ضرورت تأسیس کمیسیون تخصصی سرمایه‌گذاری در سندیکای بیمه‌گران

امروزه صنعت بیمه به عنوان یکی از مهم‌ترین  نهادهای اقتصادی و قوی‌ترین نهاد پشتیبان برای سایر نهادهای متولی رشد وتوسعه یک کشور قلمداد مي‌شود. صنعت بیمه علاوه بر ایفای نقش در توسعه اقتصادی، با  ایجاد امنیت و اطمینان برای فعالیت‌های خدماتی و تولیدی در جامعه، سازندگی، پیشرفت و ترقی را تسهیل مي‌کند. شرکت‌های بیمه علاوه بر امکان سرمایه‌گذاری درمحدوده ومقیاس وسیع تر، قادرخواهند بود به علت وجود توان مالی بالاتر، در فرصت‌های سرمایه‌گذاری با ریسک بالاتر که برای توسعه اقتصادی و منافع عموم حائز اهمیت است فعالیت نمایند.

هرچه سهم صنعت بیمه در تولید ناخالص داخلی بیشتر و ضریب نفوذ آن در سرمایه گذاری های کلان ملی بیشتر باشد اقتصاد آن کشور پیشرفته‌تر خواهد بود. مقایسه حجم سرمایه گذاری شرکتهای بیمه گر در پروژه ها و بازار سرمایه در کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و کمتر توسعه یافته نشانگر تفاوت معنا دار ضریب نفوذ سرمایه گذاری انهاست. بر این اساس، درشرایط ایران کنونی صنعت بیمه می تواند به عنوان یکی از عوامل افزایش تاب‌آوری جامعه در برابر مشکلات قلمداد گردد.  سرمایه گذاری استراتژیک و هدفمند صنعت بیمه در بخش های مختلف اقتصادی گامی موثر در جهت کنترل و بی‌اثر کردن فشارها در سپهر اقتصاد مقاومتی بوده و حتی می‌تواند چنین فشارهایی را به فرصت تبدیل کند. بدیهی است برای دستیابی به اقتصادی درون زا و برون نگر، جایگاه سرمایه گذاری صنعت بیمه در کشور علاوه بر کارکرد های کاهش ریسک و اطمینان بخشی، بسیار کلیدی است.

شرکت های بیمه ای با بسیج پس اندازهای جمع اوری شده توان تاثیرگذاری زیادی در اقتصاد کشور دارند. صنعت بیمه می تواند با سمت و سوی درست و اتخاذ استراتژی سرمایه گذاری توسعه محور، سرمایه های انباشته را به سرمایه گذاری مولد تبدیل نماید. بخش بیمه قادر است با نقش افرینی موثرتر، موجب ثبات مالی و ارتقای فعالیت های اقتصادی و تجاری شده و در نتیجه منجر به رشد و توسعه اقتصادی کشور گردد. 

نقش آفرینی صنعت بیمه در تامین آرامش بازارهای پولی و مالی، ایجاد امنیت برای فعالان اقتصادی، تولیدکنندگان و عرضه کنندگان کالا و خدمات، این صنعت را به یک بازیگر مهم استراتژیک اقتصادی تبدیل کرده است. با توجه به اهمیت مقیاس سرمایه گذاری در یک شرکت بیمه و تأثیر این سرمایه گذاری ها بر سودآوری شرکت ها، مسئله مدیریت سرمایه گذاری مورد توجه شرکتهای بیمه قرار گرفته است .

بحرانهای مالی دنیا که آخرین آن در سال ۲۰۰۸ حادثه شد اهمیت وجود سیاست روشن و واضح فعالان اقتصادی در حوزه سرمایه‌گذاری را خواستار شد. هدف بیمه گران (شرکت‌های بیمه) هدایت استراتژی سرمایه‌گذاری در راستای خلق ارزش برای سهامداران و ایجاد جریان نقدینگی مناسب برای ایجاد آرامش خاطر بیمه‌گذاران می باشد. به منظور دستیابی به هدف مذکور در برنامه solvency 2  استراتژی سرمایه‌گذاری به طور واضح بیان شده است. شرکت‌های بزرگ بیمه ای دنیا از قبیل اسکور (scor)، زوریخ (Zurich) استراتژی مربوطه را از سال ۲۰۱۶ به صورت اجباری در برنامه کاری قرار دادند.

