برندگان و بازندگان اصلی جنگ تجاری احتمالی آمریکا و چین

کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل (آنکتاد) در مطالعه ای به برندگان و بازندگان جنگ تجاری احتمالی بین آمریکا و چین پرداخته و عنوان داشته در صورت عمیق تر شدن جنگ تجاری بین دو کشور در ماه مارس پیامدهای این جنگ تجاری گسترده و برای کل سیستم تجارت بین‌المللی منفی و رکود اقتصادی را به همراه خواهد داشت. بر اساس اطلاعات ارائه شده مکزیک بیشترین برد را از این جنگ تجاری به دست خواهد آورد. به نحوی که اقتصاد مکزیک در حدود 27 میلیارد دلار از صادرات این دو کشور را جذب خواهد کرد که این حجم از افزایش صادرات برای مکزیک برابر 5.9 درصد کل صادرات این کشور می باشد. در این گزارش آنکتاد از اتحادیه اروپا (متشکل از 28 کشور) با جذب 70 میلیارد دلار از برندگان این جنگ تجاری یاد کرده است.

سال گذشته میلادی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به بهانه اقدامات ناعادلانه و غیر منصفانه تجاری چین در روابط با آمریکا و درچارچوب یک سیاست حمایتگرایانه اقتصادی اقدام به وضع تعرفه های 10 درصدی بر کالاهای چین به ارزش 200 میلیارد دلار نمود و در عمل متقابل چین در قبال 60 میلیارد دلار از کالاهای آمریکایی تعرفه هایی 5 تا 10 درصدی اعمال کرد. این جنگ تجاری ادامه داشت تا اینکه چین و آمریکا به عنوان دو اقتصاد بزرگ جهانی در حاشیه نشست گروه 20 در اول دسامبر موافقت کردند در وضع تعرفه جدید به مدت ۹۰ روز دست نگه دارند و در طی این مدت برای رسیدن به یک توافق نهایی تلاش کنند. اما این مهلت به روزهای پایانی خود نزدیک می شود. آمریکا و چین تا اول مارس فرصت دارند به توافق تجاری دست یابند در غیر این صورت آمریکا اعلام کرده تعرفه واردات کالاهای چینی به ارزش ۲۰۰ میلیارد دلار را از ۱۰ به ۲۵ درصد افزایش خواهد داد. کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل (آنکتاد) در مطالعه ای به برندگان و بازندگان این جنگ تجاری احتمالی پرداخته است.

• بازندگان این جنگ تجاری احتمالی

به گزارش آنکتاد پیامدهای این جنگ تجاری گسترده و برای کل سیستم تجارت بین‌المللی منفی و رکود اقتصادی را به همراه خواهد داشت. همچنين اين نگرانی وجود دارد که فراگیر شدن اعمال این گونه سیاست های حمایت گرایانه در سطح جهانی موجب آسیب پذیری بیشتر کشورهای ضعیف تر در عدم دسترسی به بازار آزاد می گردد. کشورهای کوچک‌تر و فقیرتر بايد تلاش کنند که در برابر اينگونه شوک‌های خارجی تاب بیاورند.

جنگ تجاری آمریکا و چین موجب خواهد شد تا شرکت‌ها از زنجیره تأمین شرق آسیا فاصله بگیرند. طبق برآورد گزارش آنکتاد، تولیدکنندگان شرق آسیا شدیدترین لطمه را متحمل خواهند شد و انتظار می‌رود صادرات این منطقه ۱۶۰ میلیارد دلار کاهش پیدا کند که البته پیامد آن در همه نقاط ملموس خواهد بود.

