چند بازی در ایام نوروز و قرنطینه خانگی

به گزارش «تابناک»، مریم سلیمی، دکترای علوم ارتباطات و پژوهشگر ارتباطی در مطلبی نوشت: در هر جایی که هستید و در هر مقام و موقعیتی که قرار دارید بازی را جدی بگیرید چرا که بازی‌ها از نقشی اساسی در تقویت ارتباطات انسانی در سطوح مختلف برخوردارند.

بازی‌ها ضمن کمک به رفع چالش‌های ارتباطی در چارچوب‌هایی مشخص می توانند موجبات تقویت ارتباطات و ایجاد  صمیمیت بین افراد و شناخت بیشتر آنها از یکدیگر را فراهم کنند.

بازیها را می توان در همه جا چه در محل کار، چه در محیط خانه، جمع های خانوادگی و دوستانه و… به اجرا در آورد و از ثمرات آن بهره برد. مهم این است که چه نوع بازی با چه هدفی مورد استفاده قرار می گیرد.

البته در این مسیر شناخت انواع بازی اعم از بازی‌های بومی و محلی، بازی‌های ویدیویی، موبایلی، آنلاین، تعاملی، گیمیفیکیشن و…  راهگشاست. از جذاب‌ترین این بازی‌ها، گیمیفیکیشن ها هستند که عملا بازی به بخشی از زندگی شخصی یا کاری افراد تبدیل می شود.

با توجه به ایام عید و شرایط کرونایی تمرکز بحث حاضر بر بازی در محیط خانه و جمع خانواده قرار دارد.

بازی در جمع خانواده

بازیهای بسیاری را می توان با اهداف مختلف طراحی و در جمع خانواده اجرا کرد. بازی‌ها می توانند به شناخت بیشتر، ارتقای مهارتها، تقویت هوشها، سوادها و…  کمک کرده و به ایجاد نشاط در خانواده ها به خصوص در ایام نوروز منجر شوند.

واقعیت این است که شرایط کرونایی سبب شده تا اعضای خانواده زمانهای بیشتر را با هم سپری کنند به ویژه در ایام قرنطینه خانگی، براین اساس مدیریت و برنامه ریزی برای بازیهای گروهی و خانوادگی و وقت گذاشتن بیشتر برای انجام این بازیها، بازیهای فکری، نمایشی و... در کنار پر کردن لحظات ، درسهایی نیز می تواند برای همگی داشته باشد.

نمادشناسی نوروزی

یکی از بازیهایی که در ایام نوروز قابل و طراحی و اجراست بازیهایی مرتبط با نماد شناسی نوروز و آیین های آن است. از نماد شناسی عمو نوروز و حاجی فیروز تا نماد شناسی هفت سین و دیگر نمادهای موجود در سفره هفت سین.

لازمه این کار انجام یک فعالیت مطالعاتی خانوادگی و طراحی کارت‌هایی با همین هدف است.

پس از فاز مطالعه و طراحی کارت‌هایی منقش به نمادها، نوبت به طراحی قوانین بازی می رسد.

تلاش برای طراحی جمعی یک بازی خود عین بازی است کما اینکه به تقویت خرد جمعی، انجام کار مشارکتی و تیمی، ابتکار و نوآوری کمک می کند.

بازی های آنلاین موردی نیز مرتبط با نوروز طراحی شده که از آنها نیز می توان در مسیر طراحی بازی یاری گرفت. افراد کم سن و سال جمع با همین گونه بازی‌ها نیز می توانند اطلاعات نوروزی خود را افزایش دهند.

در فاز مراحل و قوانین بازی می توان تعداد بازیکنان و نحوه نقش آفرینی آنها، مراحل مختلف بازی و چگونگی کسب امتیاز را تعیین کرد.

از مزایای اینگونه بازیها تلاش برای افزایش اطلاعات جمع است و لذتی که رقابت‌های دوستانه حاصل می شود.

*شناخت بیشتر از یکدیگر

همه ما فکر می کنیم هم خود را می شناسیم و هم دیگران به ویژه اطرافیان را در حالی که گاه در عمل می بینیم چنین نیست.

انجام برخی بازی‌ها حتی می توانند به افزایش خودآگاهی ما و شناخت عزیزانمان نیز کمک کنند.

لازمه این مهم درک تفاوت‌های بسیاری است اعم از درک تفاوت نیازها، تفاوت دنیاهای واقعی، ادراکی و مطلوب افراد و… است.

همچنین مبتنی بر پنجره جوهری (چهار منطقه گشوده، کور، پنهان و ناشناخته) درک این مهم که هر قدر شناخت بیشتری نسبت به جنبه های مختلف شخصیتی خود می یابیم و ناحیه عمومی خویش را گسترش می دهیم، توان برقراری ارتباطی مان بیشتر می شود.

با تاکید بر وجود کتاب‌هایی برای انجام بازیهای گروهی با اهداف مختلف و کمک به تقویت مهارتها، رفع چالش‌های ارتباطی و… ضرورت یاری گرفتن از آنها، به یک نمونه بازی قابل اجرا در خانه اشاره می شود.

