نصرت الله تاجیک گفت: برخورد منفعلانه سازمان ملل و ناکارآمدی شورای امنیت در مواجهه با ترور فخری زاده و سایر دانشمندان ایرانی که درعملیات تروریستی عوامل رژیم صهیونیستی به شهادت رسیدند،سند دیگری است که ملت های جهان بر ضرورت اصلاح شورای امنیت تاکید داشته باشند.
چندی قبل مجید تخت‌روانچی نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد درباره اصلاح و تجدید نظر در ساختار و کلیت شورای امنیت مطالبی را مطرح کرد. مجید تخت‌روانچی روز دوشنبه ۲۶ آبان ماه، در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد با موضوع اصلاح شورای امنیت گفته بود: این نهاد به خاطر عملکرد ضعیف، منفعلانه و در برخی موارد غیرقانونی و فراقانونی، با بحران مشروعیت و اعتبار مواجه است. شورای امنیت به طور عمده تحت سلطه کشورهای غربی قرار داشته، مورد سو استفاده برخی اعضای دائم قرار گرفته و در قبال عملکرد خود نیز پاسخگو نبوده است و همچنین به خاطر حضور ضعیف کشورهای در حال توسعه در ترکیب اعضای آن، غیردمکراتیک است.
دبیرکل سازمان ملل پس از عملیات تروریستی علیه محسن فخری زاده دانشمند صنعت دفاعی ایران صرفا طرفین را به خویشتنداری دعوت کرد و این درحالی است که اسناد بسیاری در دست داشتن رژیم صهیونیستی در این عملیات تروریستی و دیگر عملیات علیه دانشمندان ایرانی وجود دارد .
در این زمینه و هچنین ترور شهید محسن فخری زاده دانشمند هسته‌ای ایران، با نصرت الله تاجیک سفیر سابق ایران در اردن و تحلیگر سیاسی و بین المللی گفت و گوی مفصلی انجام شد که مشروح آن در ادامه آمده است:
انتظار مردم ایران از شورای امنیت! کارکرد اصلی شورای امنیت زیر سوال است!؟
نصرت الله تاجیک در ابتدا با بیان اینکه عموماً" بحث‌های مربوط به شورای امنیت در زمینه ساختار و عملکرد این نهاد مهم بین المللی که یکی از ارکان عمده سازمان ملل است توسط متخصصین، کارشناسان و حقوقدانان در مراکز مطالعاتی و دانشگاه‌ها صورت گرفته است. اما مساله «کار کرد» شورای امنیت با توجه به گذشت زمان و تحولاتی بین المللی از آن جهت که بتواند بتواند «ساختار و عملکرد» این نهاد را توجیه نماید همچنان مغفول واقع شده است. درباره «کار کرد» شورای امنیت و فارغ از بحث درباره «ساختار و عملکرد» آن می‌توان توضیح داد که: آنارشیسم یا هرج و مرج طلبی که ویژگی اصلی روابط بین المللی در دنیای کنونی، یکی از مهمترین مکاتبی است که نحوه مواجهه با آن بسیار حائز اهمیت است. نخستین سوال در مورد کارکرد شورای امنیت این است که با توجه به اینکه این شورا پلیس و قاضی برای نظارت و عملکرد کشورهای خاطی ندارد، اولاً" با چه ابزاری مصوبات خود را اجرایی می‌کند؟ و ثانیاً" چگونه باید با این نقیصه یا ویژگی برخورد شود؟ با توجه به روند دادرسی بین المللی و کارکردی که شورای امنیت بعد از جنگ جهانی اول و دوم جهانی دارد و همچنین با عنایت به روند بین المللی شدن پدیده‌ها و تحولات، جهانی شدن و موضوعاتی چون موج چهارم انقلاب صنعتی و انفجار اطلاعات؛ به نظر می‌رسد کارکرد شورای امنیت تا حد زیادی همگن با شرایط موجود نیست و نیاز به بازنگری و اصلاحات دارد و می‌بایست با توجه به مقتضیات جدید پاسخگویی نیاز کشورها و ملت‌های گوناگون باشد که امید شأن به این نهاد بین المللی، برای تحقق روابط عادلانه و منصفانه است.
کار کردی که شورای امنیت در حال حاضر دارد بیشتر معطوف به آن دوره و کشورهای غربی است، حال آنکه کشورهای جهان خواهان برقراری صلح و برخورد عادلانه با هستند و این انتظار به حق کشورها با کار کردی کنونی این شورا هم خوانی ندارد.
