عبدالحسین روح الامینی پدر محسن روح الامینی از جان باختگان فاجعه کهریزک است. او پس از برگزاری هشتمین جلسه دادگاه حادثه کهریزک در روز گذشته، در انتظار صدور رای دادگاه می‌باشد. روح الامینی در گفتگویی که با ویژه نامه همشهری انجام داده به روند پیگیری های قضایی درباره پرونده فرزندش پرداخته و تاکید کرده که اگر به دستورات رهبری انقلاب به موقع عمل شده بود، فاجعه کهریزک رخ نمی داد.
آقای دکتر روح‌الامینی، برخی ضعف دستگاه‌هاي مرتبط با بازداشتگاه کهریزک را دلیل این فاجعه می‌دانند. عده‌ای که عمدتاً از مسئولین همین نهادهای مرتبط با این موضوع هستند، عدم آمادگي نهادهاي امنيتي و انتظامي برای پیش‌بینی و برخورد با حوادث پس از انتخابات را عامل اساسی مي‌دانند. عده‌ای هم تنها اشتباه انسانی چند فرد مسئول در این اتفاق را به عنوان عامل وقوع این حادثه تلقی می‌کنند. از نظر شما مهم‌ترين عامل شكل‌گيري این فاجعه که به نوعی نظام اسلامی را در افکار عمومی به چالش کشید چیست؟ اين اتفاق از جهات مختلف ریشه در همه این مواردی که شما ذکر کردید دارد و هيچ‌كدام از اين‌ها به تنهايي نقش ایفا نکرده است. همچنان كه ضعف نظارت و ضعف مديريت بوده، شايد عدم آمادگي نهادهای امنیتی و انتظامی هم بوده است. البته اين عدم آمادگي به هیچ‌وجه قابل‌توجيه نيست. این که ما بگوییم در شرايط بحران، وضعيتي به وجود آمده كه ما نتوانستیم آن را كنترل كنیم و همین مسئله موجب شده تا فجايعي پيش بيايد، نمي‌تواند توجیه‌کننده این سؤتدبیر باشد. متاسفانه باید گفت، همه این حوادث ناگوار با حداقل تدابير مديريتي و نظارتي قابل پيشگيري بوده است. مثل قرنطينه كردن دستگیرشدگانی كه مسئولان انتظامی و قضائی مدعي بودند برای استقرار آنها فضای کافی نداشتند، در سالن‌‌هايي كه به‌وفور در شهر موجود است. مثل سالن‌هاي ورزشي، سالن‌هاي پادگان‌های نظامی يا از این قبیل مکان‌هایی که از حداقل شرایط بهداشتي و غذایی برای نگهداری از دستگیرشدگان تا هنگام بازجویی و تحقیقات از آنها برخوردار باشند. اما فرستادن اين افراد به جايي كه به احتمال قوي اين افراد نمي‌توانستند شرایط بسیار سخت آن را - آن‌گونه که موسسان آن مدعی بودند برای نگهداری از مجرمان خاص و اراذل و اوباش سابقه‌دار ساخته شده است- تحمل کنند، قطعا اشتباه فاحشی است. البته اخیرا فرمانده ناجا ضمن دیدارهای جداگانه با خانواده سه شهید کهریزک، اعلام کردند که از روز اول با اعزام این افراد به کهریزک مخالف بوده‌اند و مسئولیت این تصمیم را به عهده یک مقام سابق قضائی دانستند. با این ادعا که این‌ها چاقوکش و قداره‌بند بوده‌اند و نه تظاهرکنندگان سیاسی. آیا این تصمیم را چیزی جز سوءمدیریت محض مسئولان ذیربط می‌توان نام نهاد. حتي ممكن است فراتر از آن سوءنظر باشد. شواهد موجود ازآن روزها نشان می‌دهد كه مسئولين وقت قضايي با اطلاع از شرایط سخت این بازداشتگاه، مسؤوليت عواقب انتقال دستگیرشدگان را به عهده گرفته‌اند. اين اتفاق مي‌توانست قابل پيشگيري باشد تا اين فاجعه پيش نيايد.
