بین الملل تابناک/ تحولات خاورمیانه: خنثی سازی عملیات ترور اردوغان، حمله راکتی به یک پایگاه آمریکا در سوریه، اعلام موضع روسیه درباره دور جدید مذاکرات وین، دیدار الکاظمی با سفیر واشنگتن با محوریت خروج نیروهای رزمی آمریکا و وام ۳ میلیارد دلاری عربستان به پاکستان از مهمترین خبرها و رویدادهای مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
خنثی سازی عملیات ترور اردوغان
شبکه تلویزیونی تی ار تی ترکیه از کشف یک بمب در نزدیکی محل سخنرانی رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه در جنوب شرقی استان سیرت خبر داد که توسط پلیس این کشور کشف و خنثی شد.
به گزارش شنبه شب شبکه تلویزیونی تیآرتی، یک تیم تخصصی نظامی، بمب جاسازی شده در زیر یک خودرو در نزدیکی محل سخنرانی اردوغان در سیرت را خنثی کردند.
این شبکه تلویزیونی ترکیه به نقل از برخی منابع و مقامات ترک اعلام کرد که پلیس سرگرم انجام تحقیقات برای یافتن مظنونین این حادثه است؛ این بمب زیر خودروی متعلق به یک افسر ضد شورش ترکیه کار گذاشته شده بود.
سخنرانی اردوغان امروز در شهر نصیبین در استان سیرت برگزار میشود که خنثی سازی بمب پیش از سخنرانی وی صورت گرفت.
حمزه دا، معاون حزب عدالت و توسعه ترکیه در مورد بمب گذاری که سخنرانی اردوغان را هدف قرار داده بود، به سرویس ترکی شبکه سیانان گفت: آنها میخواستند در سخنرانی سیرت خرابکاری کنند؛ کسانی که برای تخریب محیط صلح آمیز کشور تلاش میکنند.
در واکنش به سقوط آزاد ارزش لیر، اپوزیسیون ترکیه، خواستار انتخابات زودهنگام در این کشور شده است. رهبران حزب جمهوری خلق با انتقاد شدید از عملکرد رئیس جمهوری ترکیه، خواستار برگزاری فوری انتخابات را شدند.
از سوی دیگر، مردم ترکیه نیز از سهشنبه شب گذشته به دنبال سقوط لیر در برابر دلار در شهرهای استانبول و آنکارا زیر باران علیه اردوغان رییس و حزب حاکم تظاهرات کردند. از آغاز سال ۲۰۲۱ لیره ترکیه بیش از ۴۰ درصد از ارزش خود را در مقابل دلار آمریکا از دست داده است.
حمله راکتی به یک پایگاه آمریکا در سوریه
رسانه ها از حمله راکتی به یک پایگاه آمریکا در استان دیر الزور واقع در شمال شرق سوریه خبر دادند.
شبکه خبری روسیا الیوم شنبه شب اعلام کرد: پایگاه آمریکا واقع در میدان نفتی کونیکو در حومه دیرالزور هدف اصابت سه فروند راکت قرار گرفت.
یک منبع غیر نظامی به این رسانه گفت: در پی این حمله تعداد زیادی از بالگردهای آمریکایی بر فراز منطقه به پرواز درآمدند.
وی خاطرنشان کرد که اطلاعات بیشتری در باره خسارات ناشی از اصابت راکت و یا طرفی که راکت ها را شلیک کرده، گزارش نشده است.
اعلام موضع روسیه درباره دور جدید مذاکرات وین
وزارت خارجه روسیه روز شنبه اعلام کرد، انتظار میرود مذاکرات وین درباره احیای برجام طی هفته جاری از سر گرفته شود.
به گزارش راشاتودی، در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده است: «در دور هفتم مذاکرات درباره برنامه جامع اقدام مشترک که روز 29 نوامبر (8 آذرماه) آغاز شد، یک دوره توقف فنی اعلام شده است. در این دوره، هیاتها در پایتختهای خود درباره نتایج و گامهای احتمالی بعدی رایزنی خواهند کرد. گفتوگوها در چارچوب دور هفتم مذاکرات طی هفته جاری از سر گرفته میشود.»
