چرا گاز صنایع در زمستان قطع می‌شود؟

به گزارش بورس تابناک، با فرا رسیدن فصل سرما دوباره اولین و ساده ترین راه حل یعنی قطع گاز صنایع مطرح شده است و برخی شرکت ها به دلیل قطعی گاز تولید خود را کاهش داده اند. در گفت‌وگو با محمداسماعیل کفایتی رئیس پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز به این پرسش پاسخ داده ایم چرا در کشوری که روی منابع عظیم گازی خوابیده است، گاز برخی صنایع قطع می شود؟

سرانه مصرف انرژی در کشور رو به رشد است

محمد اسماعیل کفایتی، رئیس پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز درمورد تعطیلی برخی از شرکت‌ها و صنایع در ایران به خاطر قطع گاز ناشی از برودت هوا، مصارف خانگی و... بیان کرد: این موضوع ابعاد مختلفی دارد و فقط بحث سرمایه نیست. ما کشور بسیار پُرمصرفی هستیم و متأسفانه، شدت مصرف انرژی ما خیلی بالاست و با وجود این‌که در فرهنگ ما به ویژه از نظر دینی به اسراف نکردن و پرهیز از زیاده‌روی و به برنامه‌های بهینه‌سازی تأکید شده است تا بتوانیم از این انرژی استفاده کنیم ولی با این وجود، هر ساله، سرانه مصرف انرژی در کشور رو به رشد است. به همین دلیل، راه حل‌های مختلفی داده می‌شود. از این‌که ما سرمایه بیاوریم و توسعه دهیم تا در صورت امکان، واردات از کشور ترکمنستان صورت بگیرد، بخشی از راه حل‌های پیشنهادی برای این منظور هستند. این در حالی است که به نظر بنده، همه این‌ها مُسکن هستند و باید اصل قصه اصلاح شود. چون ما یک بحث بین النسلی به نام منابع فسیلی؛ نفت، گاز و... داریم و چنین موردی را درمورد فرآورده‌ای مثل بنزین و گازوئیل هم، داریم؛ به طوری‌که شدت مصرف آن‌ها نیز، در کشورمان بالاست. در نتیجه، معتقد هستم راه حل این معضل صرفاً سرمایه و توسعه‌ی میادین و مخازن گازی و نفتی و... نیست. البته در این خصوص مخالفتی وجود ندارد. اما فرض کنید ما به اندازه نامحدود گاز تولید کنیم. در این صورت هم، باید توجه کرد که این مساله نباید به سمت مصرف برود بلکه باید به عنوان ارزش مدنظر قرار بگیرد.

مصرف بهینه انرژی راه حل مفیدتر

رئیس پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز با اشاره به افزایش مصرف خانگی گاز تصریح کرد: درمورد گاز می‌بینیم یک درصد خیلی بالایی حتی گاهی، تا بیش از ۹۰ درصد مصرف خانگی وجود دارد و این نشان می‌دهد که استفاده بهینه صورت نمی‌گیرد. بنابراین، بنده بر این باور هستم اگر بازار سرمایه ما به سمت مدیریت انرژی و مصرف برود و مردم، منافع را به سمت مصرف بهینه‌ی انرژی ببینند، این موضوع خیلی برای کشور مفید است؛ به‌طوری‌که سرمایه گذاری‌ها به طرف زنجیره ارزش می‌روند و ما می‌توانیم این زنجیره را تکمیل کرده و گاز را به فرآورده‌های پتروشیمی تبدیل کنیم و محصولات بالادستی پتروشیمی را دوباره به محصولات پایین دستی پتروشیمی تبدیل کرده و صادرات انجام دهیم و حاصل آن را برای نسل‌های بعدی سرمایه گذاری کنیم.

اما این که سرمایه گذاری‌ها را به سمت مصرف گاز یا بنزین یا گازوئیل یا نفت کوره‌ای و سوخت‌های اینچنینی ببریم ـ هرچند با این اقدامات می‌توانیم یک رفاهی را برای خودمان ایجاد کنیم ـ به طورکلی، کار درستی نیست ضمن این‌که به محیط زیست کشور نیز، آسیب وارد می‌شود و در مجموع، شرایط زیست محیطی نامطلوب می‌شود و همین موضوع، دوباره شرایط نامناسبی را به وجود می‌آورد و برای راه‌حل‌های اینچنینی می‌توان برنامه ریزی کرد تا قطعی گاز و... وجود نداشته باشند. اما راه‌ حل اصلی و چاره‌ساز این است که مردم و کارخانه‌ها و صنایع کشور ما فرهنگ بهینه مصرف کردن را پیدا کنند و این فرآورده باارزش را به سمت صنایع مختلف ببریم و از آن استفاده کنیم. متأسفانه، صنایع هم از این منابع به صورت بهینه استفاده نمی‌کنند و بخش عمده ای از این سوختی که ارزان قیمت است به سمت اتلاف انرژی می‌رود.