حداقل انتظار از مسئولان این فاجعه، قبول مسئولیت، استعفا و تنبیه مقصران است. همان‌گونه که فرمانده ناجا در مورد مسئولان بازداشتگاه در اوایل کار انجام داد و هم‌اکنون رسیدگی قضائی نسبت به این عوامل در دست اقدام است.
از طرف دیگر كساني كه مسبب این اتفاق بودند، ضمن قبول اشتباه خود بايد تاوان اشتباهات فاحش خود را بدهند، تا اين اشتباه به حساب مجموعه نيروهاي خدومي كه در ناجا و يا در قوه قضائيه و يا در گوشه و كنار نظام براي امنيت و آرامش مردم در حال خدمت هستند، گذاشته نشود. كساني كه اين تصميم را گرفتند و كساني كه مديريت اين ماجرا را بر عهده داشتند و يا وظيفه نظارت را بر آن مجموعه داشتند، بايد پاسخگو باشند و تاوان اعمالشان را بپردازند، همان‌گونه که در رابطه با مسئولان مرتبط و افراد دست‌اندرکار بازداشتگاه کهریزک در مراحل آخر رسیدگی در دادگاه نظامی است. از طرفی صرفا نمي‌توان گفت خطاي انساني بوده و مسائلي كه در كهريزك پيش آمده بيشتر از آنكه يك خطا باشد يك رويه بوده است. شواهد موجود حاكي از آن است كه متاسفانه بر اثر یک سوء تدبیر آشکار مدیریتی، نوع برخورد با زنداني‌ها در آنجا يك رويه بوده است و حتی ربطي به بحران اخير نداشته است.
شما در صحبت‌های خود به نوعی به سوال بعدی من هم پاسخ گفتید. اما می‌خواهم صریح‌تر و مشخص‌تر بفرمایید که برای عدم تکرار چنین فجایع و حوادث تلخ چه‌کاری باید صورت بگیرد. ظاهرا پدران شهداي فاجعه كهريزك با هدايت و مسؤوليت شما در حال پيگيري اين مساله هستند. بنابراین شما باید اشراف و تسلط کاملی به این موضوع داشته باشید. چه توصیه‌ای را در این زمینه به مسئولان مي‌کنید؟ البته در مورد اینکه گفتید من مسئولیتی از جانب پدران شهدا دارم، اینطور نیست و هر كدام از ما به صورت جداگانه در حال پیگیری موضوع هستیم گرچه مسير همه ما يك مسير بوده است و انتظار همگی ما عمل مسئولان به وظایف قانونی ایشان می‌باشد، خصوصا قوه‌قضائیه. اما در مورد سوال شما، اولین نکته‌ای که به ذهنم می رسد این است که كساني كه در دوره‌هاي انتظامي يا قضايي و يا كشوري مسؤوليتي را برعهده مي‌گيرند كه مسؤوليت آنها با جان، آبرو و ناموس مردم سروكار دارد، براي انتخاب يا انتصابشان شرايط سختگيرانه‌تري باید برقرار باشد. فقط به نظارت بر شرايط ابتدايي‌شان کفایت نشود و علي‌رغم همه تلاش‌هايي كه در گزینش، انتصاب و نظارت بر افراد صورت می‌پذیرد، صاحبان پست‌های حساس به حال خودشان رها نشوند. از طرفی مسئولین انتظامی و قضائی امور مربوط به خود را به‌گونه‌اي انجام دهند كه مردم مجبور نشوند براي كارهايي كه به سادگی از عهده این مسئولین برمي‌آيد به مسئولين عالي‌رتبه نظام مراجعه کنند. مثل بستن بازداشتگاه، برخورد با خاطيان و دلجويي از آسيب‌ديدگان. این مسئله حقیقتا ظلم بزرگی به نظام ماست که افراد يا نهادهايي مسؤوليت‌هاي خودشان را به درستي انجام ندهند و جبران كاستي‌ها، عوارض و فجايع و خسارت‌هايي كه ناشي از سوءتدبير يا عملكرد يا سوءنظارت است، به پای نظامی که حاصل خون شهدا است نوشته شود. مسئولان و نهادهاي ذیربط بايد تاوان يا عواقب مسؤوليت‌هايي كه به عهده‌شان است را خودشان به عهده بگيرند و پاسخگو باشند. مطلب دیگری که باید روی آن خیلی وقت گذاشت و کار جدی کرد، همانطور كه خدمت مقام معظم رهبري در ديدار اساتيد در تاريخ هشتم شهريور عرض كردم و ايشان هم تاييد كردند، اصلاح رویه‌هاست. رویه‌ها و امور به‌گونه‌ای اصلاح شود كه ما شاهد اين لطمات كه آثار و عوارضش غيرقابل جبران است نباشيم.