هفتهای که گذشت شهر وین و پایتخت اتریش باز هم میزبان مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ و نماینده اتحادیه اروپا بود. البته با این تفاوت که اولین دور مذاکرات در دولت جدید ایران (دولت سیزدهم) با ترکیبی متفاوت از قبل کلید زده شد.
علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه ریاست هیأت ایرانی را برعهده داشت، هیأتی که در ترکیبش این بار دو معاون از وزارت امور خارجه (معاونان دیپلماسی اقتصادی و امور حقوقی و بینالمللی) و همچنین معاون امور ارزی و بینالملل بانک مرکزی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، معاون بینالملل و بازرگانی وزارت نفت و مشاور اقتصادی معاون اول رئیسجمهور و رئیسکل اسبق بانک مرکزی حضور داشتند. براساس اعلام جمهوری اسلامی ایران، هیأت ایرانی با هدف تمرکز جدی بر مسئله رفع تحریمها علیه ملت ایران، با ترکیبی حقوقی و اقتصادی در این نشست شرکت کرد و این ترکیب خود تأییدی بر اراده ایران برای حصول نتیجه است.
هیأت ایرانی چهارشنبه شب دهم آذر ماه دو سند شامل رفع تحریمها و موضوعات هستهای را به طرف مقابل ارائه داد و باقری هم ارائه این سندها را نشانگر جدیت ایران در مذاکرات خواند و در عین حال یادآور شد، سند سومی هم هست که هنوز به طرفهای مقابل ارائه نشده است.
روز پنجشنبه ۱۱ آذر ماه رایزنیهای هیأتها در سطوح و فرمتهای مختلف ادامه یافت و متون پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران در جلسات مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت. علاوه بر آن، باقری با مورا و روسای سه هیأت اروپایی در وین نیز ملاقاتهایی را داشت. از سوی دیگر، کارگروههای رفع تحریم و موضوعات هستهای نیز عصر و شب پنجشنبه با حضور هیأتهای کارشناسی ایران و ۱+۴ تشکیل جلسه داده و باز هم در این جلسات درباره پیشنهادهای ایران گفتوگو شد.
قرار است این گفتوگوها روز چهارشنبه یا پنجشنبه این هفته در وین اتریش از سرگرفته شود.
دیدار الکاظمی با سفیر واشنگتن با محوریت خروج نیروهای رزمی آمریکا
مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق بعد از ظهر امروز، شنبه میزبان «متئو تولر» سفیر آمریکا در بغداد بود.
خبرگزاری رسمی عراق (واع) گزارش داد که طرفین در این دیدار، تقویت زمینههای همکاری و مشارکت بین دو کشور را بررسی و درباره آخرین تحولات منطقه از جمله تحولات امنیتی رایزنی کردند.
طرفین ضمن تأکید بر نقش عراق در تقویت امنیت و ثبات منطقه، «پیشرفت های حاصل شده در پایان یافتن نقش رزمی نیروهای ائتلاف [آمریکا] در عراق» را بررسی کردند.
الکاظمی و تولر همچنین تأکید کردند که پایان مأموریت نیروهای آمریکا بر اساس گفتوگوی راهبردی و انتقال به مرحله «مشورت، کمک و توانمندسازی» خواهد بود.
بغداد و واشنگتن در ۲۶ ژوئیه گذشته، به توافق رسیدند که نیروهای رزمی آمریکا تا پایان سال جاری میلادی از عراق خارج شوند و تنها تعداد از نیروهای آمریکایی برای مشاوره و آموزش نیروهای عراقی بمانند.
نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۱۴، وارد عراق شدند. آمریکا به این بهانه ۳۰۰۰ نیرو در قالب یک ائتلاف بینالمللی به نام ضد داعش که ۲۵۰۰ تن از آنها، آمریکایی بودند، وارد این کشور کرد. پس از اعلام پیروزی بر داعش از سوی بغداد، مردم و دولت عراق بر ضرورت خروج نظامیان خارجی از کشور تاکید کردند.
تأکید مردم عراق بر اخراج آمریکا زمانی شدت گرفت که آمریکا سپهبد «قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و «ابومهدی المهندس» نائب رئیس سازمان الحشد الشعبی عراق را به شهادت رساند. در واکنش به این جنایت، پارلمان عراق در دی ماه سال ۹۸، طرح اخراج نظامیان آمریکایی از خاک این کشور را تصویب کرد.
