تحریریه تابناک جهان: پس از ماهها مذاکرات فشرده، «زلمی خلیلزاد»، نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان و «ملا عبدالغنی برادر»، معاون سیاسی گروه طالبان در دوحه قطر توافقنامه صلح میان آمریکا و گروه طالبان را امضا کردند.
بر اساس این توافق نظامیان آمریکایی و ناتو در چهارده ماه از افغانستان خارج می شوند. گفتنی است که قبل از امضای توافقنامه، دولت آمریکا و افغانستان اقدام به انتشار بیانیه مشترکی در ارتباط با توافق و تعهدات دوجانبه کرده بودند.
در بیانیه مشترک کابل و واشنگتن، آمریکا اعلام کرده که نیروهایش در افغانستان را طی ۱۳۵ روز از زمان امضای توافق صلح با طالبان به ۸۶۰۰ تن کاهش خواهد داد.
آمریکا همچنان متعهد شده نیروهای نظامی خارجی و ناتو طی چهارده ماه از افغانستان عقبنشینی کنند.
کابل در مقابل متعهد شده تا ۲۹ ماه می سال جاری، فرایند حذف نام گروه طالبان از فهرست گروههای تروریستی از طریق قطعنامه شورای امنیت را دنبال کند.
دهها خبرنگار از رسانههای افغان و جهان برای پوشش مراسم امضای توافقنامه آمریکا و طالبان به دوحه قطر دعوت شدند.
در مراسم امضای این توافقنامه، علاوه بر مایک پامپئو، ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی گروه طالبان و نمایندگان سی کشور و سازمان بینالمللی حضور داشتند.
این توافقنامه به دنبال هفت روز "کاهش خشونت" و هجده ماه مذاکرات فشرده میان آمریکاییها و طالبان امضا میشود. دولت افغانستان به این نشست دعوت نشده، ولی یک هیات شش عضوی را به دوحه اعزام کرد.
«مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا روز شنبه در مراسم امضای توافقنامه صلح با گروه شبه نظامی «طالبان»، از این گروه خواست به وعدههایی که در این توافق داده، پایبند باشد.
پامپئو که دقایقی پیش از امضای این توافق در دوحه قطر در یک کنفرانس خبری صحبت میکرد، توافق با طالبان را «آزمونی واقعی» برای روند گفتوگوها میان واشنگتن و این گروه توصیف کرد و مدعی شد دلیل موافقت طالبان با امضای توافق با آمریکا این بوده است این گروه «به این نتیجه رسید که پیروزی نظامی ناممکن است.»
وی گفت واشنگتن ضمن رصد دقیق پایبندی طالبان به این توافق، فرآیند خروج نظامیان خود از افغانستان را با میزان پایبندی طالبان به تعهداتش تنظیم میکند.
وزیر خارجه آمریکا با بیان اینکه آینده افغانستان باید توسط خود مردم این کشور تعیین شود، گفت: این توافق دستیابی به این هدف را تسهیل میکند. پامپئو افزود: «از نظر ما، آنچه این توافق را از سوی طالبان به یک موفقیت بدل میکند، این است که این گروه به وعده خود برای قطع رابطه با القاعده و دیگر تروریستها عمل کند و به نبرد برای شکست داعش ادامه دهد.»
وی همچنین مدعی شد، توافق با گروه طالبان این اطمینان را ایجاد میکند که افغانستان دیگر مأمن «تروریسم بینالمللی» نخواهد بود.
پامپئو گفت در هفت روز منتهی به امضای این توافق، حملات طالبان به نیروهای تحت رهبری آمریکا و ارتش افغانستان به پایینترین سطح در سالهای گذشته رسیده و ائتلاف آمریکا نیز در پاسخ، میزان حملات به این گروه را کاهش داده است.
وی سپس طالبان را به گفتوگو با دولت مرکزی افغانستان و سران جامعه مدنی این کشور فراخواند و گفت، در صورتی که طالبان به تعهدات خود عمل کند، «ما و جامعه بینالملل آماده اقدام متقابل هستیم.»
او همچنین تلویحا به ناکامی واشنگتن در افغانستان نیز اذعان کرد و گفت: آمریکا تنها زمانی میتواند از پیروزی در افغانستان صحبت کند که این کشور دیگر منبعی برای تهدیدات تروریستی علیه آمریکا نباشد. وی افزود: «هر کاری لازم باشد برای حفاظت از مردم آمریکا انجام خواهیم داد.»
بیانیه مشترک آمریکا و افغانستان
همزمان با امضای توافق صلح میان آمریکا و طالبان، افغانستان و آمریکا در بیانیهای مشترک درباره چگونگی همکاریهای آیندۀ دو کشور اعلام آمادگی کردند.
این بیانیه که از سوی اشرف غنی، مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا صادر شد، یک مقدمه و سه بخش دارد. در مقدمۀ این بیانیه درباره تاریخ همکاریهای آمریکا و افغانستان، ادامه این همکاریها و نیز شرایط امضای توافق صلح آمده است؛ تضمین برای جلوگیری از استفاده از خاک افغانستان توسط گروههای تروریستی، مشخص شدن جدول زمانی برای خروج همه نیروهای آمریکایی و نیروهای ائتلاف از افغانستان، توافق صلح در پی مذاکرات بینالافغانی و برقرای آتشبس همیشگی و جامع از شرایطی هستند که در این مقدمه به آن اشاره شده است.
