بین الملل تابناک| تحولات خاورمیانه: ارائه مدل ظریف برای بازگشت آمریکا به برجام، اختلاف آمریکا و اسرائیل بر سر چین، پرواز گسترده بمبافکنهای آمریکایی بر فراز «الأنبار» عراق، ادعای وزیر خارجه آمریکا درباره کوتاه بودن زمان دستیابی ایران به سلاح هستهای و نشست خبری هیات طالبان در تهران، از جمله مهمترین خبرها و رویدادهای مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
ارائه مدل ظریف برای بازگشت آمریکا به برجام
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به روی کار آمدن دولت جدید آمریکا در رابطه با علت بیتفاوتی بایدن به تعهدات این کشور در موضوع برجام گفت: دولت آقای بایدن هنوز سیاست دقیق خود را در مورد نحوه بازگشت به برجام مشخص نکرده است، فعلاً حرفهای کلی توسط مقامات آمریکایی زده میشود، طبیعتاً مذاکرهای نه بین ما و آمریکا صورت گرفته و نه حتی تا جایی که من اطلاع دارم بین آمریکا و اعضای دیگر برجام مذاکرهای صورت گرفته است، ممکن است گفتگوی تلفنی بهصورت ابتدایی شده باشد؛ اما این بحث بسیار دقیقی است و آمریکاییها کاملاً این را میدانند با توجه به اینکه آنها بودهاند که از برجام خارج شدند و آنها بودند که خواستند ضربه اقتصادی به ایران بزنند، توجه دارید در آمریکا انقلاب نشده است، دولت آقای ترامپ، دولت ایالات متحده آمریکا بوده و دولت آقای بایدن هم جانشین آن دولت شده است، مسئولیتهای دولتهای آمریکا را کماکان به عهده دارند.
وی افزود: ایران کشوری بود که یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام تمام تعهدات خود را انجام داده است و ۵ گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأیید کرده است که ایران همه تعهدات خود را انجام داده است و بعد از دو دور طی مراحل پیشبینیشده در ماده ۳۶ برجام اقدام به کاهش تعهدات داشتهایم، یعنی ما اردیبهشت ۹۷ که ترامپ از برجام خارج شد تا اردیبهشت ۹۸ که اقدام کردیم دو دور مسیر برجام را طی کردیم، یک اجلاس کارشناسی داشتیم، بعد از آن طبق ماده ۳۶ ما درخواست نشست وزرا را کردیم، اجلاس وزرا تشکیل شد و در این اجلاس بقیه اعضا قبول کردند که یک اختلافی درباره برجام وجود دارد و این اختلاف را خواستند از طریق ۱۱ اقدام حلوفصل کنند که آن ۱۱ اقدام انجام نشد، ما دوباره درخواست کردیم و یک اجلاس کارشناسی و یک اجلاس دوم وزیران برگزار شد و دوباره ۱۱ اقدام را مورد تأکید قرار دادند.
ظریف در رابطه با سازوکار بازگشت آمریکا به برجام تأکید کرد: آقای بورل نماینده ویژه اتحادیه اروپا دو تا شغل دارد، من میخواهم دو شغل ایشان را به اتحادیه اروپا یادآوری کنم. یک شغل ایشان نماینده عالی اتحادیه اروپاست و یک شغل دیگر ایشان هماهنگکننده کمیسیون مشترک برجام بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است، ایشان میتواند این ترتیبات اجرایی را هماهنگ کند در اینجا هم نیاز به مذاکره وجود ندارد، وقتی ترتیبات هماهنگ شد و آمریکا تعهدات خود را اجرا کرد، آمریکا به عضویت برجام برمیگردد، این عضویت اتوماتیک نیست، آنها تصمیم گرفتند خارج شوند، اما نمیتوانند تصمیم بگیرند برگردند، ولی خب، اگر آمریکا تعهداتش را اجرا کند کسی نمیخواهد با عضویت آمریکا در برجام مخالفت کند، برمیگردد به برجام و آن وقت است که میتوان در قالب ۱+۵ راجع به آینده گفتوگو کرد. ظریف با اشاره به موعد قانون مجلس برای توقف پروتکل الحاقی و نیز ورود ایران به مباحث انتخاباتی از بعد از عید تأکید کرد: وقت آقای بایدن تنگ است.
