اولین اجلاس سران اتحادیه اروپا و اعراب خلیج فارس؛ نخستین حضور ولیعهد عربستان

اولین اجلاس سران اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در بحبوحه تنشهای منطقه ای و تداوم جنگ اوکراین در بروکسل در جریان است.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان قرار است امروز چهارشنبه در اولین اجلاس سران اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در بروکسل شرکت کند که هدف آن تقویت امنیت و روابط اقتصادی در بحبوحه تشدید نگرانی ها از جنگ در خاورمیانه است.

موضوعات اصلی مورد بحث در این نشست چگونگی همکاری بیشتر در این موارد است: 1. چالش های کلیدی مشترک جهانی؛ 2. همکاری های اقتصادی از جمله تجارت و سرمایه گذاری؛ 3. انرژی؛ 4. پایداری و آب و هوا و 5. ارتباط مردم با مردم.
روابط اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس بر اساس توافقنامه همکاری امضا شده در سال 1989 است که گفت و گوهای منظمی را در مورد همکاری بین اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در زمینه روابط اقتصادی، تغییرات آب و هوا، انرژی، محیط زیست و تحقیقات ایجاد می کند.

توافقنامه همکاری همچنین شورای مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس را در سطح وزیران خارجه ایجاد کرد که به طور منظم تشکیل جلسه می دهد. در خلال شورای مشترکی که در فوریه 2022 در بروکسل برگزار شد، وزرای خارجه اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس برنامه همکاری مشترک برای 2022-2027 را تأیید کردند که در اکتبر 2023 به روز شد.

این برنامه به تشریح فعالیت های مشترک خاص و همکاری عمیق در بخش های مختلف می پردازد: 1. تجارت و سرمایه گذاری؛ 2. تغییرات آب و هوایی؛ 3. انتقال سبز؛ 4. ابتکارات مردم به مردم و 5. مبارزه با تروریسم.

در ماه مه 2022، کمیسیون اروپا و نماینده عالی بیانیه مشترکی درباره «مشارکت استراتژیک با خلیج فارس» صادر کردند که در ژوئن 2022 توسط شورا تایید شد. این ارتباط نقشه راه عملیاتی برای اتحادیه اروپا برای توسعه روابط نزدیکتر با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را فراهم کرد. 

اتحادیه اروپا دومین شریک تجاری بزرگ کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است.

در سال 2023، واردات سوخت های معدنی بیش از 75 درصد از واردات اتحادیه اروپا از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را تشکیل می داد.

از سال 2020، واردات سوخت بیش از سه برابر شده است - به دلیل تغییر شدید منابع عرضه اتحادیه اروپا، ناشی از جنگ اوکراین.

نشست کنونی، این اولین باری است که ولیعهد سعودی در نشست اتحادیه اروپا در بروکسل شرکت می کند و به سران 27 کشور اتحادیه اروپا و رهبران شش عضو شورای همکاری خلیج فارس می پیوندد. چارلز میشل، رئیس شورای اروپا، و شیخ تمیم، امیر قطر، رئیس کنونی شورای همکاری خلیج فارس، میزبان مشترک این نشست خواهند بود.

جوزپ بورل، مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا عصر سه شنبه در هنگام ورود به ضیافت شام وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس گفت: پیام ما روشن است: ما آماده ایم که در مواجهه با چالش های مشترک بیشتر و بیشتر با هم اقدام کنیم.

وی گفت: هر دو نشست، امروز در سطح وزیران و فردا در سطح رهبران، منعکس کننده پویایی رو به رشد، پویایی مثبت بین کشورهای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا است.

مقامات اتحادیه اروپا و کشورهای عربی پیش بینی می کنند که جنگ اسرائیل علیه غزه و تشدید تنش اخیر در لبنان در دستور کار این نشست قرار گیرد. از سال 2022، اتحادیه اروپا شراکت استراتژیک خود با خلیج فارس را از سر گرفت و چنین نشستی به منزله گسترش همکاری ها بین دو طرف است.

یکی از مقامات اتحادیه اروپا در خصوص این نشست معتقد است: من انتظار دارم که خاورمیانه بخش اصلی بحث باشد، به ویژه با نقشی که برخی از کشورهای خلیج فارس در تلاش برای رسیدن به آتش بس ایفا می کنند. ما می خواهیم از یک آتش سوزی عمومی جلوگیری کنیم که هر دو طرف هراس دارند.

در حالی که مذاکرات برای انتشار بیانیه مشترک در جریان است، نهایی شدن آن هنوز نامشخص است.

امارات قرار است توسط شیخ مکتوم بن محمد، معاون اول حاکم دبی، معاون نخست وزیر و وزیر دارایی نمایندگی شود. سلمان بن حمد، ولیعهد و نخست وزیر بحرین و شیخ احمد عبدالله، نخست وزیر کویت نیز انتظار می رود در نشست حاضر باشند. سید اسعد بن طارق معاون نخست وزیر در امور بین الملل نماینده عمان خواهد بود.

اروپایی ها مشتاق هستند که زبان مشترکی برای درگیری های بین المللی پیدا کنند و عدم تعادل انرژی ناشی از جنگ در اوکراین را جبران کنند. سعید آل بلوشی، مفسر مستقر در دبی، برای اندیشکده دفاعی بریتانیا، مؤسسه Royal United Services معتقد است روحیه در شورای همکاری خلیج فارس را (در خصوص این نشست) می‌توان به‌عنوان «بدبینانه خوش‌بینانه» توصیف کرد.

