یونهاپ بزرگترین خبرگزاری کره جنوبی سه شنبه هفته گذشته با یادآوری توقیف یک نفتکش کره جنوبی در آبهای تنگه هرمز از سوی ایران نوشت: توقیف این نفتکش بار دیگر موضوع داراییهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی را مطرح کرده است.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ پیش از آن، نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، صبح روز دوشنبه (هفته قبل) در بیانیهای از توقیف یک فروند شناور کره جنوبی با نام تجاری «هانکوک چیمی» حامل ۷ هزار و ۲۰۰ تن مواد شیمیایی نفتی به دلیل نقض پروتکلهای زیست محیطی در خلیج فارس خبر داد. سپاه در ادامه بیانیه خود با بیان اینکه خدمههای این شناور نفتی از ملیتهای کره جنوبی، اندونزی، ویتنام و میانمار هستند، خاطرنشان کرد: این نفتکش پس از توقیف در لنگرگاه بندرعباس پهلو گرفت و پرونده آن برای طی مراحل قانونی، تحویل مراجع قضایی کشور خواهد شد.
در ادامه این موضوع، خبرگزاری یونهاپ در گزارشی اعلام کرد: «چوی یانگ سام سخنگوی وزارت امورخارجه کره جنوبی امروز (سه شنبه) در یک نشست خبری گفت: یک هیات به سرپرستی مدیرکل منطقه خاورمیانه و آفریقا در اسرع وقت در تلاش برای حل وفصل مساله توقیف کشتی کرهای از طریق مذاکره با طرف ایرانی به تهران خواهد رفت.
وی افزود: کو کیانگ سوک، مدیرکل امور خاورمیانه و آفریقا در وزارت امورخارجه کره جنوبی، این هیات دیپلماتیک را هدایت خواهد کرد. بنا بر اعلام وزارت امورخارجه کره جنوبی، همچنین چوی جانگ کان معاون وزیر خارجه این کشور نیز که قرار است روز یکشنبه آینده به ایران سفر کند درباره موضوع کشتی توقیف شده رایزنی خواهد کرد. برنامه ریزی سفر سه روزه معاون وزیر امورخارجه کره جنوبی به تهران پیش از ماجرای این کشتی انجام شده بود که هدف آن رایزنی درباره پول بلوکه شده ایران در حسابهای بانکی کرهای است.»
آنچه مشخص است، همانطور که یونهاپ خبرگزاری کره جنوبی گفته است، برنامه ریزی برای سفر معاون وزیر امورخارجه کره جنوبی به تهران پیش از ماجرای این کشتی انجام شده و هدف آن رایزنی درباره پول بلوکه شده ایران در حسابهای بانکی کرهای است.
چرا میلیاردها دلار در کره جنوبی حبس شده است؟
رضا نصری حقوقدان بینالمللی معتقد است در شرایط تحریمهای یکجانبه آمریکا، کشورهایی مانند کره جنوبی در برابر تکالیف و وظایفشان در قبال ایران همواره خود را «مجبور و معذور» دانستهاند! حقیقت هم این است که آنها از استقلال و اراده لازم برای پیروی از حقوق بینالملل و اجرای تعهدات خود در قبال ایران برخوردار نیستند و به شدت مطیع اوامر غیرقانونی آمریکا هستند.
چند میلیارد دلار اموال ایران در خارج بلوکه شده است؟
پایگاه خبری آسیا تایمز در این باره با اشاره به داراییهای مسدود شده ایران در کره جنوبی نوشته است، حدود ۱۰۰ میلیارد دلار از داراییهای ایران در نقاط مختلف جهان به دلیل تحریمهای آمریکا مسدود شده است.
دلارهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی چند میلیارد دلار است؟
در پاسخ به این سوال، همتی رئیس کل مرکزی کشورمان اخیرا در گفتوگویی اظهار داشت: «امریکاییها غیر قانونی نفت، پتروشیمی، فولاد و پولهای بانک مرکزی را تحریم کرده اند و هم اکنون ایران ۷ میلیارد دلار در کشور کره جنوبی سپرده دارد که طرف کرهای به جای پرداخت سود به این سپرده ها، هزینه نگهداری آن را نیز از ما میگیرد.»
همتی در حالی از حدود هفت میلیارد دلار ارز بلوکه شده در کره جنوبی خبر میدهد که هفته گذشته، خبرگزاری یونهاپ گزارش کرد از شهریور سال ۱۳۹۸، حدود سه تریلیون وون پول ایرانی در یک بانک کره جنوبی مسدود شده و این پول توسط شعبه سئول بانک ملت ایران واریز شده است. این گزارش میافزاید: علاوه بر این سه تریلیون وون، حدود ۷ میلیارد دلار پول نفت ایران در دو بانک کره جنوبی به نامهای بانک صنعتی کره و ووری بانک مسدود شده است.
همچنین پیش از این، «حسین تنهایی» رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی سال گذشته گفته بود که میزان وجوه مسدود شده ایران در کره جنوبی بین ۶.۵ تا ۹ میلیارد دلار است.