اختلاف آمریکا و اسرائیل بر سر چین
روزنامه عبری زبان «هاآرتص» در گزارشی به اختلاف میان رژیم صهیونیستی و آمریکا بر سر سرمایهگذاری چین در بندر «حیفا» پرداخت و نوشت: این رژیم پیشنهاد آمریکا برای بازرسی امنیتی گسترده از بندر «حیفا» را رد کرده است.
به نوشته وبگاه عرب۴۸، آمریکا از حضور شرکتهای چینی در توسعه بندر «حیفا» نگران است و پیشنهاد انجام بازرسی امنیتی از سوی گارد ساحلی خود را سال گذشته به تل آویو داد.
دولت آمریکا به خصوص وزارت دفاع این کشور انتقادات شدیدی را علیه رژیم اسرائیل به دلیل حضور شرکتهای چینی در بندر حیفا مطرح کرده و نگران این است که چینیها به وسیله فناوریهای جاسوسی اطلاعات فعالیتها در این بندر، به خصوص اطلاعات مربوط به نیروی دریایی رژیم صهیونیستی و همکاریهای مشترک این رژیم با کشتیهای آمریکایی را جمعآوری کند.
روزنامه هاآرتص در ادامه نوشت، ایالات متحده آمریکا به رژیم صهیونیستی بابت ادامه همکاری با چین هشدار داده و نگرانی خود را در خصوص پهلوگیری کشتیهای جنگی خود در بندر حیفا در دیدارهای مختلف ابراز کرده و به طرف اسرائیلی گفته است که نگران تأثیر فعالیت شرکتهای چینی بر منافع راهبردی آمریکا در غرب آسیاست. این اختلافات بیش از دیگر بخشها میان نهادهای امنیتی مشاهده میشود.
«پلایز میچال» رئیس اندیشکده یهودی در خصوص امنیت ملی آمریکا (JINSA) به این روزنامه گفت که آمریکاییها همچنان نگران این موضوع هستند و اختلافات در این باره هنوز حل نشده است.
این اندیشکده صهیونیستی مستقر در خاک آمریکا در گزارشی به این مسأله پرداخته و نوشته است که آمریکا به کمک هم پیمانانش نیاز دارد، به خصوص در شرایطی که تلاش میکند حضور خود را در منطقه غرب آسیا کاهش دهد و از رژیم صهیونیستی انتظار دارد در این میان نقش اصلی را بر عهده بگیرد و به حفظ هژمونی آمریکا در جهان کمک کند؛ آمریکایی که در رقابت تنگاتنگ با چین در سطوح مختلف به سر میبرد. به خصوص اینکه اقتصاد رژیم صهیونیستی به طور وسیعی با اقتصاد آمریکا گره خورده است. از این روی، اگر سرمایهگذاری چینیها در سرزمین اشغالی به همین منوال ادامه یابد، میتواند مانعی بر سر راه شراکت راهبردی اسرائیل و آمریکا باشد و خطر قابل توجهی برای امنیت اقتصادی این رژیم ایجاد کند.
این گزارش میافزاید: «چین در شرکتهای اسرائیلی سرمایهگذاری میکند و از تکنولوژی اسرائیلی برای افزایش جایگاه نظامی، صنعتی و نفوذ خود بهره میبرد. چین در بندر حیفا سرمایهگذاری کرده که به نوبه خود مانعی بر سر راه پهلوگیری امن ناوگان آمریکا در این بندر است.»