باید یادآور شد بازی‌ها بسته به هدف می توانند ابعاد فیزیکی، شخصیتی، مهارتی و… بیابند.

بازی صندلی داغ

در بازی صندلی داغ (با هدف کمک به شناخت بیشتر افراد از هم)، بازی در سه فاز انجام می شود. فاز اول و دوم بازی برای هر عضو خانواده باید در یک روز انجام شود. مثلاٌ فاز اول و دوم بازی یک روز برای پدر و روز دیگر برای مادر و... اجرا می شود. وقتی فازهای مذکور برای همه اعضای خانواده اجرا شد، نوبت به اجرای فاز سوم می رسد. این بازی در کل فازهای خود نیازمند یک داور ثابت است که کل نکات مطرح در بازی را ثبت کند.

• فاز اول بازی: طرح سوال

ابتدا اسامی افراد روی برگه نوشته و مچاله شده و یکی از آنها توسط کوچکترین فرد جمع قرعه کشیده می شود. فردی که نامش انتخاب می شود روی صندلی داغ می نشیند و همه اعضای خانواده اجازه دارند سوالات مختلف شخصی، خانوادگی، کاری و... از او بپرسند. فرد در پاسخگویی به سوالات مختار است ولی اولویت با پاسخگویی صادقانه به سوالات است.

تعداد پاسخهای هر فرد در این فاز که صادقانه بیان شده اند، ملاک امتیاز در این مرحله است. داور باید همه پاسخها که طی روزهای مختلف بیان شده اند را ثبت و بررسی کند و برنده این مرحله مشخص شود.

• فاز دوم بازی: طرح نظر

در ادامه بازی، افراد سه دقیقه زمان در نظر گرفته می شود و همه افراد بدون اطلاع از نظر یکدیگر باید جدول زیر را راجع فردی که روی صندلی داغ نشسته پاسخ دهند. داور باید این جداول را از قبل آماده کند و بین افراد توزیع کند. در انتها موارد مشترک با فراوانی بیشتر استخراج می شوند.

 سپس افراد موارد خود را قرائت کرده و فرد روی صندلی داغ نکات مطروحه را تأیید یا رد کرده یا در مورد آنها توضیح قانع کننده ارائه می کند. با تأیید هر مورد، داور امتیاز مربوطه را برای ثبت کننده نظر منظور می دارد. برنده این مرحله کسی است که نظرات تأیید شده بیشتری داشته باشد.

• فاز سوم بازی: آزمون

 داور همه پاسخها و نکات مطروحه در فازهای مختلف مربوط به هر فرد را بررسی می کند و در ادامه سوالاتی را از اعضای خانواده می پرسد تا مشخص شود شناخت هر یک نسبت به دیگری چه میزان افزایش یافته است؟ افراد با پاسخهای صحیح بیشتر برنده این مرحله خواهند بود.

برنده نهایی کسی است که در مجموع امتیازاتش در سه مرحله از همه بالاتر باشد.

آشنایی با پروتکلهای بهداشتی کرونایی

از دیگر بازیهایی که در ایام نوروز می توان انجام داد آشنایی بیشتر با پروتکلهای بهداشتی کرونایی به ویژه در قالب‌های آنلاین است که نمونه های فارسی و غیرفارسی آن به وفور موجود و در دسترس است. بعد از بازی بحث در خصوص آموزه ها نیز می تواند اثر آنها را افزایش دهد.

****

  در کنار این گونه بازی‌های قابل طراحی، بازی‌های بسیاری از جمله بازیهای آنلاین وجود دارند که می توان از آنها برای تقویت هوش کلامی، بصری، خبری و…  افراد خانواده یاری گرفت.

مثل بازی با حروف انلاین و. .. که به راحتی با ساختن یک گروه خانوادگی می توان آن را به اشتراک گذاشت و به بازی جمعی پرداخت.

برگزاری مسابقات مطالعاتی، تحقیقاتی، فیزیکی و ورزشی، فکری و… از دیگر این بازی‌ها هستند.

تاکید می شود که برای رسیدن به نتایج بهتر، لازم است بازی‌ها در کنار سرگرمی و تفریح، اهداف مشخصی را دنبال کنند.

در مسیر اهداف تعیینی از گیمیفیکیشن ها یا بازی سازی‌ها نیز نباید غفلت کرد.

اگر قصد انجام بازی‌ها در هرجا را دارید اول نگاه خود را به بازی تغییر دهید. هرگز به بازی‌ها نباید به دید اتلاف وقت نگریست، باید به معجزه بازی‌ها به خصوص در حوزه تقویت ارتباطات انسانی در سطوح مختلف باور داشت تا بتوان به نتایجی مطلوب دست یافت.

بحث در خصوص نقش بازی‌ها در تقویت ارتباطات انسانی در محل کار را به زمانی دیگر وامی گذاریم.