متاسفانه سودای ثروتمند شدن قاچاقچیان حوزه محیط‌زیست در کشورمان این روزها شدت گرفته و بازار اقتصاد سیاه قاچاق پرندگان وحشی به کشورهای عربی به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس منجر به مرگ گونه‌های قابل توجهی از پرندگان وحشی کشورمان و از دست رفتن این سرمایه‌های ارزشمند شده است.
کشف محموله‌های قاچاق پرندگان وحشی کشورمان و عطش قاچاقچیان این حوزه، نگرانی فعالان محیط‌زیست را برانگیخته است لذا علت‌یابی این معضل اجتماعی قبل از تبدیل شدن به یک بحران زیست‌محیطی، ما را پای صحبت‌های چند نفر از پژوهشگران حوزه محیط زیست در این رابطه نشاند.
سرقت سرمایه‌های ملی به کام عرب‌نشین‌های حاشیه خلیج فارس
«محمدرضا صادقی» پژوهشگر حوزه محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا ضمن بیان این که پرندگان شکاری به سودای ارزش اقتصادیشان در این حوزه قربانی می‌شوند، تصریح می‌کند: پرندگان شکاری انواع مختلفی دارند که متاسفانه به علت دیدگاه اشتباه شکل گرفته در جامعه مبنی بر ارزش اقتصادی بالایشان به کشورهای عربی و حاشیه خلیج فارس قاچاق می‌شوند.
وی به فرهنگ «باز داری» در بین اعراب و بعضاً در گذشته در ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: متاسفانه فرهنگ باز داری که فرهنگی اشرافی و اعیانی بوده، به علت مرفه شدن وضعیت اقتصادی اکثر مردم کشورهای عربی، شایع شده و تقاضای خرید پرندگان شکاری را در بین آنها افزایش داده است.
وی که پرندگان شکاری ایران را قربانی این تفریح لاکچری شیخ‌نشینان عرب می‌داند، اظهار می‌کند: البته این فرهنگ اشتباه نه تنها ایران بلکه دامن‌گیر کشورهایی مانند چین، افغانستان، پاکستان و هند نیز شده است.
این پژوهشگر محیط زیست به خانواده ارزشمند شاهین‌ها به عنوان مهمترین پرنده مورد قاچاق در ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: پرندان شکاری از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار هستند اما مهمترین این پرندگان در تفریح شکار، خانواده شاهین‌ها محسوب می‌شوند که طی هزاران سال تکامل بهترین ابزارهای شکار را به خود اختصاص داده‌اند.
وی چشمان تیزبین، بال‌های قدرتمند با قدرت اوج گیری و شکاف هوا، قابلیت پرواز در مسافت‌های طولانی و تشخیص شکار بعضا از فاصله چند کیلومتری را از مزایای خانواده شاهین‌ها می‌داند و می‌گوید: این خانواده هر چند همگی شکاری هستند اما تنها دو تا سه گونه از خانواده ۲۰ گونه‌ای شاهین‌ها مورد استقبال کشورهای عربی هستند که با عناوین «بحری»، «بالابان»، «شاهین» و «لاچین» شناخته می‌شوند.
صادقی تشخیص این گونه‌ها را اقدامی تخصصی و بسیار دشوار می‌داند و تصریح می‌کند: تشخیص این کار از عهده افراد عادی برنمی‌آید و صیادان حرفه‌ای و خبره می‌توانند این پرندگان را تشخیص داده و صید کنند.
مرگ، سرانجام ۷۰ درصد از محموله قاچاق پرندگان وحشی ایران
این پژوهشگر محیط زیست در ادامه سودای پولدار شدن و زیاده‌خواهی را معضل بزرگ قاچاق پرندگان شکاری در ایران عنوان می‌کند و می‌گوید: نمی‌توانیم صرفاً به مشکلات اقتصادی بسنده کنیم چرا که پرندگان شکاری ایران به عنوان ذخایر زنتیکی و سرمایه‌های زیست محیطی کشورمان به علت فرهنگ غلط و بی‌معرفتی برخی سودجویان نسبت به محیط‌زیست و زندگیشان، با توجه به تقاضای زیاد این پرندگان از سوی کشورهای عربی، از کشورمان خارج شده و از دست می‌روند.