شورای امنیت در تأمین انتظارات کشورهای در حال توسعه ناتوان است
سفیر پیشین ایران در اردن، در ادامه به قدرت گرفتن کشورهای مختلف و ضعف ساختاری و کارکردی شورای امنیت در مواجهه با کشورهای قدرتمند برای رعایت حقوق کشورهای در حال توسعه اشاره کرد و ابراز داشت: جنگ جهانی اول و دوم بسیاری از کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار داد و مناطق مختلف جهان که فاصله زیادی نیز با محل مناقشه و جنگ داشتند نیز درگیر زیان‌های جنگ شدند؛ و معضلات منطقه ائی و بین المللی تبعات ناشی از این دو جنگ خانمانسوز گریبانگیر آنها شد. برای نمونه کشور ما ایران که با وجود فاصله زیاد مکانی، پیامدهای های دو جنگ جهانی مذکور تبعات سیاسی اجتماعی انسانی زیادی را تحمل کرد. بنابراین کار کردی که شورای امنیت در حال حاضر برای حل مشکلات بین المللی دارد بیشتر معطوف به آن دوره و کشورهای غربی یعنی آمریکایی و اروپایی است، حال آنکه شاهد هستیم هر دهه کشورهای مختلفی همچون هند، برزیل و آلمان به عنوان کشورهای تأثیرگذار و قدرت منطقه‌ای ظاهر می‌شوند و خواهان برقراری صلح و برخورد عادلانه با همه کشورهای جهان هستند و این انتظار به حق کشورها با کار کردی که هم اکنون از شورای امنیت شاهد هستیم و با ساختار تعیین شده توسط این شورا هم خوانی ندارد. به گونه‌ای که شورای امنیت در حال حاضر برای حل مشکلات کشورهای در حال توسعه و غیر اروپایی و آمریکایی بسیار مستاصل و ناتوان است. به عبارتی واضح‌تر چنین ساختار معیوبی اگر به ضرر کشورهای آمریکایی و برخی کشورهای اروپایی بود سال‌ها قبل اقدام به تصحیح و تکمیل آن می‌کردند حال آنکه در شرایط کنونی که این ساختار موید هژمونی غرب و به ضرر کشورهای در حال توسعه است، توجه چندانی به آن نمی‌شود و با نوعی اغماض از معایب و ضعف‌های کارکردی و ساختاری آنکه عملکردی ضعیف دارد عبور می‌شود.
شورای امنیت در اختیار کشورهای سلطه گر و منافع آنها است
این دیپلمات بازنشسته و تحلیلگر روابط بین الملل درباره اینکه چرا کارکرد شورای امنیت را نادرست و معیوب می‌داند، افزود: استدلال من برای ناهمخوان بودن کارکرد و ساختار شورای امنیت با انتظارات جهانی و مخصوصاً" مردم کشورهای در حال توسعه و همچنین عدم مقبولیت این نهاد بین المللی که می‌تواند در گذر زمان به کاهش مشروعیت آن منجر شود در میان همه کشورهای جهان این است که چرا باید اداره شورای امنیت تا این اندازه در اختیار کشورهای سلطه گر و منافع آنها باشد که بتوانند با اقدامات خود خیلی راحت قوانین و عرف بین المللی که سال‌ها نخبگان غربی و جهانی آن را تهیه و تنظیم کردند، زیر پا بگذارند. قوانین و مقرراتی که در سلسله اصول روابط بین المللی بعد از جنگ جهانی دوم تنظیم و توسط دانشگاهیان تدریس می‌شوند؛ حال آنکه شورای امنیت با چشم پوشی و یا اغماض و یا با کارکردی که دارد به سادگی این قوانین و اصول را نقض می‌کند و اجرای آن را که در اساسنامه آن بر آن تاکید شده غیر قابل اجرا می‌کند.
برجام یک قطعنامه پشتیبان به شماره ۲۲۳۱ دارد که در شورای امنیت تصویب شده است و این شورا ملزم به نظارت بر اجرای کامل و بی کم و کاست آن بوده و به دلیل مشروعیتی که از مفاد گوناگون منشور ملل متحد کسب کرده ضمانت اجرایی آن را به عهده گرفته است.
