چرا باید خودروهای فرسوده اسقاط شوند؟

در سال ۱۴۰۲ مجموع وسایل نقلیه در حال تردد کشور ۳۵ میلیون و ۱۵۹ هزار دستگاه بود که از این تعداد ۱۳ میلیون و ۵۱ هزار دستگاه طبق آیین نامه اسقاط خودروهای فرسوده مصوب سال ۱۴۰۲ باید از رده خارج شود.

به گزارش تابناک به نقل از فارس؛ بر همین اساس می توان به میانگین نرخ فرسودگی ۳۷ درصد خودروها اشاره کرد. سالیانه حدود ۷۰۱ هزار تن آلودگی در تهران تولید می شود که حدود ۵۷۸ هزار تن از آن مربوط به منابع آلاینده متحرک است. در مجموع ۷۲ درصد از آلودگی هوا مربوط به منابع متحرک است. 

در میان این منابع متحرک که شامل خودرو و موتورسیکلت می شود تعداد قابل توجهی وسایل نقلیه فرسوده وجود دارند که با ظرفیتی بیشتر هوا را آلوده می کنند.

خودروهای فرسوده چندین برابر خودروهای نو و اخیرا طراحی شده، به آلودگی هوای کلان شهرها دامن می زنند لذا خروج خودروهای فرسوده از ناوگان حمل و نقل یک ضرورت است. نمودار مقایسه کل وسایل نقلیه در حال تردد و وسایل نقلیه فرسوده در سال ۱۴۰۲ (هزار دستگاه)

روند اسقاط خودروهای فرسوده کشور در دو سال گذشته و پس از تصویب و ابلاغ قانون ساماندهی صنعت خودرو و پس از آن ابلاغ آیین نامه موضوعه، با تغییر روند مواجه بوده و افزایش تعداد اسقاط و روند صدور گواهی اسقاط رشد قابل توجهی داشته و به ۷۲ هزار دستگاه رسیده است.

 نمودار روند تغییرات تعداد اسقاط خودروهای فرسوده طی سالیان ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۲

این آمار اگرچه با آمار نزدیک ۳۵۰ هزار دستگاه خودرو اسقاط شده در سال ۱۳۹۳ کماکان فاصله دارد اما نسبت به سال های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ که این آمار به کمتر از ۱۰ هزار دستگاه رسید بود، رشد مناسبی داشته است.

براساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی؛ در سال های گذشته آمار اسقاط خودرو با نوسانات جدی مواجه بوده است. در سال های قبل از دهه ۹۰ و در سال ۱۳۸۶ تعداد ۸۹ هزار عدد گواهی اسقاط خودروهای فرسوده و در سال ۱۳۸۷ و با افزایش دو برابر تعداد گواهی های اسقاط صادره به ۱۵۸ هزار دستگاه در سال رسید.

روند سینوسی مراجعات به مراکز اسقاط در این سال ها ادامه داشت و سال ۱۳۸۸ تعداد گواهی های اسقاط صادره در مراکز اسقاط خودرو کشور به عدد ۱۱۸ هزار دستگاه در سال رسید، اما در آخرین سال از دهه ۸۰ عدد قابل توجه ۲۵۷ هزار دستگاه در سال اسقاط خودرو صورت گرفته است. 

در ابتدای دهه ۹۰ متاثر از شرایط ارزی کشور و کاهش واردات خودرو، روند اسقاط خودروهای فرسوده در کشور دوباره شکل نزولی به خود گرفت. در سال ۱۳۹۲ تعداد ۷ هزار دستگاه در فرآیند بازیافت اسقاط شد.

در ادامه و با افزایش میزان واردات، تعداد گواهی های اسقاط از ۳۳۷ هزار دستگاه در سال گذشت. اما از سال ۱۳۹۷ و همزمان با ممنوعیت واردات خودروهای خارجی به کشور به صورت مشهودی روند اسقاط در کشور تقریبا تعطیل شد.روایتی که از روند تغییرات اسقاط در دو دهه گذشته صورت گرفت لزوم طراحی سیاست گذاری ویژه در راستای بهبود فرآیند نوسازی و بازیافت وسایله نقلیه را نشان می دهد.

وضعیت اسقاط خودروهای فرسوده با توجه به ابلاغ قانون ساماندهی صنعت خودرو و پس از آن آیین نامه مربوطه روند قبلی با تغییراتی مواجه شده و در سال ۱۴۰۲ با رشد ۲۲۷ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ به عدد ۷۲ هزار دستگاه رسیده است. با اسقاط ۷۲ هزار و ۲۲۸ هزار دستگاه خودروی فرسوده در سال ۱۴۰۲ بیش از ۶۶۶ میلیون لیتر به ارزش ۱۵۲ میلیون لیتر در مصرف سوخت صرفه جویی شده است.

از منظر ایمنی نیز، خودروهای فرسوده خطرات جدی دارند. طراحی قدیمی پلت‌فرم‌ها و استهلاک قطعات باعث کاهش ایمنی این خودروها می‌شود. در سال ۱۴۰۲ اگرچه شاهد کاهش ۸ درصدی در تعداد کشته‌های تصادفات جاده‌ای بودیم، اما شرایط ایمنی همچنان مناسب نیست.