هفتاد و هفتمین دوره جشنواره ونیز در جایگاه قدیمیترین و یکی از سه جشنواره مهم سینمایی دنیا، با جای خالی بسیاری از فیلم های مهم سال جهان و غیبت اغلب ستاره های مهم سینما مواجه شد و محلی برای نمایش فیلمهای چند کارگردان اروپایی و شماری از آثار عمدتاً متوسط از دیگر نقاط بود؛ وضعیتی که نشان میدهد تصمیم مدیران دیگر جشنوارهها در گذر از کسب منفعت و عدم برپایی رویدادهایشان در دوران اوج گیری کرونا تا چه مد منطبق بر واقعیتها بود.
به گزارش «تابناک»؛ جشنواره فیلم ونیز، نخستین ویترین بزرگ سینما پس از شیوع ویروس کروناست که حضوری برپا شد؛ اما این دوره هیچ شباهتی به دورههای پیشین ندارد. همان گونه که لس آنجلس تایمز پیش بینی کرده بود، علاوه بر قرار گرفتن اشخاص با ماسک در کادر، عموم از حضور روی فرش قرمز منع شدند و ستارگان و فیلمهای هالیوودی غایب این رویداد بودند اما این غیبت تنها محدود به فیلمهای هالیوودی نبود، بلکه بسیاری از فیلمهای مهم از دیگر نقاط جهان خالی بود، به گونهای که در این دوره شانس متوسط ها برای حضور در ونیز و حتی کسب جوایزش به مراتب بیش از دورههای پیشین شد.
این بدان معناست که جورج کلونی و برد پیت ـ که منظم از ونیز دیدن میکردند ـ در این دوره حضور ندارند، خبری از بازیگر فیلم «ستارهای متولد میشود» نیست، یا واکین فینیکس که «جوکر» با بازی درخشانش سال گذشته برنده شیر طلایی ونیز شد و سپس در مسیر دریافت اسکار قرار گرفت، در این دوره حضور ندارند. شاید تصور شود این مساله صرفاً کیفیت فستیوال را پایین میآورد، ولی واقعیت فراتر از آن است و این غیبتها به منزله پوشش کمتر بینالمللی این رویداد و کاهش قابل توجه درآمد جشنواره ونیز است که طبیعتاً موقعیت خوشایندی برای برگزارکنندگان این رویداد نیست.
این شرایط در حالی رقم خورده که نقدهای جدی به برپایی این جشنواره، آن هم در ایتالیا ـ که یکی از بالاترین نرخهای ابتلای به کرونا را در اروپا و جهان داشت ـ مطرح بود. در واقع برپایی جشنواره به شکل روتین متشکل از مراسم افتتاحیه، فرش قرمز، رونمایی و نمایش اول فیلمها و نشست خبری پس از نمایش و در نهایت اختتامیه، رویهای نبود که پذیرفته شود. البته اگر قدیمیترین جشنواره سینمایی نیز مسیر رقبای اروپاییاش را در پیش میگرفت و به صورت آنلاین برگزار میکرد، احتمالاً درآمدی کمتر از برپاییاش داشت؛ اما بیشک از آن جشنواره پرهیاهو، چنین تصاویری ثبت نمیشد.
این وضعیت نشان می دهد، برگزاری جشنواره بین المللی در این شرایط تا چه حد غیرممکن شده و مسیری که جشنواره هایی چون کن، کارلوویواری، مونت كارلو و... در پیش گرفتند، تا چه حد درست و منطبق بر شرایط کنونی جهان بود. به نظر می رسد باید از این تجربه در ایران استفاده کرد و تا جای ممکن تا زمان رفع کرونا، از اصرار بر برپایی جشنوارهها به ویژه رویدادهای فرهنگی بینالمللی پرهیز کرد، چون در شرایط عادی نیز حضور مهمانان خارجی با مجموعهای از ملاحظات همراه بود و اکنون افزوده شدن کرونا به این ملاحظات، میتواند رویدادهای فرهنگی به ویژه سینمایی بین المللی را در ایران خالی از هر مهمان مهم کند.