وی افزود: برای توضیح بیشتر یا مطالعه موردی می‌توان به موضوع مهم برجام و خروج ترامپ از آن اشاره کرد. برجام یک قطعنامه پشتیبان به شماره ۲۲۳۱ دارد که در شورای امنیت تصویب شده است و این شورا ملزم به نظارت بر اجرای کامل و بی کم و کاست آن بوده و به دلیل مشروعیتی که از مفاد گوناگون منشور ملل متحد کسب کرده ضمانت اجرایی آن را به عهده گرفته است. حال شاهد آن بودیم که ترامپ رئیس جمهور آمریکا به راحتی تمام این قوانین و مقررات مربوطه و از جمله احترام به اصول معاهدات را زیر پا گذاشته و شورای امنیت نیز هیچ اقدامی در تقابل با این اقدام هنجارشکنانه ترامپ انجام نمی‌دهد. خارج شدن از یک معاهده شاید خیلی موضوع غیر قابل تصوری در مناسبات جهانی نباشد کما اینکه ترامپ از معاهده زیست محیطی پاریس و نیز چندین موافقتنامه دیگر نیز خارج شد؛ اما موضوع برجام که با ضمانت شورای امنیت و تضمین‌های این شورا به تصویب رسیده بود بسیار متفاوت است. ترامپ شخصیتی یکجانبه گرا دارد اما وظیفه شورای امنیت این است که از قطعنامه‌های قانونی و الزام آور خود دفاع کند و همچنان که در مقدمه ذکر شد با وجود اینکه شورای امنیت بازوی پلیس یا قاضی برای نظارت و اجرای قوانین خود ندارد، اما اهرم‌هایی برای به منصه ظهور رسیدن قوانین تصویب شده خود دارد. به نظر می‌رسد اگر به این راحتی بتوان این مقررات را زیر پای گذاشت نه تنها دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود بلکه مشروعیت شورای امنیت نیز توسط مردم و کشورهای مختلف زیر سوال خواهد رفت که در شرایط کنونی شاهد این عدم مقبولیت و ناکارآمدی این شورا در نزد آنها هستیم و این امر در مقالات و بررسی‌های عملی و دانشگاهی مورد واکاوی قرار می‌گیرد.
استاندارد دوگانه و سکوت شورای امنیت در زمینه ترور شهید محسن فخری زاده
استاندارد دوگانه و سکوت در زمینه ترور شهید محسن فخری زاده نمونه بارز ناکارآمدی شورای امنیت در اجرای تعهداتش است
این استاد دانشگاه در پایان اظهار داشت: برخورد متناقض شورای امنیت را می‌توان در برخورد با ایران مشاهده کرد. زمانی که قبل از از برجام چند قطعنامه به ناحق و به دلیل کم کاری دولت‌های نهم و دهم علیه ایران و زیر فصل ۷ منشور ملل متحد، ماده ۴۱ و ۴۲، تصویب شد و چند تحریم دیگر نیز بر ایران تحمیل شد تا مصوباتش به منصه اجرا گذاشته شود؛ به طوری که به قول معروف برخورد سختگیرانه‌ای با ایرانی‌ها شد! حال آنکه ترامپ به راحتی تمام قوانین و مقررات مربوط به برجام را زیر پا گذاشته و حداقل انتظار از شورای امنیت این بود که در جهت نکوهش و محکوم کردن ترامپ و با استفاده از اهرم‌های خود اقدام نماید. و یا در همین عملیات تروریستی اخیر که مصداق تروریسم دولتی است و تبعات چنین اقدامی که می‌تواند به گسترش و سرعت بخشیدن به چرخه خشونت منجر شود و صلح و امنیت جهانی را به خطر بیاندازد متأسفانه تا کنون سکوت اختیار کرده و این باعث تأسف و یاس از عملکرد این شوراست که کارکرد آن را صرفاً" در جهت حفظ منافع قدرت‌های سلطه‌گر می‌دانند! بنابراین یکی از مهمترین زوایای مربوط به کارکرد ناقص، ضعیف و بعضاً" جانب دارانه کنونی شورای امنیت همین مأیوس شدن مردم جهان از این نهاد و حرکت به سوی مناسبات دیگر است که حتی می‌تواند نه تنها مشروعیت این نهاد که مشروعیت سازمان ملل را زیر سوال ببرد که متأسفانه دبیرکل آن بعد از این عملیات تروریستی که قرائن فراوانی بر انجام آن توسط رژیم صهیونیستی وجود دارد، صرفاً" خواهان خویشتن داری شده است! مردم مظلوم ایران اینگونه مواضع در برابر این خصومت ها که متخصصان و دانشمندان یک کشور ، اینچنین مورد هجوم وحشیانه و جنایت کارانه قرار دهند، را فراموش نخواهند کرد.