صادقی از مرگ و حذف ۷۰ درصدی پرندگان صید شده توسط قاچاقچیان قبل از رسیدن به مقصد خبر می‌دهد و می‌گوید: به این ترتیب تنها ۳۰ درصد از این ذخائر زیست محیطی زنده قاچاق و مابقی کاملاً نابود می‌شوند.
وی با بیان این که پرندگان وحشی به علت آموزش دیدن توسط والدینشان برای کشورهای عربی ارزش زیادی دارند، ابراز می‌کند: در کشورهای عربی سایت‌های پرورش و تکثیر زیادی وجود دارد اما ارزش این پرندگان که از دامن طبیعت و در معرض آموزش‌های تخصصی والدین بوده‌اند، به علت کارایی بالا در شکار، زیاد است ولی متاسفانه بعضا قاچاقچیان غیرحرفه‌ای، این پرندگان را در حین جوجه بودن و با وجود آموزش ندیدن از لانه‌هایشان دزدیده و عملاً منجر به حذف و نابودی آنها می‌شوند.
صادقی با ابراز تاسف نسبت به قاچاق این پرندگان بسیار ارزشمند با قیمت‌های بسیار پایین به کشورهای عربی، می‌گوید: متاسفانه قاچاق این پرندگان، کلاه گشادی بر سر قاچاقچیانی است که در این زمینه ورود می‌کنند چرا که پرندگانی را که بعضاً با مشقت برای فروش به مبلغ تا سقف ۱۰ میلیون تومان به مرز می‌رسانند، با قیمت‌هایی بسیار بالا و چندین هزار دلار در کشورهای حاشیه خلیج فارس به فروش می‌رسند.
بن بست قاچاقچیان پرندگان وحشی در معامله‌ی لب مرز
شاید جالب باشد بدانید که براساس گفته‌های برخی از چوب‌خوردگان امر قاچاق پرندگان، پشیمانی فرد قاچاقچی در پای معامله لب مرز هم سودی ندارد و قاچاقچی در این زمینه عملاً در بن‌بست قرار می‌گیرد و راهی جز فروش به قیمت بخس ندارد.
یکی از این افراد که نخواست نامش فاش شود، در این رابطه در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: قاچاقچی زمانی از کلاه گشاد بر سرش در این معامله آگاه می‌شود که هیچ راهی جز فروش محموله‌اش ندارد چرا که این پرندگان عملاً پس از حذف از طبیعت و ورود به فرایند قاچاق، آسیب زیادی می‌بینند لذا باید آنها را با قیمت پایین و دلخواه طرف مقابل عرضه کند یا این که از سوی دیگر قاچاقچیان لو می‌رود و به چنگ قانون می‌افتد و در واقع قاچاق پرندگان شکاری صرفاً حراج سرمایه‌های ملی و ذخایر ژنتیکی کشورمان در کشورهای عربی است.
راه طولانی بعضاً از شمال کشور تا مرزهای خلیج فارس و حمل به واسطه خودروهای باری یا مسافربری، حمل پرندگان وحشی را با دشواری‌هایی برای قاچاقچیان همراه می‌کند لذا این افراد باید پرنده را تا رسیدن به مقصد آرام کنند و از قدرت و حرکت او بکاهند؛ مسئله‌ای که در بستر بی‌تخصصی، نبود تجهیزات مناسب و بعضا گران قیمت و تقلای دست یافتن هر چه سریع‌تر به پول، اکثر اوقات به مرگ پرندگان وحشی حیات وحش ایران ختم می‌شود.