با وجود چند دور مذاکره راهبردی میان بغداد و واشنگتن برای پایان دادن به حضور نظامی آمریکا در عراق، آمریکا هنوز با نقض این مصوبه در خاک عراق حضور دارد؛ هرچند مقامات مسئول عراقی از آغاز روند خروج نظامیان آمریکایی خبر دادهاند وگاهی خبر عقبنشینی چندین یگان رزمی آمریکا رسانهای میشود.
مقامات آمریکایی نیز اظهارات ضد و نقیضی در این خصوص به زبان میآورند. در حالی که برخی مقامات از گفتوگوی جدی با مقامات عراق برای خروج نیروهای رزمی از عراق و اهتمام ورزیدن واشنگتن به این امر سخن میگویند، برخی مقامات نیز مانند ژنرال «کنت مککنزی» فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده موسوم به «سنتکام» میگوید که کشورش شمار نیروهای خود در عراق را کاهش نخواهد داد و این امر به خواست بغداد است و «عراق خواستار باقیماندن ماست و ما شمار نیروها در آن را کاهش نخواهیم داد.»
وام ۳ میلیارد دلاری عربستان به پاکستان
مشاور مالی نخست وزیر پاکستان اعلام کرد که اسلام آباد به عنوان بخشی از یک بسته حمایت اقتصادی وامی ۳ میلیارد دلاری از ریاض دریافت کرده است.
«شوکت ترین» مشاور مالی عمران خان نخست وزیر پاکستان در صفحه رسمی توئیتر خود از دریافت این وام هنگفت از عربستان خبر داد.
وام دریافتی از ریاض طبق مفاد بسته حمایتی که ماه گذشته به امضا رسید، یک سال و با نرخ بهره ۴ درصد است.
پاکستان به علت کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و مشکلات مالی دیگر با چالشهای اقتصادی فزایندهای روبه روست.
بانک مرکزی پاکستان برای مقابله با فشارهای ناشی از تورم، نرخ بهره معیار را به ۸.۷۵ درصد افزایش داد. این در حالی است که تورم از ۹.۲ درصد در اکتبر به ۱۱.۵ درصد در ماه نوامبر رسید.
بیش از ۱۱ درصد از ارزش روپیه پاکستان از آغاز سال جاری میلادی، کاسته شده و روز جمعه ارزش آن در برابر یک دلار به ۱۷۶ رسید.
اعطای وام از جانب عربستان به پاکستان یک هفته پس از توافق صندوق بین المللی پول با پاکستان درباره اقدامات مورد نیاز برای احیای یک برنامه مالی ۶ میلیارد دلاری که به حالت تعلیق در آمده بود، صورت گرفت.
اقتصاد پاکستان در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت نفت در بازارهای بین المللی تحت فشار است. عمران خان بارها قیمت نفت را در داخل کشور افزایش داده و همین باعث انتقادات فراوانی از وی در داخل کشور شده است.
کمکهای مالی عربستان سعودی به پاکستان در حالی است که نخست وزیر پاکستان در آبان ماه به منظور شرکت در اجلاسی با نام «ابتکار سبز خاورمیانه» طی سفری سه روزه، اسلام آباد را به مقصد عربستان ترک کرده بود.
محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در فوریه ۲۰۱۹ (بهمن- اسفند ۹۷) در جریان سفر خود به اسلام آباد توافقنامههای اقتصادی به ارزش ۲۰ میلیارد دلار امضا کرد که در آنجا با استقبال خوبی روبرو شد. اما ریاض در سال ۲۰۲۰ به اسلام آباد فشار آورد تا وام ۳ میلیارد دلاری قبلی را بازپرداخت کند.
این وام بخشی از بسته نجات ۶.۲ میلیارد دلاری بود که توسط ریاض در اکتبر ۲۰۱۸ اعلام شد و یک تسهیلات اعتباری برای به دست آوردن منابع نفتی بود. رویترز در دسامبر ۲۰۲۰ گزارش داد که اسلام آباد مجبور شد یک میلیارد دلار از چین وام بگیرد و آن را به عنوان دومین قسط از این وام به عربستان بازگرداند.