او می گوید: در حالی که پایتخت‌های شورای همکاری خلیج فارس اشتیاق اروپایی‌ها به تقویت روابط را دارند، سایه اقدامات دوگانه در قبال خاورمیانه در مقایسه با اوکراین همچنان باقی است و تصمیم‌گیرندگان خلیج‌فارس نگران هستند که آیا می‌توان از این اجلاس به نتایج عمل‌گرایانه دست یافت یا خیر.

این مقام اتحادیه اروپا تایید کرد که این اتحادیه می خواهد حمایت بیشتری از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در خصوص اوکراین به دست آورد.

«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به سوالی درباره نگرانی های خلیج فارس گفت که هر دو طرف تمایل مشترکی برای صلح دارند. او در پاسخ به سوال روزنامه نشنال گفت: مزیت شام کاری امشب این است که در میان دوستان نشسته ایم، افرادی که همدیگر را می شناسند و به هم اعتماد دارند. در نهایت، هدف یکی است: برقراری صلح در میان مردم در اوکراین و در خاورمیانه.

الکساندر شالنبرگ، وزیر امور خارجه اتریش، نیز در خصوص این نشست می گوید که اتحادیه اروپا باید بیشتر تلاش کند تا به سخنان جهان عرب گوش دهد. ما باید بشنویم که جهان عرب در مورد این درگیری ها چه می گوید. ما همسایه هستیم. آنها تحت تأثیر قرار گرفته اند. آنها باید بخشی از راه حل باشند.

استراتژی دو ساله

اظهارات عمومی مقامات خلیج فارس در مورد این اجلاس تاکنون مشتاقانه بوده است. به گزارش خبرگزاری دولتی کویت، نواف العنیزی، سفیر کویت در اتحادیه اروپا، گفت: تمایل دوجانبه برای تقویت مشارکت استراتژیک در بالاترین سطوح و ایجاد کانال های ارتباطی با هدف تضمین امنیت و ثبات منطقه ای و جهانی وجود دارد.

عبدالعزیز المالکی نماینده قطر در نشست نیز گفت که قطر امید زیادی به این اجلاس دارد. المالکی به خبرگزاری قطر گفت که رهبران در تلاش برای توسعه چشم انداز و پایان دادن به بحران ها در منطقه، در مورد جنبه های همکاری و دیدگاه های متحد در مورد بسیاری از موضوعات بحث خواهند کرد.

این اجلاس دو ماه پس از سفر میشل به خلیج فارس برگزار می شود که در 30 اوت با شیخ محمد در ابوظبی ملاقات کرد.

مشارکت راهبردی اتحادیه اروپا با خلیج فارس در سال 2022 شامل موضوعات مورد نگرانی مشترک، مانند امنیت و انتقال سبز بود. در می 2023، اولین نماینده اتحادیه اروپا در خلیج فارس، وزیر سابق امور خارجه ایتالیا، لوئیجی دی مایو را نامزد کرد.

کریستف فرنو، سفیر اتحادیه اروپا در عربستان سعودی، در مطلبی که روز سه شنبه توسط وب سایت خبری عرب نیوز منتشر شد، نوشت: «ما اکنون آماده هستیم تا برای رویارویی با چالش های کنونی در عرصه جهانی بیشتر پیش برویم». وی افزود: نشست اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس نقطه عطفی در روابط ما خواهد بود.

در اوایل سال جاری، اتحادیه اروپا الزامات قوانین شینگن را برای درخواست ویزا در تلاش برای تشویق بیشتر دانشجویان، کارآفرینان و گردشگران خلیج فارس برای بازدید از این قاره هماهنگ کرد.

یکی دیگر از مقامات اتحادیه اروپا گفت: اتحادیه اروپا خلیج فارس را منطقه ای می داند که در سال های آینده از نظر اقتصادی و ژئوپلیتیکی اهمیت پیدا می کند. به همین دلیل است که ما باید روابط استراتژیک تری با آن منطقه داشته باشیم.

این مقام افزود: پنج سال پیش، اتحادیه اروپا تنها دو هیئت اتحادیه اروپا در خلیج فارس داشت. امروز، چهار تا دارد. پنج سال پیش، هیچ گفتگوی سیاسی واقعی با خلیج فارس، شورای همکاری خلیج فارس و این کشورها وجود نداشت.

این دیدگاه اتحادیه اروپا است که منطقه خلیج فارس نقش مهمی را به عنوان یک واسطه در بحران های امروزی ایفا می کند تا حدی به لطف موقعیت جغرافیایی آن، در تقاطع بین آسیا، اروپا و آفریقا.

مقامات اتحادیه اروپا همچنین معتقدند که امیدوارند این اجلاس به این قاره کمک کند تا روابط تجاری خود را با خلیج فارس افزایش دهد.

به اعتقاد کارشناسان با متوقف شدن مذاکرات، روابط تجاری و سرمایه گذاری یکی از مبرم ترین موضوعات در این اجلاس خواهد بود. شورای همکاری خلیج فارس نهمین شریک تجاری اتحادیه اروپا است.

بلوشی معتقد است: تقویت بیشتر روابط تجاری، پایه محکمی برای تعمیق همکاری در سایر ارکان استراتژیک، مانند امنیت دریایی، ارتباطات مردمی، انرژی و ابتکارات آب و هوایی، و پیشرفت‌های فناوری از جمله هوش مصنوعی فراهم می‌کند.

در حالی که مقامات اتحادیه اروپا چالش ها را تشخیص دادند، گفتند که نسبت به این اجلاس خوشبین هستند.