نحوه تقسیم ارث مادر چگونه است؟

به گزارش «تابناک»، در ادامه فرایند و مراحلی که لازم است برای تقسیم ارث مادر پیگیری و عملیاتی شود به تفصیل مورد اشاره قرار گرفته است: 

1. در مرحله اول باید گواهی فوت متوفی از ثبت احوال به صورت آنلاین یا حضوری دریافت شود.
2. یکی از وراث یا وکیل آن‌ها باید به همراه مدارک هویتی وراث و گواهی فوت به شورای حل اختلاف شهری که آخرین محل زندگی متوفی بوده، مراجعه کنند.
3. وراث باید به همراه دو نفر شاهد (از آشنایان متوفی باشند) به دفتر ثبت اسناد مراجعه کرده تا وراث تائید شوند و استشهادیه انحصار وراثت را دریافت کنند.
4. به همراه مدارک هویتی و استشهادیه باید مجدد به شورای حل اختلاف مراجعه و دادخواست گواهی انحصار وراثت را ثبت کنند.
5.  مالیات بر ارث متوفی را محاسبه و برگه مالیاتی را دریافت کنند.
6. درنهایت باید در جلسه دادگاه حضور پیدا کنند تا گواهی انحصار وراثت صادر شود.

قانون ارث از مادر تفاوتی با قانون ارث از پدر ندارد. بعضی افراد بر این باور هستند که اگر مادر فوت کند و دو فرزند دختر و پسر داشته باشد، اموال مادر بین دو فرزند به صورت مساوی تقسیم می‌شود.

در حالی که این یک قانون کلی است که پسر در هر حالت دو سوم فرزند دختر ارث ببرد. در شرایطی که خانمی فوت کند و فرزند داشته باشد، میزان ارث فرزند از مادر متفاوت است که در ادامه بررسی می‌کنیم.

قانون ارث از مادر

اگر متوفی ابوین نداشته و یک یا چند اولاد داشته باشد ترکه به طریق ذیل تقسیم میشود:

سهم الارث فرزندان در قانون مدنی

• ‌اگر فرزند منحصر به یکی باشد خواه پسر خواه دختر تمام ترکه به او می‌رسد.
• ‌اگر اولاد متعدد باشند ولی تمام پسر یا تمام دختر ترکه بین آن‌ها بالسویه تقسیم می‌شود.
• ‌اگر اولاد متعدد باشند و بعضی از آن‌ها پسر و بعضی دختر، پسر دو برابر دختر سهم می‌برد.
• در صورتی که زن دارای فرزند خوانده باشد، براساس تقسیم ارث فرزند خوانده‌، چنانچه نام او در شناسنامه ثبت شده باشد، صاحب ارث نخواهد بود.

سهم الارث فرزند دختر از مادر

سهم الارث فرزندان از مادر (دختر) بسته به این که وراث دیگری دارد یا خیر، به شرح زیر است:

• اگر مادر یک فرزند دختر و یک فرزند پسر داشته باشد، فرزند پسر دو برابر فرزند دختر ارث می‌برد.
• اگر مادر فقط یک فرزند دختر داشته باشد همه اموال به دختر می‌رسد.
• اگر خانمی که فوت کرده یک فرزند و مادر داشته باشد یک ششم اموال به مادر ایشان و چهار ششم به فرزند دختر می‌رسد. یک ششم باقی مانده تقسیم بر ۵ می‌شود که مجدد یک پنجم به مادر و چهار پنجم به فرزند دختر می‌رسد. اگر چند فرزند دختر داشته باشد هم به ترتیب گفته شده انجام می‌شود.
• اگر خانم فوت شده، پدر، مادر و فرزند دختر داشته باشد، یک ششم پدر، یک ششم مادر و سه ششم به فرزند می‌رسد و یک ششم باقی مانده طبق دستور بالا بر پنج تقسیم می‌شود.
• اگر متوفی خانم، مادر، پدر، دختر و یک پسر داشته باشد؛ طبق دستور بالا یک ششم به پدر، یک ششم به مادر و چهار ششم باقی مانده به نسبت دو به یک بین فرزند دختر و پسر تقسیم می‌شود.
• سهم الارث جنین که زنده به دنیا آید مساوی با دیگر فرزندان خواهد بود.

سهم الارث فرزندان از مادر (پسر) به صورت زیر است:

• در صورتی که وارث متوفی فقط فرزند پسر ایشان باشد ارث فرزند از مادر شامل تمام اموال خواهد بود.
• اگر وراث متوفی پدر، مادر و فرزند پسر باشد، یک سوم اموال بین والدین و دو سوم دیگر به فرزند پسر می‌رسد.
• در شرایطی که متوفی همسر و فرزند پسر داشته باشد، یک چهار به آقا و بقیه اموال به فرزند پسر می‌رسد.

