آیا بورس باعث تورم می‌شود؟

به گزارش بورس تابناک، چند روز گذشته  مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی به رابطه رشد شاخص بورس و افزایش تورم پرداخت که طی این گزارش این ادعا رد شد. این مرکز بر این باور است که تاثیر رشد بازار سرمایه بر تورم از حیث علمی اثبات نشده است.

در این گزارش عنوان شده« اثبات این ادعا و نگرانی (تاثیر رشد بازار سرمایه بر رشد نرخ تورم) نیازمند استفاده از مدل‌های اقتصادسنجی برای تعیین جهت علیت و تفکیک سهم عوامل مختلف (عرضه رشد پول و...) مؤثر بر سطح عمومی قیمت‌ها است، باید توجه داشت چنین مطالعاتی تاکنون صورت نگرفته و نگرانی‌های یاد شده از حیث علمی اثبات نشده است. »

برخی از کارشناسان در زمان رشد بازار این اخطار را  داده بودند که بازار سرمایه باعث ایجاد انتظارات تورمی می‌شود که همان زمان هم با واکنش‌های متعددی از سوی اقتصاددانان روبه رو شد. ادعای مرکز پژوهش‌ها بر این نظریه این است که زمانی که فردی سهام را خریداری می‌کند پول از حساب وی کسر و به حساب فروشنده خواهد رفت و در این میان پولی یا نقدینگی تولید نشده است.

این فرضیه را نمی‌توان رد کرد که ورود یا خروج نقدینگی به بازار سرمایه بر روی قیمت‌ها و هجوم نقدینگی به بازارهای داریی مانند طلا ، ارز و مسکن و غیره اثرگذار است. آنچه در گزارش مرکز پژوهش‌های در خصوص تاثیرات بورس بر تورم آمده را بیشتر اقتصاددانان قبول دارند اما آن چیزی که سبب دو گانگی نظرات در این مورد است تصمیمات دولت در رابطه با تزیرق منابع به این بازار است.

تزریق منابع تورم زا

برخی از کارشناسان مدعی هستند که تزریق منابع به هر طریقی مانند اجباری کردن بانک‌ها به خرید سهام، دادن تسهیلات به حقوقی‌ها و یا تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بازار باعث ایجاد تورم می‌شود. به عنوان مثال دکتر مهدی تقوی، اقتصاددان و عضو هئیت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با بازار گفت: این که می گویند نقدینگی در بورس جذب شرکتها می شود را من قبول ندارم چرا که بخش عمده نقدینگی در بازار دوم دست به دست می شود و این تبادلات مالی بین سهامداران به رونق تولید و توسعه اقتصاد کشور کمک نمی‌کند.

همچنین اسماعیل غلامی یکی دیگر از کارشناسان می‌گوید:  این پول اگر به بازار سرمایه برود تورم را در کشور بشدت بالا می برد چرا که چنین پولی در بازار ثانویه بکار برده می شود و هیچ تاثیری بر رونق تولید ندارد.

به عبارت ساده‌تر افرادی که چنین دیدگاهی را دارند بر این باورند که نقدینگی که وارد بازار سرمایه می‌شود به منظور جمع کردن صف‌های فروش است یعنی اینکه این پول به فروشندگان سهم داده می‌شود. به عبارتی پولی از منابع پولی کشور از طریق سیستم بازار سرمایه به سهامداران داده می‌شود، که خود این مسئله به نوعی سبب ایجاد تورم و خلق نقدینگی جدید در بازار می‌شود.

کارشناسان مدعی هستند که اگر  پولی‌سازی بودجه و بازار بورس در سال جاری ادامه پیدا کند باید منتظر تورم‌های بسیار بالا تر از حد کنونی باشد

اما برخی دیگر بر این باورند که تزریق منابع به بازار بورس تورم زا نیست چرا که تزریق این منابع سمت بازار از عرضه به تقاضا و جمع‌آوری صف فروش می‌کند و در زمان لازم همان سهام را در بازار عرضه خواهد کرد، یعنی اینکه این پول از بازار سهام خارج نمی‌شود بلکه به سهم تبدیل و سپس عرضه می‌شود. مدعیان این فرضیه می‌گویند که اگر این منابع به بازار تزریق شود و به سمت تولید و شرکت‌ها حرکت کند نه تنها تورم زا نیست بلکه به نفع تولید می‌باشد.

