تکنولوژی VAR چیست؟

به گزارش «تابناک»، تکنولوژی کمک داور ویدیویی (VAR)، با بهره بردن از فیلم‌های بازی (به صورت زنده) و همچنین هدست، به داوران امکان اجرای بهتر قوانین فوتبال و همچنین کاهش اشتباهات داوری را می‌دهد. این سیستم در حال حاضر در بسیاری از مسابقات بین المللی و حتی ملی در حال استفاده است و به مرور زمان دامنه نفوذش بیشتر خواهد شد.

پیشتر تکنولوژی VAR یا کمک داور ویدیویی در برخی لیگ‌های بزرگ بزرگ فوتبال اروپا و مسابقات بین‌المللی به صورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفت و اکنون به بخشی از فوتبال و قضاوت آن در میادین رسمی بدل شده است.

کمک داور ویدیویی یا VAR چیست؟

تکنولوژی کمک داور ویدیویی توسط تیمی از داوران حرفه‌ای یا کارشناسان داوری مدیریت می‌شود که به صورت زنده یک مسابقه فوتبال را از مرکز کنترل خود تماشا می‌کنند. البته لزوماً این افراد نباید در خود استادیوم محل برگزاری مسابقه فوتبال حضور داشته باشند، اما باید ارتباط مداومی با داور (با استفاده از هدست) برقرار کنند.

به عنوان مثال در مسابقات بوندسلیگا آلمان، تیم کمک داور ویدیویی در یک مرکز رسانه‌ای در کلن مستقر هستند. علاوه بر این، در مواردی که داور به تصمیم کمک داور ویدیویی شک داشته باشد، می‌تواند از طریق یک مانیتور در کنار زمین، در تصمیم خود تجدید نظر کند.

آیا کمک داور ویدیویی به معنای پایان اشتباهات داوری است؟

بسیاری از تصمیم‌گیران و مقامات قانون‌گذار فوتبال اصرار دارند که همه‌ی اهالی فوتبال باید اشتباهات داوری را به عنوان بخشی از ماهیت این ورزش بپذیرند. هیات بین‌المللی فوتبال (IFAB) تنها نهاد دارای صلاحیت قانون‌گذاری در ورزش فوتبال، اعلام کرده است که هدف آن‌ها دسترسی به دقت ۱۰۰ درصدی در تصمیمات داروی نیست، بلکه جلوگیری از اشتباهات واضح (همچون اشتباهاتی در مورد پنالتی‌ها، گل‌ها و اخراج بازیکنان) است که می‌توانند، تغییرات چشم‌گیری در نتیجه مسابقات ورزشی داشته باشند.

در موارد دیگر، داور مجاز است که خود تصمیم‌گیری کند و حتی می‌تواند در بسیاری از موارد از حق خود برای استفاده از تکنولوژی کمک داور ویدیویی (معمولا سه یا چهار مورد در هر بازی) صرف‌نظر کند و مسئولیت اشتباهات را خود بپذیرد.

تصمیم برای استفاده از کمک داور ویدیویی در طول مسابقه به عهده چه کسی است؟

در جریان مسابقات فوتبال، این داور است که با توجه به تردید خود در مورد صحنه‌ای مهم، می‌تواند درخواست استفاده از تکنولوژی کمک داور ویدیویی را به اطلاع همکاران خود در خارج از زمین برساند. همچنین، مسئولان تیم کمک داور ویدیویی هم می‌توانند در صورت مشاهده موردی از داور تقاضا کنند تا نسبت به تصمیم خود تجدید نظر کند. در این موارد، داور با اشاره‌ای خاص (که رسم تصویر مانیتور) به بازیکنان اعلام می‌کند، منتظر، تصمیم تیم کمک داور ویدیویی است و بازی را متوقف می‌کند.