بدون شک، تعطیلی صنایع مسئله‌ی ناخوشایندی است

کفایتی در گفت‌وگو با نبض بورس درمورد تعطیلی شرکت‌ها و صنایع به منظور صرفه‌جویی در مصرف انرژی گفت: تعطیلی شرکت‌ها یک تصمیم مدیریتی به منظور توزیع انرژی و موقت است. ولی راه حلش باید اثربخش باشد و تبعات هر تصمیمی که گرفته می‌شود باید مورد بررسی قرار بگیرد، زیرا فارغ از بحث‌های ضرورت و این‌که در تنگنا قرار بگیریم، بدون شک، تعطیلی صنایع مساله‌ی ناخوشایندی است. اما راه حل این است به سمتی برویم که مدیریت بهینه‌سازی داشته باشیم. زیرا از طریق بهینه‌سازی می‌توان حداقل ۳۰درصد مصرف را کاهش داد. حتی اگر منابع را هم داشته باشیم باید به محدودیت‌ها توجه کنیم و این موضوع در کشورهای دنیا نیز، وجود دارد.

دنیا به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر رفته است

به نظر بنده، ما یک کشور فتوسنتز هستیم. این در حالی است که  الان، دنیا به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر رفته است. از این روی، صنایع هم باید روی این زمینه اقداماتی انجام دهند و بخشی از آن باید به صورت حاکمیتی برنامه ریزی شود و بخش دیگری نیز، در سطح صنایع باشد و خودشان اقدام کرده و مستقل از چنین برنامه هایی عمل کنند.‌

او تاکید کرد: در بحث‌های زیست محیطی، بسیاری از کشورها حتی گوگرد را خیلی محدود کرده‌اند و حتی بانک دوم اروپا و هشتم دنیا اعلام کرد که روی سوخت‌های فسیلی وام نمی‌دهند و سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و تسهیلات اعطا نمی‌شود. در نتیجه، این‌ها برنامه‌هایی هستند که دنیا برای این منظور دارد.

استفاده از باتری های لیتیومی یک راه حل است

رئیس پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز با اشاره به استفاده از تکنولوژی‌ها به عنوان یکی از راه حل‌های مفید عنوان کرد: خوشبختانه، تکنولوژی‌های بسیار خوبی داریم و اتفاقاً باید روی آن‌ها سرمایه‌گذاری شود؛ به طوری‌که باتری‌های لیتیومی قابلیت ذخیره سازی حتی در حد یک نیروگاه ۵ مگاواتی را دارند؛ یعنی هنگامی‌که پیک نیست، می‌توان ذخیره سازی کرده و در زمان پیک مصرف از طریق آن پیک‌سایی کنیم تا خسارات ناشی از تعطیلی گاز جبران شوند. البته فقط مساله پیک نیست و به هر دلیلی، امکان دارد اتفاق‌های غیرمترقبه‌ای رخ دهند و به طور کلی، گاز قطع شود و خسارات‌ سنگینی به صنایع وارد شوند. این در حالی است که وقتی ذخیره‌ سازی باشد، اگر کارخانه و صنعت به آن احتیاج داشته باشد، می‌تواند گاز را وارد مدار مصرف خود کرده و تنگنایی که با آن روبرو می شویم را برطرف کند.

خیلی از افراد درباره دمای رفاه اطلاعاتی ندارند

او ادامه داد: اگر ما به سمت فناوری و نوآوری‌های روز برویم و بدنبال آن، مردم ما از اپلیکیشن‌ها در حد مصارف عمومی استفاده کنند و بدانند دمای رفاه چقدر است؟ یا این که روشنایی محیط باید چه مقدار باشد؟ بسیار موثر است، در حالی که خیلی از افراد هنوز درمورد دمای رفاه اطلاعاتی ندارند و به همین دلیل، اگرچه خیلی لزومی ندارد ولی دمای منزل را بسیار گرم نگه می‌دارند و این مسئله حتی برای سلامت بدن هم مضر است یا در زمینه محیط زیست، کارهای مخرب و آسیب‌زایی انجام می‌شود که شرایط زیست محیطی ازبین می‌رود؛ مثل کسی که یک کشتی را سوراخ می‌کند و همه افراد حاضر در آن غرق می‌شوند.

کفایتی با اشاره به نقش موثر خودروهای برقی تصریح کرد: خودروهای برقی از دیگر فناوری‌های مفیدی هستند که اگر در زمان‌های افزایش مصرف بنزین، سبد انرژی داشته باشیم و از انرژی و فناوری‌های مختلف استفاده کنیم، می‌تواند در مدیریت مصرف خیلی کمک کننده باشد، بنابراین، فناوری، پارادوکس‌هایی که بین محیط زیست و رشد اقتصادی و مصرف انرژی وجود دارد را برطرف می‌کند و در این میان، باید توجه کرد که کاهش مصرف انرژی و سوخت لزوماً موجب کاهش تولید و رشد اقتصادی نخواهد شد؛ مثل بسیاری از کشورهای دنیا که شدت انرژی آن‌ها کمتر از ایران است، ولی رشد اقتصادی بالایی دارند و برای محیط زیست‌شان قوانین محکم و قوی دارند که همه این‌ها راه حل‌های مفیدی هستند.