پولی کردن بورس

شاخص بورس در طول۶ ماهه گذشته بیش از ۳۰۰درصد رشد را داشته است .تقریبا می‌توان این مسئله را عنوان کرد که آنچه سبب ایجاد تورم یا عدم تورم به وسیله بازار سرمایه می‌شود تصمیمات دولت در زمان ریزش یا سقوط بازار است. سقوط بازار به خودی خود مسئله اصلی نیست بلکه تصمیمات دولت در قبال این ریزش است که سرنوشت آینده بازار را می‌سازد.

برداشت از صندوق توسعه ملی و نیز اجبار بانک‌ها به خرید در بازار سهام در کنار وجود دامنه نوسان صرفا منجر به خروج پول‌های هوشمند از این بازار شده و سبب فشار شدید به بازار ارز خواهد شد، آنهم در حالی که هم اکنون بدلیل شرایط کرونایی در جهان شکاف ۴۰ درصدی در صادرات و واردات کشور بوجود آمده است که این مسئله به نوعی نمونه‌ای از پولی سازی در بورس است.

در کنار این موضوع  ما باید مسئله پولی‌سازی کسری بودجه در نظر بگیرم که به خودی خود موجبات ونزوئلایی شدن کشور را فراهم می‌کند. البته تزریق منابع صندوق توسعه ملی که 12 هزار میلیارد تومان برآورده شده است نمی تواند تاثیر زیادی بر بازگشت نمادها از صف فروش به خرید باشد و باید همراه آن اقدامات دیگری نیز اجرایی شود،برخی دیگر از کارشناسان معتقدند 12 هزار میلیارد تومان تنها مبادله یک روز در بورس است و برداشت صندوق توسعه ملی نمی تواند تورم زا و عامل خلق پول باشد.

بر اساس آخرین اخبار هنوز تزریق منابع از صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه صورت نگرفته است و به نظر می‌رسد این موضوع فعلا در دستور کار دولت قرار نگیرد. طغیانی  سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی که به عنوان یکی از مخالفان تزریق منابع به بورس بوده گفته :یک درصدی که طبق قانون می‌تواند از صندوق توسعه ملی برای حمایت از بازار سرمایه هزینه شود فقط به اندازه جمع کردن صف فروش یک روز بازار خواهد بود و نه تنها تاثیر چندانی برای بلندمدت ندارد.

به همین منظور است که سازمان بورس به منظور به تعادل رسیدن بازار دست به اقداماتی مانند الزام ناشران بازار سرمایه به بازارگردانی کرده است. همچنین در کنار چنین اقداماتی پیشنهاد شده مانند سایر دنیا به بازار اجازه داده شود که بدون دخالت پولی و اعتباری بازار به حالت خود برگردد.

به هر حال باید این موضوع را در نظر گرفت در صورت عدم بازگشت بازار سرمایه به بازار، باید منتظر خروج نقدینگی از بازار به سمت بازارهای موازی خواهد شد. برخی از کارشناسان مدعی هستند که اگر  پولی‌سازی بودجه و بازار بورس در سال جاری ادامه پیدا کند باید منتظر تورم‌های بسیار بالاتر از حد کنونی باشد. اما مطمئنا بورس عامل خالق پول نخواهد بود و چاپ بدون پشتوانه پول با فرض این که همین مقدار پول را از کشورهای دیگر طلبکار هستیم باعث شده روز به روز خلق پول بیشتر باشد، در کنار این مسائل بانکها به بزرگترین بنگاه های خلق پول تبدیل شده و با نفوذ در بازارهای بورس و به ویژه مسکن توانسته اند، نوسان های زیادی از بازار گرفته و عایدی بسیاری را کسب کرده و هم زمان بازارها را ملتهب کنند، در نتیجه بررسی خلق پول باید چند وجهی دیده شده که در این میان بورس کمترین تاثیر بر آن را دارد.

منبع:سایت خبری بازار