 با توجه به اهمیت مقیاس سرمایه‌گذاری در ترازنامه یک شرکت بیمه و تأثیر این سرمایه‌گذاری ها بر سودآوری شرکت ها، مسئله مدیریت سرمایه گذاری ها که با تمرکز بر محرک‌های ارزشی صورت می گیرد، مورد توجه شرکت های بیمه قرار گرفته است. شرکت های بیمه ای باید دارایی‌هایی را نه فقط برای پوشش مطالبات و بدهی های مورد انتظار‌، بلکه برای پوشش مطالبات غیر منتظره و احتمالی نیز در اختیار داشته باشند تا بتوانند عدم تطابق بدهی-دارایی را با آن پوشش بدهند. بنابراین لازم است تا تعهدات بیمه ای خود را با ایجاد ابزارهای مالی مشترک تأمین مالی کنند. لازم به ذکر است بررسی صورت های مالی شرکت های بیمه حاکی از این است که سود عملیاتی شرکت ها کمتر از 5 درصد بودد و عمده سود حاصله از محل سرمایه گذاری می باشد که این امر جایگاه سرمایه گذاری را بیش از پیش نمایان می سازد.

به همین منظور تشکیل کمیسیون و کارگروه تخصصی سرمایه گذاری می تواند آنها را در تحقق این امر یاری کند؛ به طوریکه شرکت های بیمه در پرتفوی های خود از دارایی های متنوع و مشترک سرمایه گذاری کنند تا بتوانند عایداتی را، برای تسویه ی بدهی های خود در زمان سررسید داشته باشند.

یکی از مشکلات صنعت بیمه کشور، ناهماهنگی شرکت‌های بیمه در واکنش به قوانین، اتفاقات صنعت در سطح بین الملل بوده است. به عنوان مثال شرکت‌هایی که دارای ضریب توانگری بالایی هستند تمرکز بیشتری بر روی سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت می‌توانند داشته باشند و احتیاج به جریان نقدینگی به مانند شرکتهایی با ضریب توانگری مالی پایین نخواهند داشت. بنابراین ضرایب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف در مورد این شرکت‌ها می‌تواند در حوزه های سرمایه گذاری بلند مدت نسبت به شرکت‌ها با توانگری پایین متفاوت باشد. اما در آیین سرمایه گذاری ۹۷ تفاوتی فیمابین ضریب توانگری بالا و پایین وجود ندارد. این در حالی است که solvency 2  نقش ضریب توانگری در سرمایه‌گذاری لحاظ شده است.

هدف اصلی از توسعه استراتژی سرمایه گذاری شرکت های بیمه اطمینان از این است که سرمایه بیمه گران به نحوی مدیریت شود

که مطابق با پروفایل ریسک، سطح اشتهای ریسک شرکت، جریان نقدینگی لازم و پروفایل تعهدات باشد.  در این میان نقش حاکمیتی و سیاستگذاری نهادهای قانونگذارو صنفی صنعت بیمه در توسعه استراتژی سرمایه گذاری انکار ناپذیر است. با توجه به حجم عظیم گردش مالی این صنعت و نیاز به تامین مالی شرکت ها در مواقع بحرانی و ایجاد توازن در حجم سرمایه گذاریهای بلند مدت و جریان نقدینگی یک شرکت ، ضرورت ایجادکمیسیون و کارگروههای تخصصی سرمایه گذاری در سندیکای بیمه گران احساس شد.

بعضی از حوزه های سرمایه گذاری شرکت های بیمه ای که می تواند با راهبری کمیسیون فعال شود عبارتند از:   

• مشارکت در خرید عرضه های بلوکی سهام کارشناسی شده از طریق بورس و فرابورس
• مشارکت در طرح ها و پروژه های بزرگ ملی در حوزه های نفت، گاز، پتروشیمی
• مشارکت در ایجاد پروژ های استارت آپی مرتبط با صنعت
• مشارکت در طرح های گردشگری و تفریحی
• سرمایه گذاری در حوزه انرژی های نو
• مشارکت در حوزه نیروگاهی
• ایجاد کنسرسیوم های سرمایه گذاری و تشکیل صندوق ها و سبدهای سهامی

برخی از اهداف و وظایف این  کمیسیون و کارگروههای تخصصی  آن می تواند به شرح ذیل باشد:

• ساختار حاکمیتی ؛ میبایست چارچوب مدیریت سرمایه‌گذاری به نحوی توسعه داده شود که نقش هیات مدیره، مدیران ارشد مرتبط، مدیر سرمایه گذاری و نحوه ممیزی سرمایه‌گذاری به صورت مدون دیده شود.
• سیاست و رویه اجرایی؛ شرکتهای بیمه می بایست نقشه راه سرمایه‌گذاری داشته باشند و به منظور اجرایی نمودن نقش راه در تمام سطوح عملیاتی می بایست سیاست و رویه اجرایی پیاده سازی گردد.