شیوه عملکرد VAR

شیوه عملکرد VAR به شیوه زیر است:

حادثه رخ می‌دهد: داور به VAR اطلاع می‌دهد یا VAR به داور توصیه می‌کند که یک تصمیم یا حادثه باید بررسی شود.

بررسی و مشاوره توسط VAR: تصاویر ویدئویی توسط VAR بررسی می‌شود، سپس از طریق هدست آنچه را که فیلم نشان می‌دهد به داور توصیه می‌کند.

 تصمیم یا اقدامی اتخاذ شده‌است: داور تصمیم می‌گیرد قبل از اقدام یا تصمیم مناسب، فیلم‌های ویدیویی را در کنار زمین بازی بررسی کند، یا داور اطلاعات را از VAR می‌پذیرد و اقدام یا تصمیم مناسب را اتخاذ می‌کند.

 چنانچه داور نظر کمک داور ویدئویی را بپذیرد؛ پس از نواختن سوت، نشان رسمی کمک داور ویدئویی (یک مستطیل بزرگ به شکل صفحه تلویزیون) را نشان داده و تصمیم جدید را اعلام میکند.

 اگر پس از مشورت با کمک داور ویدئویی قانع نشود و تصمیم بگیرد برای بازبینی صحنه به منطقه بازبینی داور مراجعه کند؛ پس از نواختن سوت، نشان رسمی کمک داور ویدئویی (یک مستطیل بزرگ به شکل صفحه تلویزیون) را نشان داده و به منطقه بازبینی می رود.

باید توجه داشت که VAR تمام موقعیت‌ها و حوادث مسابقه به صورت خودکار بازبینی می‌کند و نیازی به درخواست هیچ‌کدام از بازیکنان و مربیان نیست. برای همین  اصرار بیش از حد هریک از بازیکنان و سایر اعضای تیم به استفاده از VAR یا نشان دادن نماد آن با دست مستوجب اخطار خواهد بود.

 در زمان بازبینی کلیه بازیکنان باید داخل زمین و اعضای تیم باید در محوطه فنی بمانند. هیچ‌کدام از بازیکنان یا اعضای تیم نمی‌توانند در جریان بازبینی تا زمان اعلام تصمیم نهایی مداخله کنند، هرگاه بازیکن، بازیکن ذخیره، بازیکن تعویض شده یا هرکدام از اعضای تیم به منطقه بازبینی داور (RRA) وارد شوند، اخطار خواهند گرفت.

 تنها افراد مجاز حق ورود به اتاق فرمان و ارتباط با افراد داخل اتاق را خواهند داشت، هرگاه بازیکن، بازیکن ذخیره، بازیکن تعویض شده یا هرکدام از اعضای تیم به اتاق فرمان ویدیویی (VOR) وارد شوند، مستقیماً اخراج خواهند شد.

برخی از هواداران و کارشناسان فوتبال از عملکرد VAR راضی نیستند. تصمیم گیری با استفاده از سامانه ممکن است مدتی طول بکشد و این می تواند جریان مسابقه را مختل کند. برخی از بازی ها به دلیل استفاده از VAR با پنج یا شش دقیقه توقف به پایان رسیده اند.

تماشاگران همچنین می گویند که آنها همیشه از زمان بررسی یک تصمیم مطلع نمی شوند، خصوصاً در ورزشگاههایی مانند اولدترافورد منچستر یونایتد یا آنفیلد لیورپول که صفحه نمایش بزرگی ندارند. در استادیوم هایی که صفحه نمایش ندارند ، صدای تصمیم نهایی با بلندگوی ورزشگاه اعلام می شود. همچنین شکایت هایی وجود دارد که قوانین بسیار سختگیرانه است.

گفتنی است در فینال لیگ قهرمانان آسیا در سال 2020 که میان تیم پرسپولیس ایران و اولسان هیوندای کره جنوبی برگزار شد، تیم پرسپولیس به دلیل دو بار استفاده از این تکنولوژی و گرفتن دو پنالتی برای تیم حریف متحمل شکست شد.