بخش نخست این بیانیه که تحت نام «تعهدات افغانستان و آمریکا» مشخص شده، چهار جزء دارد؛
۱: جمهوری اسلامی افغانستان و ایالات متحده تصدیق میکنند که القاعده، شاخۀ خراسان داعش و سایر گروهها یا افراد تروریستی جهانی ـ که همچنان از خاک افغانستان برای جذب اعضا، جمعآوری سرمایه، آموزش افراد وابسته و برنامهریزی و تلاش برای انجام حملات که امنیت ایالات متحده، متحدانش و افغانستان را تهدید میکنند ـ استفاده میکنند. برای مقابله با این تهدید تروریستی مداوم، جمهوری اسلامی افغانستان و ایالات متحده اقدامات خود را برای شکست القاعده، وابستگان آن و سایر گروهها یا افراد تروریست جهانی ادامه خواهند داد.
۲: ایالات متحده تعهدات خود در مورد پشتیبانی از نیروهای امنیتی افغانستان و سایر نهادهای دولتی را تأکید میکند؛ از جمله از طریق تلاشهای مداوم برای ارتقای توانایی نیروهای امنیتی افغانستان در مهار و پاسخ به تهدیدات داخلی و خارجی، مطابق با تعهدات خود تحت شرایط موجود توافقنامههای امنیتی بین دو دولت. این تعهد شامل پشتیبانی نیروهای امنیتی افغانستان در برابر القاعده، شاخۀ خراسان داعش و سایر گروههای تروریستی جهانی یا افرادی است که از خاک افغانستان برای تهدید ایالات متحده و متحدان آن استفاده میکنند.
۳: ایالات متحده آمادگی خود را برای ادامۀ فعالیتهای نظامی در افغانستان با رضایت جمهوری اسلامی افغانستان تأیید میکند تا به منظور مختل کردن و تخریب تلاشهای القاعده، شاخۀ خراسان داعش و سایر گروههای تروریستی جهانی یا اشخاص برای انجام حملات در برابر ایالات متحده یا متحدین آن مطابق با تعهدات خود در توافقنامههای امنیتی موجود بین دو دولت و با درک موجود که عملیات ضد تروریستی ایالات متحده برای تکمیل و پشتیبانی از عملیات ضد تروریستی نیروهای امنیتی افغانستان انجام میشود. احترام به حاکمیت افغانستان و توجه کامل به امنیت و امنیت مردم افغانستان و حمایت از غیرنظامیان.
۴: ایالات متحده متعهد میشود تا مذاکرات بین افغانستان و پاکستان را تسهیل کند.
بخش دوم این بیانیه در پنج جزء دربارۀ چگونگی خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان پرداخته است؛
۱: ایالات متحده در ۱۳۵روز از اعلام این بیانیه مشترک و توافقنامه آمریکا و طالبان، تعداد نیروهای نظامیاش را در افغانستان به ۸۶۰۰ کاهش خواهد داد و سایر تعهدات در توافقنامه را نیز اجرا و با متحدین خود کار خواهد کرد. به همین ترتیب، کشورهای عضو ائتلاف، برای کاهش متناسب تعداد نیروهایش در افغانستان در یک دورۀ معادل - به شرط عملی شدن تعهدات طالبان در توافقنامه - عمل خواهند کرد.
۲: مطابق با ارزیابی مشترک ایالات متحده و جمهوری اسلامی افغانستان، ایالات متحده، همپیمانانش و ائتلاف، خروج نیروهای باقی مانده را از افغانستان در چهارده ماه پس از اعلام این بیانیه مشترک و امضای توافق صلح آمریکا با طالبان تکمیل و تمامی نیروهای خود را از پایگاههای باقی مانده در افغانستان - با انجام تعهدات طالبان در این توافقنامه - خارج خواهند کرد.
۳: ایالات متحده تعهد خود را مبنی بر جستجوی بودجۀ سالانه، آموزش، تجهیز، مشاوره و حفظ نیروهای امنیتی افغانستان تأیید میکند تا افغانستان بتواند مستقل از تهدیدهای داخلی و خارجی دفاع کند.
۴: جمهوری اسلامی افغانستان برای ایجاد شرایط بهمنظور دستیابی به یک توافق سیاسی و دستیابی به آتشبس پایدار، در یک گفتوگوی امریکا با نمایندگان طالبان در مورد اقدامات اعتمادسازی شرکت خواهد کرد؛ این بحثها شامل تعیین امکان سنجی رهایی تعداد قابل توجهی از زندانیان از هر دو طرف است و ایالات متحده و جمهوری اسلامی افغانستان برای حمایت از این بحث از کمیتۀ جهانی صلیب سرخ کمک خواهد خواست.
۵: با آغاز مذاکرات بینالافغانی، جمهوری اسلامی افغانستان متعهد میشود، تعامل دیپلماتیک را با شورای امنیت سازمان ملل متحد دربارۀ فهرست تحریمهای این سازمان بر طالبان آغاز کند.
در بخش سوم این بیانیه، دربارۀ گامهای بعدی توافقات و تأیید آن از سوی شورای امنیت سازمان ملل بحث شده است. این بخش نیز چهار جزء دارد.
۱: ایالات متحده برای این توافقنامه و ترتیبات مربوطه، درخواست تصویب و تأیید شورای امنیت سازمان ملل خواهد کرد.
۲: ایالات متحده و جمهوری اسلامی افغانستان متعهد به ادامۀ روابط مثبت از جمله همکاریهای اقتصادی برای بازسازی هستند.
۳: ایالات متحده از تهدید یا استفاده از زور در برابر تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی افغانستان یا مداخله در امور داخلی خودداری خواهد کرد.
۴: ایالات متحده به کار خود برای ایجاد اجماع منطقهای و بینالمللی به منظور حمایت از تلاش مداوم جهت دستیابی به یک توافق سیاسی در افغانستان ادامه خواهد داد.