در برخی از شرکت‌ها سیاست سرمایه‌گذاری در داخل شرکت متمرکز شده و در برخی از شرکت‌ها سرمایه‌گذاری توسط ایجاد شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت می گردد. بر اساس solvency 2  به منظور تمرکز بیشتر شرکت بیمه بر عملیات بیمه گری توصیه شده که سرمایه گذاری توسط شرکت سرمایه گذاری مستقل انجام گردد. اما لینک ارتباطی دائم با توجه به سطح اشتهای ریسک شرکت، نقدینگی لازم به منظور پوشش تعهدات می‌بایست فی مابین شرکت بیمه و سرمایه گذاری زیر مجموعه از طریق هیات مدیره برقرار گردد.

 به طور مثال به منظور ایجاد سیاست و رویه اجرایی مناسب شرکت زوریخ چارچوبی با نام زنجیره ارزش مدیریت سرمایه گذاری (Investment Management Value Chain) پیشنهاد داده است.

اصول مطروحه در زنجیره فوق به شرح ذیل می باشند:

1. مدیریت سرمایه تعهدات (ALM)، در این بخش پروفایل ریسک، اشتهای ریسک شرکت، پروفایل تعهدات در ریسک های بیمه های اموال و زندگی به منظور ایجاد پروفایل سرمایه گذاری در نظر گرفته می شود.
2. تخصیص استراتژیک دارایی در این بخش (Solvency Capital Request) SCR و (Minimum Capital Request)  MCR در نظر گرفته می شود و مدلی از قبیل مدل Beta  با توجه به ضرایب MCR و SCR می‌تواند در پروفایل سرمایه‌گذاری تخصیص داده شود.
3.  تخصیص استراتژی مجزا با توجه به ماهیت پروفایل سرمایه گذاری به تقاضای بازار، ریسک نقدینگی و پراکنش تخصیص دارایی با توجه به آئین نامه ۹۷ می‌بایست در استراتژی سرمایه‌گذاری لحاظ گردد.
4.  تشکیل پرتفوی سرمایه گذاری بلند مدت و کوتاه مدت: با توجه به فاکتورهای SMR, Market Risk, MCR, SCR, ALM و آیین نامه ۹۷ و به کارگیری استاندارد COSO 2017 می توان پرتفوی سرمایه گذاری را در حوزه های بلند مدت و کوتاه مدت تشکیل داد.

• نظارت و کنترل سرمایه گذاری؛ شرکت های بیمه می بایست پایش و کنترل و از کارایی و اثر بخش بودن سرمایه‌گذاری داشته باشند.

• تجزیه و تحلیل سناریو و تست استرس ؛ شرکت‌های بیمه می‌بایست تجزیه و تحلیل منظم از ترکیب پرتفوی های سرمایه گذاری بلند مدت و کوتاه مدت و تست استرس به منظور شناسایی آسیب پذیری و پیامدهای مرتبط به دارایی سرمایه گذاری شده داشته باشند.

با توجه به موارد مطروحه در solvency 2  و چارچوب‌های سیاست سرمایه‌گذاری شرکت‌های معتبر واضح است توسعه استراتژی سرمایه‌گذاری از اصول مدون با توجه به ماهیت شرکت (زندگی یا جنرال یا اتکائی)، آیین‌نامه توانگری مالی، حاکمیت شرکتی و در نظر گرفتن آیین نامه ۹۷ می بایست توسعه پیدا کند.

• استفاده از پتانسیل عظیم بخش سرمایه گذاری در حوزه بیمه ای کشور جهت مشارکت در پروژه های ملی.
• دریافت پیشنهاد و راهکار های شرکت های بیمه در جهت بهبود فضای سرمایه گذاری.
• بررسی عوامل تاثیر گذار در بهبود فضای سرمایه گذاری از قبیل بازار سرمایه، طرح های سرمایه گذاری، بازارهای موازی نهادهای مالی و ارائه راهکار

پیشنهاد تشکیل کمیسیون و کارگروه های تخصصی سرمایه گذاری به همراه دلایل توجیهی و ضرورت ایجاد ان در شورای عمومی سندیکای بیمه گران توسط بیمه سرمد مطرح گردید. خوشبختانه با درک درست و علمی مدیران ارشد صنعت بیمه در شورای عمومی سندیکا، طرح پیشنهادی بیمه سرمد برای راه اندازی کمیسیون تخصصی سرمایه گذاری با انتخاب اعضای اصلی کمیسیون و با محوریت بیمه سرمد به عنوان پنجمین کمیسیون مورد موافقت قرار گرفت. مطمئنا تاسیس این کمیسیون تخصصی افقی نو برای سرمایه گذاری های مشترک شرکت های بیمه و همچنین نقش افرینی استراتژیک صنعت بیمه در رشد اقتصادی کشور و توسعه کسب و کار های شرکت های بیمه ای ترسیم خواهد کرد.

* رئیس هیئت مدیره بیمه سرمد