رئیس پژوهشگاه صنعت نفت گفت: وزارت علوم باید نقش سیاستگذاری داشته و امور دانشگاه ها را به آنها واگذار کند.
به گزارش مهر، جعفر توفیقی در گردهمایی اعضای کارگروه تخصصی برنامه ریزی و گسترش آموزش عالی که در دانشگاه تربیت مدرس در حال برگزاری است، با اشاره به تحلیل نظام سیاستگذاری علم و فناوری کشور گفت: ما در ۴۰ سال گذشته در یک دوران شتاب در سیاستگذاری و تصمیم گیری قرار داریم. شتاب به این معنی که شاید ضرورت بعد از انقلاب نیز همین بود و شرایط بعد از انقلاب این وضعیت را ایجاد کرده بود. چرا که فکر می‌کردیم دچار عقب ماندگی‌هایی هستیم که باید به سرعت آن را جبران کنیم.
وی ادامه داد: یکی از این تجربه‌های شتاب در سیاستگذاری همان توسعه کمی آموزش عالی است که امروز چهره توسعه کمی آموزش عالی را شاهد هستیم.
رئیس پژوهشگاه صنعت نفت افزود: این دوره که با شتاب در سیاستگذاری مواجه بود، شرایطی را ایجاد کرد و در این شرایط گاهی مجبور هستیم با دانشی که در جلسات شکل می‌گیرد تصمیم گیری کنیم که این دانش کافی نیست و منجر به سیاست با ثبات نمی‌شود. یکی دیگر از تبعات دوران شتاب در سیاستگذاری این است که تصمیم‌هایی که اتخاذ می‌شود که ثبات نداشته و عمیق نیست. برای همین است که ما تغییر در سیاست‌ها و تصمیم گیری ها داریم.
وی گفت: یکی از ویژگی‌های دوران شتاب در سیاستگذاری این است که عمدتاً تقاضایی برای دانش شکل نمی‌گیرد. رشته‌های مرتبط با سیاستگذاری و برنامه ریزی شکل نمی‌گیرد. یکی از مهمترین رشته‌های ما دکتری آموزش عالی است که ۱۰ تا ۱۵ سال از عمر آن نمی‌گذرد. رشته سیاستگذاری در علم و فناوری نیز به همین صورت است و حدود ۱۰ تا ۱۲ سال از عمر ایجاد آن نگذشته است.
توفیقی اظهار داشت: از دیگر ویژگی‌های این دوران این است که اندیشه ورزی شکل نمی‌گیرد. گفتگو و تفکر انتقادی شکل نمی‌پذیرد و به انجمن‌های علمی رجوع نمی‌شود چون ما در دوران شتاب در سیاستگذاری و تصمیم گیری بودیم که نیازی به آن احساس نمی‌شد و یکی از گله‌هایی که وجود دارد این است که چرا به انجمن‌های علمی رجوع نشده و از آنها استفاده نمی‌شود.
رئیس پژوهشگاه صنعت نفت افزود: یکی دیگر از ویژگی‌های دوران شتاب در تصمیم گیری، روزمرگی است و این شتاب در سیاستگذاری و تصمیم گیری در تمام حوزه‌ها وجود دارد و یکی از شاخص‌های دیگر آن این است که تصمیم گیری های کلان در این دوره با عجله و شتاب صورت می‌گیرد.
وی افزود: یکی از گله‌هایی که امروز مطرح می‌شود ضعف تقاضای دانش است. این مسئله در صنعت نیز وجود دارد. صنعت نیز با شتاب شکل گرفته است بدون اینکه فرصت مراجعه به دانشگاه را داشته باشد. یکی از مبانی ارتباط صنعت و دانشگاه، شتاب صنعت است که فقط به توسعه فکر می‌کند.
توفیقی گفت: این در حالی است که دانشگاه‌هایی که در این دوران در کشورهای پیشرفته شکل گرفته بودند دارای یک آرامش عمیق بودند، علم و برنامه ریزی و مسائل یاددهی در این دانشگاه‌ها متحول شد، علم از سیاست جدا شد، ارتباط صنعت با دانشگاه شکل گرفت و دانشگاه‌ها بسیاری از مأموریت‌های خود را تغییر داده‌اند و به آینده دور فکر می‌کنند و این حاصل ثبات و ورود به عصر تأمل و تفکر در سیاستگذاری و تصمیم سازی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: فکر می‌کنید چرا رجوع به نخبگان در کشورهای دیگر داغ است؟ چرا صدها اتاق فکر در گروه‌های مختلف ایجاد شده است؟ چرا رجوع به نخبگان رونق گرفته است؟ چرا ما باید در حوزه تولید دانش نو دنباله رو باشیم؟ چون یک عده جلو افتاده‌اند. این گردهمایی می‌تواند ما را وارد عصر جدیدی از نظام تصمیم سازی کند و از دوران شتاب سیاستگذاری خارج کرده و ما را به ثبات فکری برساند.
وزیر اسبق علوم گفت: ما از دوران بحران توسعه کمی عبور کردیم و نیاز به شتاب نداریم. ما دیگر لازم نیست در روش قبلی بمانیم. ادامه این وضعیت برای ما ایجاد سکون خواهد کرد. اگر ایده خلاقانه برای آموزش عالی نداشته باشیم، عقب خواهیم افتاد و باید از این گردهمایی‌ها استقبال کنیم.
توفیقی خاطرنشان کرد: در دیگر کشورهای دنیا به این اندازه که وزارت علوم در دانشگاه‌ها مداخله می‌کند، دخالتی ندارند. باید استقلال دانشگاه‌ها سرعت یابد. یکی از دغدغه‌های ما این بود که وزارت علوم باید به عنوان یک نهاد حاکمیتی فعالیت‌های اجرایی را رها کرده و تنها به بحث حاکمیتی بپردازد و در مجموع وزارت علوم نقش سیاستگذاری را داشته و امور را به دانشگاه‌ها واگذار کند و ما امیدواریم شاهد این تحولات باشیم. هرچند که چند دهه عقب هستیم ولی اطمینان دارم استعداد جبران عقب ماندگی را داریم تا بتوانیم به پیشگامان توسعه در دنیا بپیوندیم.