چشمان شاهین‌ها را با نخ و سوزن می‌دوزند
صادقی پژوهشگر محیط زیست در ادامه‌ی گفت‌وگو با ایسنا از رفتارهای بسیار غیرانسانی در فرایند قاچاق این پرندگان یاد می‌کند و می‌گوید: پرندگان شکاری ایران در سایه مشکلات اقتصادی، بی‌فرهنگی و نبود علاقه به کشور توسط برخی از افراد مورد رفتارهای بسیار ناگواری مانند دوختن پلک پرنده با نخ و سوزن که بعضاً منجر به کور شدن چشمان پرنده می‌شود، چیدن شاه‌پرهای دم و بال پرنده و بستن پرنده لای پارچه و آسیب پرنده وحشی در قفس می‌شود، قرار می‌گیرند که همه این رفتارهای غیرانسانی باعث نابودی پرنده و حذف آن از طبیعت می‌شود.
وی تصریح می‌کند: شاهین‌ها در طول حیات خود تنها یک بار شاه‌پر در می‌آورند و چیدن این شاه‌پرها برای امر قاچاق، آنها را با مرغ خانگی به یک اندازه در حوزه شکار ناکارآمد می‌کند، ضمن این که شاهین‌ها بدون چشم و چنگان و هر یک از ابزارهای شکار خود، دیگر قادر به شکار کردن نخواهند بود.
این متخصص حوزه محیط زیست می‌گوید: هر نوع آسیبی به پرنده برای حفظ آن تا مقصد قاچاق، منجر به حذف آن از طبیعت می‌شود و حتی اگر زنده بماند، دیگر کارایی لازم را ندارد و قاچاقچیان لب مرز از خرید آنها استقبال نمی‌کنند.
صادقی با تاکید بر این که سودای پولدار شدن به بهای حذف تعداد زیادی از پرندگان، این روزها در بازار سیاه قاچاق داغ است، خاطرنشان می‌کند: متاسفانه به علت تسهیل ارتباطات و روش‌های قاچاق، همه روزه این رویداد غیرانسانی در کشورمان در حال افزایش است.
انگشت اشاره قاچاقچیان به سمت سرمایه‌های ژنتیکی یزد
یزد هم از محیط زیست و طبیعت ایران، جدا نیست و غنای محیط‌زیست این استان کویری، چشم طمعکار شکارچیان و قاچاقچیان را به این مرز و بوم دوخته و انگشت اشاره آنها را به ظرفیت های غنی این استان نشانه رفته است.
«مهدی زارع» کارشناس و پژوهشگر محیط زیست استان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا به شناسایی تاکنون ۳۰ گونه پرنده شکاری تاکید می‌کند و می‌گوید: همواره نگاه قاچاقچیان و صیادان به استان یزد بوده اما محیط‌بانان اداره کل محیط زیست و جوامع محلی تابحال مانع سوءاستفاده از این فرصت توسط این افراد شده‌اند اما این مقوله از خطرات در کمین یزد است و محیط زیست این خطه را تهدید می‌کند.
وی با اشاره به ظرفیت‌های استان یزد در حوزه پرندگان شکاری، عنوان می‌کند: یزد دارای تنوع زیستی بسیار ارزشمند و غنی در حوزه پرندگان با توجه به شناسایی تاکنون حدود ۲۵۰ گونه است که در این میان پرندگان شکاری این منطقه از ارزش بالایی برخوردار هستند.
این پژوهشگر محیط زیست از ارتفاعات استان یزد مانند شیرکوه، کوه بافق و سیاه‌کوه به عنوان زیستگاه‌های مهم زندگی و زادآوری این پرندگان یاد می‌کند و در پایان می‌گوید: علاوه بر وجود زیستگاه مناسب، طعمه‌های این پرندگان نیز به خصوص پرندگان کوهپایه‌ای و کویری موجود است.
متأسفانه به دليل عدم حمايت دولت از ngoها و دوستداران طبيعت و محيط زيست و به دليل کمبود نيروهاي دولتي در اين بخش، کل طبيعت و کشور به حال خود رها شده و هرکس هرکاري دلش بخواهد دارد انجام ميدهد و هيچکس جوابگو نيست.