همچنین بنا بر این گزارش، اگر رژیم صهیونیستی کاری در راستای محدود کردن نفوذ چین در اقتصادش انجام ندهد، تحت نفوذ و تأثیر چین خواهد رفت و از شرکای غربی خود فاصله خواهد گرفت. این اندیشکده در ادامه توصیه میکند که اسرائیل استراتژی به خصوصی را بری کاهش خطرات ادعایی حضور چین در سرزمین اشغالی در پیش بگیرد و به خصوص در مورد استفاده نامناسب چین از تکنولوژی اسرائیل با دانشگاه های خود همکاری کند و در مسیر جلوگیری از نفوذ چین سطح همکاری امنیتی با آمریکا را افزایش دهد.
«پلایز میچال» در ادامه به هاآرتص گفت که رقابت استراتژیک چین و آمریکا در دوره جو بایدن نیز ادامه خواهد یافت و این تنها موضوعی است که دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در قبال آن توافق نظر دارند و چه سیاست دولت بایدن در قبال چین سختگیرانهتر باشد.
این روزنامه در پایان نوشت که به علت نگرانیهای آمریکا، کابینه امنیتی و سیاسی رژیم صهیونیستی سال گذشته هیأتی را برای بررسی سرمایهگذاریهای خارجی در سرزمین اشغالی تشکیل داد که هدف اصلی تحت نظر گرفتن سرمایهگذاریهای چین در شرکتهای اسرائیلی، به خصوص در حوزههایی که تبعات امنیتی دارد یا در تقابل منافع آمریکاست، بود؛ اما این اقدام موجب کاهش نگرانیهای واشنگتن نشده است.
پرواز گسترده بمبافکنهای آمریکایی بر فراز «الأنبار» عراق
یک منبع در استان الأنبار گفت، بمبافکنهای آمریکایی به طور گسترده در آسمان مناطق غربی این استان در حال پرواز هستند و هنوز علت این پروازها مشخص نیست.
وبگاه «المعلومه» به نقل از این منبع گزارش کرد، منطقه القائم، البغدادی و دیگر مناطق مختلف الأنبار شاهد پرواز گسترده بمبافکنهای «بی-۱» آمریکا هستند.
این منبع افزود، با اشاره به نامعلوم بودن علت این پروازها و اهداف آن گفت، پرواز جنگندههای آمریکایی بر فراز مناطق نزدیک به نوار مرزی سوریه متمرکز است، حال آنکه در این مناطق هیچ گونه نقض امنیتی گزارش نشده و نیروهای امنیتی در حال انجام مأموریت خود برای حفظ امنیت این مناطق هستند.
او افزود، نیروهای امنیتی مستقر در مناطق غربی استان هیچ اطلاعی از عملیات شناسایی و مأموریت هواپیماهای آمریکایی در آسمان این مناطق ندارند.
ادعای وزیر خارجه آمریکا درباره کوتاه بودن زمان دستیابی ایران به سلاح هسته ای
«آنتونی بلینکن» در اولین مصاحبه تلویزیونی خود بعد از تصدی سمت وزیر خارجه آمریکا به شرح سیاستهای این کشور در قبال برخی کشورها از جمله ایران پرداخت و در خصوص برنامه هستهای ایران اتهاماتی را مطرح کرد.
وی در این خصوص مدعی شد، تهران ماهها با توانایی تولید مواد شکافپذیر مورد نیاز برای (ساخت) یک سلاح هستهای فاصله دارد (اما) اگر به برداشتن محدودیتها در توافق هستهای ادامه دهد، این مساله میتواند تنها ظرف چند هفته اتفاق بیفتد.
بلینکن در حالی این سخنان را مطرح میکند که جمهوری اسلامی ایران بارها بر ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای خود تاکید کرده و فعالیتهای هستهای ایران همواره تحت نظر آژانس بینالمللی انرژی اتمی بوده است.
وی در ادامه ادعاهایش افزود، آمریکا مایل است به تعهد به توافق هستهای سال ۲۰۱۵ بازگردد، اگر ایران هم همین کار را بکند و سپس با متحدان و شرکای خود روی دستیابی به توافقی طولانیتر و محکمتر که شامل مسائل دیگر نیز میشود، همکاری کند.
