با وجود آنکه گمان میرفت گروه سینمایی هنروتجربه به عنوان بستری برای اکران عمومی فیلمهای سینمایی هنری و تجربی به شکل خصوصی به ثبت رسیده و سازمان سینمایی در قالب کمک در این سالها از آن حمایت کرده، اکنون مشخص شده ماجرا به گونه دیگری است و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در تازهترین بروزرسانی اطلاعاتش، رسما تاکید کرد که هنر و تجربه در این مرکز ادغام شده است.
به گزارش «تابناک»؛ پرویز کیمیاوی، سیف الله صمدیان، ناصر تقوایی، علیرضا داوودنژاد، رخشان بنی اعتماد، کامران شیردل، محمدعلی سجادی، محسن امیریوسفی مانی حقیقی، مجید برزگر و... لیستی بلندبالا از سینماگرانی را تشکیل میدهند که ترجیح دادهاند شماری از آثارشان را در گروه سینمایی هنر و تجربه روی پرده ببرند؛ گروهی که با هدف حمایت و ایجاد زمینه برای آثار «تجربهگرا / Experimental» و هنری در مقابل فیلمهای سرگرمکننده و تجاری گروه هنروتجربه از مرداد 1393 ظهور و بروز پیدا کرد و متناسب با سرمایهگذاری که برای آن شد، موفق بود.
این گروه به یک یا دو سینماتک مستقل در پایتخت نیاز داشت که محور و محل تجمع سینماگران و مخاطبان فیلمهای هنری و تجربی باشد؛ رویکردی که در بسیاری از کشورهای جهان از کشورهای اروپایی چون فرانسه و آلمان تا کشورهای دارای صنعت سینما نظیر آمریکا اجرا شده و موفق بوده است. این سینما به واسطه اینکه پاتوق این گروه از سینماگران و مخاطبان این جنس آثار میشوند، در بسیاری اوقات از سالنهایی که فیلمهای بدنه اکران میکنند نیز به سودآوری بیشتری میرسند و توجیه اقتصادی نیز دارند؛ هرچند معمولاً نه تنها در کشورهای دارای بودجههای فرهنگی، بلکه حتی در کشورهای با دولتهای متکی بر نظامهای اقتصادی لیبرال نیز از این گروههای سینمایی حمایت میشوند.
در این روش فیلمها به جای اکران در مدت زمان کوتاه و در تعداد سالن زیاد (اکران عرضی)، در سالنهای محدود اما در زمان طولانی اکران (اکران طولی) و تماشاگران این فیلمها که مشتری ثابت این سالنهای محدود به عنوان پاتوق تماشاگران حرفهای سینما هستند، در این سالنهای محدود متمرکز میشوند و فیلمهای مستقل و تجربی نیز نسبت به سرمایه و ساختار تولیدشان، درآمد قابل توجهی به دست میآورند. در مدل ایران روش اکران طولی اجرا شد؛ اما حمایت لازم از سوی دولت برای خرید سالن و ایجاد پاتوق صورت نپذیرفت و گروه هنروتجربه با تضمین کف فروشی برای برخی سالنهای سینما و فیلمها، زمینه اکران فیلمها را فراهم کرد.
با این وجود، این گروه در نهایت دستاوردهایی برای سینمایی ایران داشت که گروهی از سینماگران مرجع به آن اشاره کردهاند و «تابناک» در گزارشی به روایت آنها پرداخت و مهم ترین این دستاوردها، ایجاد ظرفیت برای اکران عمومی گروهی از فیلمهای سینمایی با پروانه سینمایی یا ویدیویی، فیلمهای مستند و فیلمهای کوتاه بود که اگر این گروه وجود نداشت، بیشک هیچ گاه بر پرده عریض سینما نقش نمیبستند و فرصت اکران عمومی نمییافتند.