آنچه مسلم است، با فشار حداکثری دولت آمریکا و افزایش تحریمهای خصمانه علیه ملت ایران، دستیابی به منابع ارزی به حق ایران در کشورهایی همچون کره جنوبی، ژاپن، عراق و چین بیش از پیش ضرورت دارد؛ موضوعی که حالا با شکست ترامپ در انتخابات آمریکا و ورود بایدن به کاخ سفید، چشم انداز متفاوتی را پیش روی دو کشور قرار داده است.
مذاکرات از سئول تا میرداماد
در ماه می سال ۲۰۲۰ عبدالناصر همتی، رییس بانک مرکزی ایران، گفته بود دو بانک کرهای، مانع از دسترسی ایران برای استفاده از پول خود و خرید دارو و مواد غذایی شده اند که هدف تحریمهای آمریکا نیستند.
حال پس از گذشت چندین ماه از سفر سال گذشته رئیس کل بانک مرکزی به سئول، امروز همتی در دیدار با قائم مقام وزیر امور خارجه کره جنوبی با بیان اینکه مسدود شدن پولمان در کره جنوبی چالش اصلی ما با این کشور است، عنوان کرد: ما در سایر کشورها نیز منابعی داشتیم و علی رغم تحریمهای آمریکا از آنها استفاده کردیم و به آنها دسترسی داشتیم؛ اما در مورد کره جنوبی که یکی از شرکای تجاری مهم و اصلی ایران بوده است، هنوز نتوانستیم به منابع مان در این کشور دسترسی داشته باشیم. همتی با اشاره به سفر سال پیش خود به سئول گفت: یک سال و نیم پیش با مقامات کره جنوبی و از جمله معاون نخست وزیر و وزیر اقتصاد آن کشور درباره این موضوع مذاکراتی داشتم و آنها قول مساعدت و همکاری دادند که متأسفانه عملیاتی نشد. حتی نامه نگاریهایی نیز با مقامات کره ای انجام شد که علیرغم قول و قرارها نتیجه ای نداشت و ما نتوانستیم از منابع مان حتی برای خرید کالا و دارو استفاده کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: هفت میلیارد دلار حق طبیعی و مسلم ملت ایران بیش از دو سال است در بانکهای کره جنوبی متوقف شده است و البته امیدوارم این مساله که مانعی بر سر روابط ایران و کره جنوبی است، هر چه سریعتر برطرف شود و قطعاً هدف اصلی این مذاکرات نیز حل مشکل بانکی است. رییس شورای پول و اعتبار، درخصوص عملکرد کشور کره جنوبی در قبال منابع ایران در این کشور تصریح کرد: این رفتار کره جنوبی خطای بزرگی است و اساساً این نکته که کره با تبعیت از دستور کشوری ثالث پول ایران را مسدود کند، غیرقابل قبول است.
وی یادآور شد: تأکید می کنم شرکای تجاری باید در شرایط حساس و سخت در کنار یکدیگر باشند، والا در شرایط عادی دادن اجازه برداشت از حسابها که هنر و کار خارق العادهای نیست، بر همین مبنا ما نیز انتظار داریم دولت کره جنوبی مستقل و بدون در نظر گرفتن دستورات دولت در حال اخراج آمریکا در این باره تصمیم گیری کند. رییس کل بانک مرکزی ضمن تأکید مجدد مبنی بر پیگیریهای حقوقی در این باره گفت: در صورتی که این موضوع حل نشود، برای احقاق حقوقمان و استفاده از حق طبیعی و منابع مان در کره، پیگیریهای حقوقی را که شروع کرده ایم و این امر را ادامه خواهیم داد. همتی با بیان اینکه کره جنوبی نباید به آمریکاییها اعتماد کند، گفت: معتقدم کره جنوبی نباید مبنای روابط قدیمی و صمیمی خود با ایران را براساس روابط سایر کشورها و شخصی همچون ترامپ قرار دهد.
تاثیر آزادسازی منابع ارزی بر اقتصاد ایران
مسلما یکی از آثار مثبت بازگشت منابع ارزی به چرخه اقتصادی کشورمان، تعدیل نرخ ارز به دلیل تقویت سمت عرضه خواهد بود. موضوعی که همواره در جنگ اقتصادی سالهای اخیر آمریکا علیه ملت ایران، به عنوان راهکاری برای برهم زدن ثبات اقتصادی و ایجاد نارضایتی در جامعه مطرح بوده است. در نتیجه در صورت تداوم دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه و تلاشهای بانک مرکزی، با آزادسازی منابع ارزی و بازگشت میلیاردها دلار به کشورمان، شاهد افت معنادار نرخ ارز و رشد اقتصادی خواهیم بود.
سخن پایانی
به نظر میرسد، در آیندهای نزدیک، بخشی از میلیاردها دلار منابع ارزی کشورمان در کشورهایی نظیر کره جنوبی، آزاد و به چرخه اقتصاد و تامین ارزی کشور کمک خواهد شد؛ اما آنچه باید مد نظر تصمیم گیران در دولت قرار بگیرد، لزوم بازنگری در همکاریهای تجاری با این کشورهاست. در این باره، رضا نصری معتقد است دست کم شرایط همکاری مجدد با این کشورها یا شرکتهای آنها و جهت گیریهای قانونگذاری در ایران باید به گونه ای باشد که این دولتها در نقض تعهدات خود نسبت به ایران یا در اجرای قوانین فرامرزی و توقعات غیر قانونی آمریکا متحمل هزینه شوند.