کیوسک بین الملل تابناک: آغاز نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، ورود جنگ اقتصادی عربستان با ترکیه به مرحله جدید، گسترش جنگ دیپلماتیک میان روسیه و غرب، استقرار ۱۵۰ هزار نظامی روس در مرز اوکراین و کشته شدن رئیس جمهور چاد، از جمله مهمترین خبرها، رویدادها و تحولات بین الملل در ۲۴ساعت گذشته بوده اند.
آغاز نشست کمیسیون مشترک برجام در وین
در ادامه رایزنیهای جاری در وین در چارچوب کمیسیون مشترک برجام و به منظور بررسی نتایج مذاکرات و رایزنیهای کارگروهها در دو حوزه رفع تحریمها و هستهای، نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور معاونان و مدیران سیاسی وزارتخانههای امور خارجه ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه) در گرندهتل شهر وین برگزار شد.
پیش از این اعلام شده بود که این نشست ساعت ۱۵ به وقت وین (۱۷:۳۰ به وقت تهران) برگزار میشود، ولی براساس اعلام اتحادیه اروپا این نشست یک ساعت زودتر از اعلام قبلی برگزار شد.
ریاست هیأت ایرانی را در این نشست «سید عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه بر عهده دارد و ریاست نشست هم بر عهده «انریکه مورا» معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا خواهد بود.
حاضران در نشست امروز قرار است وضعیت مذاکرات و رایزنیها در سطوح مختلف از جمله در سطح کارشناسی را که طی روزهای گذشته در جریان بوده، با نگاه به بازگشت محتمل آمریکا به برجام و اطمینان از اجرای کامل و موثر این توافق از سوی تمام طرفها را بررسی کنند.
ورود جنگ اقتصادی عربستان با ترکیه به مرحله جدید
عربستان سالهاست در منطقه با رقیب تراشی به دنبال مطرح کردن خود به عنوان قدرت عربی است و ریاض در این مسیر با هزینه کردن صدها میلیارد دلار و کشتار صدها هزار مسلمان در کشورهای سوریه، یمن، لیبی و عراق با ایجاد گروههای تروریستی نیابتی و یا جنگ مستقیم، سعی کرده به آرزوی خود جامه عمل بپوشاند، ولی دستاورد این اقدام تقریبا برای سعودیها صفر بوده و در مقابل کشورهای یاد شده با زیانهای جبران ناپذیر انسانی و مادی فراوانی مواجه شده اند.
عربستان بیش از دو دهه است که سیاست جنگ طلبانه در منطقه اتخاذ کرده و این روند از سال ۲۰۱۵ و با روی کار آمدن "محمد بن سلمان" ابتدا به عنوان وزیر دفاع و سپس ولیعهد شدن وی در سال ۲۰۱۷ با همراهی آمریکاییها و صهیونیستها تشدید شده و سعودیها در این مسیر با بهره بردن از گروههای تروریستی شرایط بدی را به کشورهای منطقه همچون سوریه، عراق، لیبی و لبنان تحمیل کردهاند.
آل سعود در این مسیر همچنین با حمایت از گروهک های تروریستی به مردم ایران نیز در سالهای اخیر لطماتی وارد کرده است؛ کشورهای پاکستان و افغانستان نیز به دلیل حمایت آل سعود از گروههای افراطی و تروریستی در چهار دهه گذشته لطمات جدی دیدهاند، اما جنگ سعودیها با ترکیه به گونه دیگر، یعنی اقتصادی است.
عربستان از ۱۵ نوامبر ۲۰۲۰ و در مرحله دوم از اوایل اسفندماه سال گذشته (۱۳۹۹) به جنگ اقتصادی علیه آنکارا رفت و با اعلام کمپین مردمی تحریم کالاهای ساخت ترکیه، بر آتش اختلافات میان ریاض – آنکارا افزود.
از زمان راه اندازی کمپین مردمی تحریم کالاهای ترکیه در عربستان ـ که با هدایت رژیم آل سعود انجام شده ـ تعدادی از شرکتها، فروشگاهها و بازارهای عربستان از این امر استقبال و برخی از آنها از طریق بیانیههای رسمی تاکید کردند که کالاهای ترکیه موجود در انبارها را تا زمان انقضای آنها از بین میبرند.
