انتشار گزارش بنیاد سینمایی فارابی، انتقاد منیژه حکمت فیلمساز باسابقه سینمای ایران را در پی داشت؛ انتقادی که پیش تر نیز در جریان انتشار گزارش عملکرد این بنیاد در سال 97 نیز مطرح شده و واکنش مدیرعامل این بنیاد را در پی داشت و اکنون این کنش و واکنش قابلیت بازخوانی دارد.
اعتمادآنلاین در آبان سال 97 نوشت: خبری در فضای مجازی منتشر شد مبنی بر این که سه فیلمساز سرشناس، صدرعاملی، جلیلوند و پناهنده در شورای اجتماعی بنیاد سینمایی فارابی حضور دارند و به بررسی فیلمنامه همکاران خود می‌پردازند.
شنیده‌ها حاکی از این است که فیلمنامه هر فیلمی که متقاضی دریافت وام و حمایت از بنیاد سینمایی فارابی باشد توسط این سه فیلمساز خوانده شده و در موارد بسیاری نیز مردود شده است.
در مواردی هم نویسنده اثر را مجبور به بازنویسی و اعمال نظرات اصلاحی کرده‌اند، نظراتی که معمولا هم ناظر بر تغییرات محتوایی اثر و هم در جهت خنثی‌سازی ابعاد اجتماعی آن بوده است.
انتشار این خبر در فضای مجازی سوالات بسیاری را به وجود آورد، خبرنگار اعتمادآنلاین برای پیگیری صحت و سقم این مسئله با وجود تلاش برای تماس با این سه کارگردان و ابراهیم داروغه زاده، موفق به صحبت با آن‌ها نشد؛ اما منیژه حکمت کارگردان و تهیه‌کننده سینما نسبت به این موضوع ابراز تاسف می‌کند.
حکمت در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین می‌گوید: «متاسفانه من هم از این موضوع مطلع هستم. ببینید امروز به کجا رسیده‌ایم که هنرمندانی داریم که هم روشنفکر هستند و هم سانسورچی . یعنی به نوعی کارمند دولت هستند.اما فیلم هم می‌سازند.»
این کارگردان سینما این سوال را مطرح می‌کند که « اصلا چرا فارابی به افرادی وام می‌دهد و به عده‌ای دیگر نمی‌دهد. برای من هم این موضوع سوال است»
حکمت تاکید می‌کند: به عنوان کارگردان فیلم «جاده قدیم» هیچ پولی دریافت نکرده‌ام و سوال اصلی این است که چه کسانی چرا و چگونه از فارابی پول می‌گیرند.
در واکنش به اظهارات حکمت، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی با ارسال جوابیه‌ای ضمن رد اظهارات وارد شده از سوی منیژه حکمت، جزئیاتی از تسهیلات دریافت‌شده توسط خود این کارگردان از بنیاد فارابی را در اختیار اعتمادآنلاین قرار داد.
مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی با انتقاد از برخی اظهارنظرها درباره ممیزی آثار در این بنیاد تاکید کرد: برخی اظهارات شگفت‌انگیز است، چرا که بنیاد فارابی در امر تولید نقش مشورتی دارد و اتهام زنی برخی از سینماگران به همکارانشان که در شوراهای مشورتی بنیاد سینمایی فارابی حضور دارند، اخلاقی نیست.
علیرضا تابش در پاسخ به برخی مسائل مطرح شده از سوی منیژه حکمت کارگردان و تهیه کننده در گفت‌وگوی اخیر وی با «اعتمادآنلاین» اظهار کرد: بنیاد سینمایی فارابی در همه این سال‌ها نقش ممیزی نداشته و ندارد و شوراهای تشکیل شده در این نهاد سینمایی، نقش مشورتی دارند.
وی یادآور شد: از سال‌های گذشته فیلمسازان متعددی به عنوان اعضای کارگروه‌های مختلف با هدف تقویت متن و ارتقای فیلمنامه‌های ارائه شده به بنیاد فارابی، به همکاران خود مشاوره داده‌اند و اتهام زنی به همکاران سینمایی از سوی خانم حکمت به عنوان سانسورچی، دور از انصاف و رفتار حرفه‌ای است.
مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی تاکید کرد: این نهاد سینمایی به عنوان یک کمپانی فیلمسازی از آثاری با رویکردهای فرهنگی اجتماعی مشخصی، حمایت می‌کند و به همین دلیل شوراهایی در بنیاد سینمایی فارابی با حضور کارشناسان و اهالی سینما شکل گرفته و در هیچ دوره‌ای فارابی نقش ممیزی نداشته و ندارد.
تابش افزود: استفاده از اهالی سینما در شوراهای تخصصی فیلمنامه، فقط متعلق به فارابی نیست و نخواهد بود بلکه دیگر نهادهای سینمایی مشابه نیز از وجود اهالی خبره سینما در شوراهای تخصصی خویش بهره می‌برند.
تابش تصریح کرد: فیلمنامه‌هایی که پروانه ساخت از معاونت ارزشیابی و نظارت بر آثار سینمایی دریافت می‌کنند می‌توانند درخواست خود را برای جلب مشارکت فارابی به معاونت فرهنگی این بنیاد ارائه دهند و در نهایت پس از بررسی‌های کیفی، مشارکت یا عدم مشارکت فارابی در یک پروژه پیشنهادی بر اساس چارچوب نظر مشورتی اهالی فن و کارشناسان فرهنگی و اقتصادی مشخص می‌شود.
وی درباره ابهام مطرح شده از سوی کارگردان فیلم «جاده قدیم» درباره اینکه عده‌ای چرا و چگونه از فارابی پول می‌گیرند، گفت: خانم حکمت روال دریافت تسهیلات از بنیاد را خوب می‌دانند و آثار این تهیه کننده و کارگردان بارها مورد حمایت فارابی قرار گرفته است.
مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی همچنین یادآور شد: به عنوان نمونه به هنگام ساخت فیلم «شهر موش‌های۲» با تهیه کنندگی مشترک آقای علی سرتیپی، با دریافت رایگان رایت فرهنگی فیلم «شهر موش‌های ۱» قرارداد مشارکت به مبلغ ۲۹۳ میلیون تومانی منعقد و مبلغ ۱۹۰ میلیون تومان وجه نقد دریافت و۹۱ میلیون تومان تجهیزات فیلمبرداری استفاده کردند. همچنین در اواسط کار نیز به دلیل مشکلات مالی تولید همین فیلم، تسهیلات موقت ۳۰۰ میلیون تومانی هم دریافت کردند که تاکنون اسناد و مدارک لازم را جهت انجام امور اداری قرارداد مشارکت ارائه نکرده و بنیاد از این بابت پیگیر موضوع است.
تابش تصریح کرد: در دیگر آثار این تهیه کننده و کارگردان سینما نیز بنیاد فارابی همراهی داشته است. برای ساخت فیلم‌های «زندان زنان» در سال ۱۳۷۹ مبلغ ۳۵ میلیون تومان و «سه زن» در سال ۱۳۸۵ مبلغ ۸۶ میلیون تومان و «لالایی» در سال ۱۳۸۶ مبلغ ۶۵ میلیون و دو فیلم دیگر که با آقای علی سرتیپی مشترکاً تهیه کننده بودند «توده» در سال ۱۳۹۳ مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان و «خماری» در سال ۱۳۹۴ مبلغ ۳۵۰ میلیون تومان بنیاد سینمایی فارابی به این تهیه کننده خوب سینمای ایران تسهیلات پرداخت کرده است.
تابش افزود: «سال گذشته در جریان تولید فیلم «جاده قدیم» نیز با عنایت رییس سازمان سینمایی و پیگیری‌های بنیاد سینمایی فارابی، موسسه‌ای وابسته به صندوق اعتباری هنر در فیلم مذکور به میزان ۲۰ درصد مشارکت کرد.»
مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در پایان تاکید کرد: «به برکت «شفاف‌سازی حمایت‌ها»، هنرمندان، افکار عمومی، رسانه‌ها و مدیران می‌توانند در فضایی اخلاقی، آرام و به دور از هیجانات رایج در این باره گفت‌وگو و اظهارنظر کنند اما اتهام زنی زیبنده اصحاب هنر یا رسانه نیست.»