تکنولوژی می‌تواند سهم بسیار خوبی در مدیریت مصرف داشته باشد

او افزود: به نظر بنده، تکنولوژی می‌تواند سهم بسیار خوبی در مدیریت مصرف داشته باشد و از این طریق می‌توان محیط زیست کشور را نیز، مدیریت کرد. چون وقتی مصرف انرژی افزایش پیدا می‌کند اگر ذخیره داشته باشیم، می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم و شدت آلاینده‌ها را کاهش دهیم. زیرا ما در فصل زمستان با چنین مسائلی روبرو هستیم.

رئیس پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز گفت: رسانه‌هایی مثل شما می‌توانند به جریان‌سازی، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری کمک کنند و این موضوع جای کار زیادی دارد و ما هم، برای موضوع بهینه‌سازی انرژی و مدیریت مصرف فراخوان داده ایم و به همین منظور، از شما دعوت می‌کنیم و خوشحال می‌شویم اگر بتوانید در این زمینه کمک کنید. زیرا این یک کار همه جانبه است و برای همین، نباید به بحث سیاسی تبدیل شده و غیر حرفه‌ای در رسانه‌ها مطرح شود و باید همه از مردم تا دولت، مجلس، حاکمیت، قوه قضائیه و حتی وزارت آموزش و پرورش و وزارتخانه های مرتبط دست به دست هم دهند و در این خصوص کمک کنند تا شاهد راه حل‌های بسیار خوبی در این خصوص باشیم.

به نظر بنده، هم در بُعد مصرف عمومی باید اقداماتی صحیح و اساسی شکل بگیرد و هم در زمینه فناوری و نوآوری باید برنامه ریزی‌های خوبی انجام شود و هم این که باید کارهای خوبی برای محیط زیست صورت بگیرد. در نتیجه، ما قبول نداریم که صرفاً به خاطر رشد اقتصادی باید به محیط زیست‌مان آسیب وارد شود. زیرا اتفاقاً نوآوری و فناوری به کمک ما می‌آیند تا این پارادوکس‌ها را حل کنند. از این روی، هم می‌توانیم رشد اقتصادی و مدیریت مصرف داشته باشیم و هم این که محیط زیست‌مان‌ را حفظ کنیم و همه این موارد در کنار هم پاردوکس نیستند.

کفایتی در خصوص موضوع انرژی و مدیریت افزود: باید به این مساله توجه کنیم که بخشی از آن مستلزم استفاده از تجربه کشورهای جهان در این زمینه است، زیرا آن‌ها روی این موضوع کار می‌کنند و کشور ما در شرایطی است که هم باید به رشد اقتصادی فکر کرده و مصرف انرژی را مدیریت کرد و هم باید به حفظ محیط زیست توجه داشت. این در حالی است که بعضی مواقع با پارادوکس روبرو می‌شویم و انتظار از رسانه‌های مرجعی مثل نبض بورس این است که نشان دهد باید واقع‌بین باشیم و به نظر بنده، این مساله نباید سیاسی شود و در مقابل، باید با منطق صحیح آن پیش رفت.

باید سهم فناوری‌مان در مدیریت مصرف را افزایش دهیم

رئیس پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز خاطرنشان کرد: ما باید سهم فناوری‌مان در مدیریت مصرف را افزایش دهیم و از نوآوری و روش‌های جدید استفاده کنیم برای این که بتوانیم مصرف انرژی را مدیریت کنیم و اگر کارخانه‌دار هستیم. از این طریق تولیدمان را پایدار کنیم تا صنعت ما به خاطر اتفاق‌های ناشی از شدت مصرف در مقاطع زمانی مختلف آسیب نبیند و این معضل در تابستان برای مصرف برق هم وجود دارد؛ به طوری‌که در مقاطعی اتفاق می‌افتد و خسارات‌ سنگینی به صنایع سیمان و فولاد وارد می‌شود. بنابراین، با سرمایه‌گذاری روی تکنولوژی‌های جدید که عمدتاً ذخیره‌سازی هستند، می‌توان از این خسارات‌ جلوگیری کرد و باید دولت و وزارتخانه‌های نیرو، نفت، صمت و وزارت اقتصاد و مجموعه‌های مرتبط روی این مسئله برنامه‌ریزی کنند تا شاهد پایداری صنعت کشور باشیم و به دنبال آن، مشکلاتی که با آن‌ها روبه رو هستیم اتفاق نیفتند.