در صورتی که خانمی فوت کند و فرزندی نداشته باشد تقسیم ارث زن بدون فرزند به صورت زیر است:

• اگر همسر داشته باشد یک دوم اموال ایشان به همسرش می‌رسد و بقیه اموال بین وراث دیگر تقسیم می‌شود.
• اگر فرزند نداشته باشد بسته به وراثی که دارند و طبقه‌ای که وراث در آن هستند، اموال بین‌شان تقسیم می‌شود.

تقسیم ارث طلای مادر

تقسیم ارث مادر به نوع اموال ایشان ارتباطی ندارد ولی در شرایطی که طلا بین اموال به جا مانده از مادر باشد ممکن است شرایط متفاوتی ایجاد شود. تقسیم ارث طلا به صورت عرفی بین دختران متوفی انجام می‌شود ولی به صورت قانونی هیچ فرقی با اموال دیگر ندارد. اگر همه‌ی وراث با این موضوع موافق باشند که طلای مادر بین دختران تقسیم شود، ایرادی ندارد. اگر راضی نباشند باید بر اساس قانون انحصار وراثت انجام شود. در صورتی که مادر در وصیت نامه خود قید کرده باشد که همه‌ی طلا به دختر برسد ولی وراث دیگر راضی نباشند، یک سوم طلا طبق وصیت بین ورثه نام برده تقسیم می‌شود.

طبقات ارث

در این زمینه ارث مادر چگونه تقسیم میشود؟ همان طور که اشاره شد، تقسیم ارث مادر با افراد دیگر تفاوتی ندارد و براساس طبقات ارث انجام می‌شود. بر طبق قانون، وراث در سه طبقه تقسیم می‌شوند. که به ترتیب اولویت طبقه اول از طبقات دیگر بالاتر است و در صورت حضور هر ورثه از طبقه اول طبقات دیگر ارث نمی‌برند.

• در طبقه اول پدر، مادر، فرزند و نوه قرار دارند.
• در طبقه دوم پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهر، برادر و فرزندان آن‌ها هستند.
• طبقه سوم شامل خاله، عمه، عمو، دایی و فرزندان آن‌ها می‌شود.

*هر طبقه به دو درجه تقسیم می‌شود که اولویت درجه اول از درجه دوم بالاتر است. برای مثال اگر هیچ وارثی در طبقه اول نباشد و در طبقه دوم خواهر و برادر باشد و فرزندان آن‌ها هم باشد، دیگر فرزندان آن‌ها ارث نمی‌برند. بر این اساس سهم الارث طبقه اول‌، سهم الارث طبقه دوم و سهم الارث طبقه سوم برحسب قانون مشخص خواهد شد.

قوانین انحصار وراثت

هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند با یک دختر فرض هر یک از پدر و مادر سدس ترکه و فرض دختر نصف آن‌ خواهد بود و مابقی باید بین تمام وراث به نسبت فرض آن‌ها تقسیم شود مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد که در این صورت مادر از مابقی چیزی ‌نمیبرد. (ماده ۹۰۸ قانون مدنی)

هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند یا چند دختر فرض تمام دخترها دو ثلث ترکه خواهد بود که بالسویه بین آن‌ها ‌تقسیم میشود و فرض هر یک از پدر و مادر یک سدس و مابقی اگر باشد بین تمام ورثه به نسبت فرض آن‌ها تقسیم میشود مگر اینکه مادر حاجب ‌داشته باشد در این صورت مادر از باقی چیزی نمیبرد. (ماده ۹۰۹ قانون مدنی)

 جمع بندی:

 تقسیم ارث مادر همانند پدر انجام می‌شود. در صورتی که مادر، تنها یک فرزند داشته باشد، تمام ارث به او می‌رسد. همچنین چنانچه فرزندان جنسیتی مشابه داشته باشند، تقسیم ارث به‌صورت مساوی خواهد بود.

اما چنانچه دو یا چند فرزند از دو جنس متفاوت وجود داشته باشند، سهم پسر، دوبرابر دختر ارزیابی می‌شود. قانون ارث از مادر تنها مختص فرزندان نیست و به خانواده و دیگر اعضای فامیل او نیز تعلق دارد. در این باره یک وکیل انحصار وراثت کمک شایانی خواهد کرد.

منبع: دادسو