درواقع شما به دو نكته اساسي اشاره مي‌كنيد كه يكي مجازات عاملين و مقصرين این فاجعه است و دیگری اصلاح رويه‌ها است.به تعبير رهبر معظم انقلاب، مجازات خاطيان و مسببان و دست‌اندركاران این حادثه كه قطعي است، اما از آن مهم‌تر اصلاح رويه‌هاست. اصلاح رویه‌هاست که موجب می‌شود دیگر چنین حوادثی رخ ندهد. این را هم به شما بگویم که به‌هرحال فرزندان و بچه‌هاي ما به ما بازگردانده نمی‌شوند. اما تنها تشفي و تسلی خاطر خانواده‌هاي داغدار اين فاجعه، عدم تكرار اين‌گونه مسائل و اصلاح رويه‌هاست.
به سخنان رهبر معظم انقلاب اشاره کردید. شخص رهبري تا چه حد پيگير اين مساله بودند؟
رهبري در صحبت‌هاي عمومي‌شان اشاراتی داشتند با این تعابیر كه ما در برخورد با حوادث بعد از انتخابات باید موضوعات را اصلي و فرعي كنيم و حادثه اصلی و بزرگ این فتنه تهمت بزرگ به نظام اسلامی و در واقع تهمت تقلب است. اما از طرفی تاکید هم کردند که نظام خودش پيگير جناياتي مثل فاجعه كهريزك و كوي دانشگاه هست.
در دیدارهای رسمی و علنی ايشان که شواهدش زياد هست. در دیدار دانشجویان و نخبگان علمی در 4 شهریورماه، در ديدار با اساتيد دانشگاه‌ها در هشت شهريورماه وحتی در مراسم تنفيذ ریاست جمهوری در 12 مرداد، ایشان علاوه بر دلجويي از آسيب‌ديدگان و خانواده‌های آنها تاکید کردند كه نظام اهل مجامله در برخورد با اين مسائل نيست و ضمن پرهیز مردم و مسئولان از غفلت از جرم بزرگ تقلب در انتخابات، تصریح کردند که نظام خود روي این مسائل با دقت و بدون هیاهوی رسانه‌ای پیگیری خواهد کرد. همين‌طور در ديدار خصوصي كه با بعضي خانواده‌هاي قربانيان اين فاجعه بوده، نه‌تنها نسبت به دلجويي تک تک اعضای خانواده‌ها اصرار داشته و دارند، بلكه به ما اطمينان دادند كه شخصا پيگير این فجایع هستند. از دیگر سو این مطلب را دیگر همه می‌دانند که ایشان به محض اطلاع از این حادثه در همان اولين لحظات، دستور بستن كهريزك و تشكيل كميته ویژه در شوراي عالي امنيت ملي را صادر می‌کنند. تا به صورت موازی با كار كميته‌اي كه مجلس تشکیل داده بود، این کمیته هم این حادثه را پیگیری کند. دستور قاطع ایشان هم به قوه قضائيه براي پيگيري‌هاي دقيق و برخورد با اين فجايع و عدم مماشات با عاملان آن طبق رويه‌هاي قانوني هم بوده و همچنان ادامه دارد.