چندی پیش نشریه هنر و تجربه که همچون این گروه نگاهی هنری و تجربی به سینما داشت و حاوی محتوای ارزشمندی برای بهره برداری بود، تعطیل شد. این اتفاق چنین نگرانی را تشدید کرد که گروه هنروتجربه نیز به مرور سرنوشت مشابهی بیابد و هنر و تجربه اساساً حذف شود اما از همان زمان زمزمههایی درباره ادغام این گروه با مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به گوش میرسید.
این گروه در دوران فعالیتش بر خلاف تصور عمومی در قالب یک موسسه خصوصی و نه یک مجموعه غیردولتی ثبت شده بود و تامین هزینههایش از طریق کمک دریافتی از سازمان سینمایی صورت میپذیرفت. این کمک نیز از طریق مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و در قالب تفاهمنامه پرداخت میشد؛ اما چنین گمان میرفت که این گروه یکی از زیرمجموعههای سازمان سینمایی است و نوع درج عنوان این گروه در گزارشهای سازمان سینمایی نیز چنین متبادر میساخت.
این برداشت در عین حال میتواند قرائت مقبول سازمان سینمایی باشد، چون در متن بروزرسانی شده بخش «درباره ما» مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تاکید شده است: «...از سال 1398 گروه هنر و تجربه در مرکز گسترش ادغام شده و وظیفه تولید فیلمهای سینمایی تجربی نیز به مرکز محول شد»؛ قرائتی که تاکنون به شکل رسمی بیان نشده بود. اگر این اتفاق رخ داده باشد و موسسه خصوصی گروه هنر و تجربه در مرکز ادغام شده باشد، تغییرات در این بخش قابل درک خواهد بود.
گروه سینمایی هنر و تجربه در پاسخی به «تابناک» تاکید کرد در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی ادغام نشده و اطلاعات منتشر شده توسط مرکز را «غیرواقعی» خوانده و خواستار اصلاح این اطلاعات توسط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی شد. در پاسخ گروه هنروتجربه چنین آمده است:
«با تشکر از رویکرد تحلیلی آن رسانه و خبرنگاران محترم آن در حوزه سینما و مسایل مبتلابه این هنر و همچنین توجه ویژهای که به سینمای هنری و تجربی داشته و دارید و همواره به بررسی تحولات و رویدادهای موسسه «هنروتجربه سینمای ایرانیان» به عنوان تنها متولی اکران فیلمهای هنری و تجربی از فیلم کوتاه و مستند تا بلند داستانی، پرداختهاید، واحد ارتباطات و اطلاع رسانی این موسسه بر خود واجب میداند برای تنویر افکار عمومی درباره گزارشی که در تاریخ 9 مهرماه سال 1399 با تیتر «گروه سینمایی هنروتجربه در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی ادغام شد؟» منتشر کردهاید اعلام دارد که پاسخ این پرسش شما «منفی» است.
موسسه هنروتجربه سینمای ایرانیان در سال 1395 ثبت شرکتها شده و به عنوان یک موسسه غیرانتفاعی به فعالیت می پردازد که کمک هزینهای سالانه بدان اختصاص مییابد که در دو سال اخیر و در دوره ریاست جناب دکتر حسین انتظامی بر سازمان سینمایی این رقم بودجه از سوی مرکز گسترش مستند و تجربی در اختیار این موسسه قرار میگیرد. لازم به تاکید است که دریافت این کمک هزینه و مسیر پرداخت آن به معنای دولتی شدن این موسسه و یا ادغام آن در هیچ یک از زیرمجموعههای سازمان سینمایی نیز نیست.
همچنین در گزارش منتشره در سایت تابناک اشاره شده است «در متن بروزرسانی شده ی بخش «درباره ما» مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تاکید شده است: «...از سال 1398 گروه هنر و تجربه در مرکز گسترش ادغام شده ...» که طبیعتا انتظار میرود این اطلاعات غیرواقعی از سوی مرکز گسترش اصلاح شود زیرا وظیفه همه ما شفافسازی و ارایه دقیق، صحیح و بهروزترین اطلاعات به مخاطبان محترم است.»