وزیر خارجه دولت جدید آمریکا پیشتر در اولین نشست خبری خود هم با تاکید بر لزوم بازگشت ایران به پایبندی به تعهدات برجامی گفته بود، از بازگشت به توافق هستهای به عنوان بستری برای مذاکرات و توافق گستردهتر استفاده میکند.
نشست خبری هیات طالبان در تهران
هیات طالبان که به تازگی به تهران سفر کرده و با مقامات کشورمان دیدار کردند، در نشستی خبری پاسخگوی سوالات خبرنگاران شد.
در این نشست خبری، سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، عبدالحق وثیق عضو تیم مذاکره کننده طالبان و ملا خیرالله خیرخواه عضو تیم مذاکره کننده طالبان حضور دارند.
سهیل شاهین درباره اینکه آینده افغانستان و نگاه طالبان به فارسی زبانان و شیعیان چه خواهد بود، گفت: امارت اسلامی در همه جا مسلط است. امارت اسلامی نظامی مشمول میخواهد که در آن همه امتها باشند. جهاد ما ضد اشغال است و از نظر ما هیچ تفاوتی در افغانستان وجود ندارد.
شاهین در این نشست خبری گفت: ما در افغانستان میخواهیم که یک نظام همه شمول برقرار شود و ما با همه جا گفتوگو داریم... ما در پی انحصار قدرت نیستیم.
سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر ادامه داد: در بخشی از توافقنامه ما با آمریکا آمده که در آینده یک حکومت اسلامی در افعانستان به وجود بیاید. معنایش این است که دولت فعلی در کابل میرود و یک حکومت جدید درست میشود. این حکومت بر اساس مذاکره از بین میرود و بر اساس مذاکرات بین الافغانی ایجاد میشود.
شاهین درباره رویکرد دولت بایدن گفت: ما با چهار سال توافق نکردیم. ما با دولت و نظام آمریکا توافق کردیم. ما متعهد هستیم. وگرنه ما هم ارزیابی میکنیم.
وی در ادامه گفت: در توافق دوحه آمده که در نتیجه مذاکرات، حکومت اسلامی ایجاد شود. ماندن نظامیان آمریکایی بعد از ۱۴ ماه به معنای اشغال افغانستان است و ما ۲۰ سال با اشغال مبارزه کردیم و مبارزه با آن را ادامه میدهیم.
شاهین گفت: بعد از امضای توافقنامه ما به آمریکاییها فرصت دادیم تا از افغانستان بروند. آنها متعهد بودند که دولت کابل حمله نکند و زمینه را برای گفتوگوهای بین الافغانی مهیا سازند. متاسفانه آنها به مواضع مجاهدین حمله کردند و ما هم دفاع کردیم که این یک واکنش است. مطبوعات خشونت را به ما منسوب میکند.
سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر درباره انتصاب مجدد خلیلزاد توسط آمریکا گفت: ما جلسات و گفتوگوهایی با او داشتهایم. او افغان است و از اوضاع و احوال افغانستان اطلاع دارد. شاید دیگران به اندازه او مطلع نباشند.
شاهین درباره شهادت دیپلماتهای ایرانی گفت: اتفاق دردناکی شده بود، آن وقت من معاون سفیر در اسلام آباد بودم. آن اتفاق قبل از اینکه نیروهای ما به آنجا برسند، افتاده و روز نشده بود و این اتفاق شب رخ داده بود.
وی در ادامه گفت: ما مانعی نمیبینیم که زنان با حجاب برای آموزش و کار مشکلی داشته باشند. متاسفانه برخی مخالفان ما تلاش میکنند، تصویر غلطی از ما ارائه کنند.
شاهین همچنین افزود: ما می دانیم که قانون اساسی یک ضرورت است. قانون اساسی باید در فضای آزاد و با نظر علما و دانشمندان افغان باشد. قانون اساسی زمان اشغال شامل منافع اشغالگران است.
سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر در ادامه گفت: ما هیچ توافق پنهانی با آمریکا نداریم.