• تاثیر این جنگ تجاری احتمالی بر شرکت های دو کشور

انکتاد در گزارش خود اعلام کرده است که در صورت اعمال تعرفه های اضافی آمریکا بر 250 میلیارد دلار واردات از چین تقریبا 82 درصد از این حجم توسط کشورهای ثالث، جذيب خواهد شد. از اين ميزان 12 درصد توسط شرکت های چینی و تنها 6 درصد توسط خود شرکت های آمریکایی جذب خواهد شد. در طرف مقابل از حدود ۸۵ میلیارد دلار صادرات آمریکا که مشمول تعرفه چین قرار مي گیرد 85 درصد آن توسط کشورهای ثالث جذب خواهد شد که از اين ميزان10 درصد توسط شرکت های چینی و کمتر از 5 درصد توسط خود شرکت های آمریکایی صورت خواهد گرفت. دلیل عدم بهرمندی شرکتهای آمریکایی و چینی از این سیاست های حمایتگرایانه اين است که الزاما اعمال تعرفه های دو جانبه، رقابت جهانی را به نفع شرکت های کشورهای اعمال کننده سیاست حمایتگرانه تغییر نمی دهد و شرکت های مربوط به کشورهایی با ظرفیت اقتصادی بالا و رقابتی، جایگزین شرکت های آمریکایی و چینی می گردند.

• برندگان جنگ تجاری احتمالی چین و آمریکا

بر اساس مطالعه انجام شده توسط آنکتاد و با توجه به شاخص میزان جهش صادراتی کشورهاي منتفع از این جنگ نسبت به کل صادرات این کشورها، مکزیک با 5.9 درصد در صدر این جدول قرار گرفته و بعد از آن ویتنام با 5 درصد، استرالیا 4.6 درصد، پاکستان 3.8 درصد و برزیل 3.8 بيشترين نفع را خواهند برد. مکزیک از لحاظ میزان مطلق جهش صادراتی ناشی از این جنگ تجاری در صدر قرار دارد و افزایش صادرات اين کشور به میزان 27 میلیارد دلار برآورد شده است. پیش بینی مي شود که اتحادیه اروپا (متشکل از 28 کشور) افزایش صادراتی در حدود 70 میلیارد دلار ناشی از این جنگ تجاری را به خود اختصاص دهد، که نسبت به کل صادرات اتحادیه اروپا در حدود 0.9 درصد می باشد.

جمع بندي:

• همانطور که در گزارش آنکتاد قيد شده است، پیامدهای این جنگ تجاری گسترده خواهد بود و تاثير آن برای کل سیستم تجارت بین‌المللی، منفی خواهد بود. اين جنگ تجاري رکود اقتصادی را به همراه خواهد داشت. با لحاظ کردن اثرات بازگشتی این رکود اقتصادی، دشوار مي توان جمع بندی در خصوص برندگان این جنگ تجاری ارائه کرد.
• دونالد ترامپ در سخنرانی سالانه وضعيت اتحاد خود در کنگره در تاريخ 16 بهمن ماه 1397 ضمن تاکید مجدد بر روند تجاری غیرمنصفانه بین واشنگتن و پکن بر لزوم دستیابی به توافق تجاری واقعی و ساختاری با چین تاکید و اعلام کرد که روند تجاری غیرمنصفانه بین واشنگتن و پکن باید تغییر کند.
• جنگ تجاری بین آمریکا و چین به شرکتهای زیادی در دو کشور به خصوص شرکت های کوچک و متوسط که دسترسی کمتری به منابع مالی دارند، لطمه خواهد زد. از این رو فشارهای داخلی دو کشور از سوی این شرکت ها میتواند دلیلی برای تسهیل دستیابی به توافق بین دو کشور عنوان شود. اما از سوی دیگر در حال حاضر دونالد ترامپ در حوزه سیاست داخلی با چالش هایی همچون تامين بودجه براي ساخت دیوار مرزی با مکزیک و پرونده هاي تحقيق در مورد ارتباط تيم انتخاباتي اش با روسيه دست و پنجه نرم مي کند و از جهات مختلف تحت فشار است. ممکن است براي تغيير معادلات سياسي دست به اقداماتي بزند که در آن صورت مذاکرات درباره وضع تعرفه ها، با شرایط سخت تری روبرو خواهد شد.  

منبع مورد استفاده : کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل : https://unctad.org