با توجه به مراودات شما با رهبر انقلاب در جلسات خصوصی، نكته خاصي به عنوان نمونه از پيگيري‌های شخصی رهبري كه شما در جريان باشيد به یاد نمی‌آورید؟ مثلا سهل‌انگاري يا اهمالي از طرف مسئولان که با پيگيري ايشان جبران شده یا باعث شده كه بخشي از كار سرعت بيشتري بگيرد؟در این مورد فقط همین را می‌توانم بگویم که اگر دستور رهبر انقلاب در مورد تعطيلی و انتقال بازداشتي‌هاي كهريزك به‌موقع از طرف مسئولان مربوطه اجرا می‌شد، شايد اين فاجعه رخ نمي‌داد.
پس اين خبر را شما تایید مي‌كنيد كه ظاهرا از دو، سه روز قبل از توقف فعالیت کهریزک و بروز فجایع آن، رهبري دستور بستن این بازداشتگاه را به دلیل دارا نبودن شرایط استاندارد می‌دهند اما مسئول مرتبط با این موضوع در انجام دستور صریح رهبری اهمال می‌کنند.؟ دو سه روز را من ديگر نمي‌توام قطعا بگويم. اما این را می‌توانم بگویم که اگر دستور رهبري زودتر و همان موقع كه دستور داده بودند اجرا مي‌شد، شايد اين فاجعه در اين ابعاد رخ نمي‌داد. و آنهايي كه در اجراي دستور رهبري اهمال كردند در این اتفاق مقصرند و باید به مجازات اعمال غیرقابل توجیه خود برسند. ما همچنان منتظر برخورد قضايي با آنها و پاسخگويي‌شان در محكمه عدل قوه قضائيه ان‌شاءالله هستيم.
ظاهرا این فرد هم در اصرار بدون منطق در انتقال بازداشت‌شدگان به کهریزک و هم در عدم تمکین به دستور صریح رهبری به عنوان متهم اصلی این پرونده باید شناخته شود. از این شخص نام نمی‌برید؟خیر، به‌دلیل رعایت مسائل حقوقی و برای کمک به پیگیری درست پرونده در مسیر قانونی، فعلا نمی‌خواهم نامی از کسی ببرم.
از نتیجه دادگاه و مراحل آن می‌توانید برای ما بگوئید؟ این که دادگاه به کجا انجامید و مقصران این حادثه به سزای اعمال خود رسیده‌اند یا خیر.درواقع برای بخشي از پرونده كه در سازمان قضايي نيروهاي مسلح است، تاكنون هفت جلسه مفصل برگزار شده و چند هزار صفحه از پرونده که حاصل بررسي‌هاي قضايي بوده به دادگاه آمده و در مورد آن در حال دادرسی است. ولي همه پرونده اين نيست. بخش‌هاي ديگري هست كه در جريان است. بخشي که در رابطه با نيروي انتظامي بوده تا اينجا خوب رسيدگي شده، اما عوامل قضايي هنوز پرونده‌شان مفتوح است كه تقاضاي جدي ما و سایر خانواده‌ها و اصراری که در ديدار اخيری که با رئيس قوه قضائيه داشتيم، درخواست تعلیق ایشان و رسيدگي قانونی به خاطياني است كه در دستگاه قضائي وظيفه‌شان را خوب انجام ندادند. تقاضای ما رسیدگی سریع‌تر به کیفرخواستی است که در دادسرای انتظامی قضات علیه ایشان صادر شده است.
با توجه به اين مسائل از نتايج پيگيري‌های قضائی راضي هستيد؟ يعني رویه قضائی مرتبط با این موضع را در مجموع مثبت ارزیابی می‌کنید؟همانطور که گفتم بخش از پرونده هنوز مفتوح است. در مورد دادگاه نظامی هم، چون غيرعلني است، طبيعتا منتظر اعلام نتايج دادگاه، توسط مبادي قضائی مي‌شويم. ولي در مجموع خانواده‌هاي قربانيان و مضروبان و مقتولان مظلوم كهريزك، از روند رسيدگي و دقت‌هايي كه در كار توسط سازمان قضائی نیروهای مسلح شده راضي هستند.
