر شورای عالی فضای مجازی و از موافقان جدی فیلترینگ تلگرام بوده که طی روزهای اخیر هم بیشترین انتقادها را به تلگرام داشته، در این جلسه گفته: «ما نمی دانیم پاول دورف مسئول تلگرام تبعه چه کشوری است و شبکه تلگرام زیر نظر چه کشوری اداره می شود. تلگرام به شدت هزینه بر است؛ اما هیچ محل درآمدی برای آن اعلام نشده است. تلگرام قابلیت های ویژه ای مانند کانال دارد که در هیچ نرم افزار دیگری آن را مشاهده نمی کنیم.»
وی با اشاره به مصوبه شورای عالی فضای مجازی مبنی بر اینکه پیام رسان هایی که تعداد کاربرانشان از حدی افزایش می یابد باید در کشور نماینده رسمی داشته باشند، گفت: تلگرام تاکنون نماینده رسمی به ایران معرفی نکرده است.
فیروزآبادی با اشاره به رایزنی های ایران با تلگرام گفت: وزارت ارتباطات با تلگرام توافقاتی داشت که در این راستا همکاری های خوبی تا دی ماه ۹۶ انجام شد، اما در ماجراهای دی ماه سال ۹۶ تلگرام به توافقات عمل نکرد.
دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به انتشار سند اخیر تلگرام در مورد برنامه های سال ۲۰۱۸ گفت: تلگرام قصد دارد در سال ۲۰۱۸ رمز ارز وارد کند. در مرکز ملی فضای مجازی، هنوز به نتیجه مشخصی در برخورد با رمزارزها از جمله بیت کوین نرسیده ایم. مطالعات شروع شده، جلساتی با بانک مرکزی داریم تا سیاست های جمهوری اسلامی در نحوه تعامل با رمزارزها مشخص شود.
وی ادامه داد: آنچه قرار است در تلگرام در قالب رمزارز ارائه شود، نسل سوم رمز ارزها است. این رمزارزها قابلیت دولت گریزی و بلادرنگ بودن را دارند و بازیگر اصلی رمزارز گرام، تلگرام است. برخی معتقدند این بازیگری جدید با مبانی تئوری رمزارز مغایرت دارد. تلاش داریم در دانشگاه ها و آموزش و پرورش از ارائه خدمات در تلگرام خودداری کنیم. در دو سال گذشته با کمک قوه قضائیه از ارائه خدمات پولی توسط تلگرام خودداری شده است و به این صورت فعالیت خالص اقتصادی بر تلگرام نداریم و فعالیت های موجود فعالیت های مکمل اقتصادی است.
دولت با دست پس می‌زند با پا پیش می‌کشد!
هرچند پیشتر زمان فیلترینگ تلگرام پایان فرودین ماه 97 اعلام شده و مطابق با زمان جدیدی که یکی از نمایندگان مجلس در ارتباط با زمان بستن تلگرام در ایران اعلام کرده بود، این مهلت به قبل از 10 اردیبهشت ماه رسیده است، اما آنچه در میان نهادهای مختلف در جمهوری اسلامی می گذرد، گویای این است که هنوز توافق و هم نظری نهایی برای فیلترینگ این پیام رسان که قابلیت های شبکه اجتماعی را نیز دارد، نشده است.
به نظر می رسد، رئیس جمهور و دولت نگران وعده های انتخاباتی خود به مردم در خصوص دسترسی به فضای ارتباطی، اطلاعات و دادن قدرت انتخاب به مردم هستند و نمی خواهند حداقل مسئولیت فیلتر تلگرام روی بر گردن آنها باشد، برای همین در عین همراهی با بخش های مختلف حاکمیت برای ایجاد محدودیت در فعالیت پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی خارجی در کشور، به نوعی هم تلاش دارند مخالفت خود را با فیلترینگ بیان کنند؛ موضعی که با بیان سخنان دوپهلو آن را نشان می دهند.
تلگرام را فیلتر کنید یا نه فرقی بحال مردم نداره
درهرصورت قبل از۲۱ اردیبهشت فیلترمیشود!!! 