در یکی از بیانیههای مذکور که در روزنامه «رأی الیوم» چاپ لندن، متنشر شده، تاکید گردیده که فروش محصولات ترکیه در سایه گسترش خصومت این کشور با عربستان قابل قبول نیست و کمپین مردمی تحریم کالاهای ترکیه وارد چرخش مهمی (در عربستان) شده و کالاهای تولید این کشور، تحت هیچ دلیل و بهانهای قابلیت فروش در عربستان را ندارند.
یکی دیگر از اقدامات اخیر سعودیها علیه ترکیه، توقیف شمار زیادی از کامیونهای حامل مواد غذایی در گمرکات عربستان است که خسارات بسیاری به صادرکنندگان و تجار ترک وارد کرده و همین مساله و تحریم کالاهای ترکیه موجب شده تا آنکارا در روزهای اخیر از ریاض به سازمان تجارت جهانی شکایت کند.
روزنامه «صباح» ترکیه در این باره نوشت، اقدامات محدود کننده عربستان ـ که روابط تجاری میان دو طرف را هدف گرفته ـ به سازمان تجارت جهانی گزارش شده و در عین حال آنکارا از مقامات سعودی خواسته تا هرچه سریع تر کامیونهای ترک حامل کالا در گمرکهای عربستان را آزاد کنند.
صباح نوشته که ترکیه نیز همزمان دو گام علیه عربستان برداشته است؛ نخست این که به صورت غیررسمی کالاهای ساخت این کشور را تحریم کرده و دیگری ارسال سه پیام به "ماجد بن عبدالله القصبی"، وزیر بازرگانی عربستان است. آنکارا در این پیامها مراتب نارضایتی خود را از رفتار منفی ریاض با شرکتهای تولیدی و صادراتی ترکیه ابراز داشته و از عربستان خواسته به این اقدامات پایان دهد.
این روزنامه در ادامه به نقل از "رخسار پکجان" وزیر بازرگانی ترکیه گزارش داد که عربستان از ۱۵ نوامبر ۲۰۲۰ برخی از محصولات ترکیه از جمله تخم مرغ، شیر، گوشت سفید و دیگر محصولات این کشور را در گمرکات خود معلق نگه داشته است.
وی گفت: رایزنها و وابستههای ترکیه در عربستان برای آزادسازی کالاها، اقدامات لازم را انجام دادهاند.
وزیر بازرگانی ترکیه با بیان اینکه مقامات سعودی تصمیم گرفتهاند برخی از این کالاها را به ترکیه بازگردانند، افزود که دولت ریاض همچنان به اقدامات منفی خود در قبال صادرات ترکیه ادامه میدهد.
وی ادامه داد، سه پیام به همتای سعودی خود در تاریخ های ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۰، ۵ اکتبر ۲۰۲۰ و ۲۲ ژانویه ۲۰۲۱ ارسال کرده و در آنها مراتب نارضایتی ترکیه را در قبال اقدامات منفی ریاض با شرکتهای این کشور ابراز داشته است.
پکجان همچنین گفت، وزیر سعودی در پاسخ مدعی شده که راهبرد عربستان برای تضمین تجارت آزاد با همه شرکای تجاری براساس تعهدات بینالمللی تعیین شده و هیچ تبعیضی علیه ترکیه وجود ندارد.
وی افزود: در این رابطه اقدامات لازم اتخاذ و به سازمان جهانی تجارت ارائه شده تا راه حلی برای این مشکل پیدا شود. همچنین تمامی اقدامات عربستان در خصوص اعمال محدودیت بر تجارت با ترکیه در شورای تجارت کالا به عنوان بخشی از اقداماتی که باید در سازمان جهانی تجارت پیگیری شود، مطرح شده است.
در حالی جنگ اقتصادی میان ریاض و آنکارا افزایش یافته که چندی پیش عربستان و ترکیه گامهایی برای کاهش تنشها برداشته بودند. اواسط بهمن ماه بود که رسانههای بینالمللی اعلام کردند، تحرکات پنهان و آشکار امارات و عربستان برای تنشزدایی با آنکارا آغاز شده و قبل از آن هم "سعد حریری" نخست وزیر مکلف لبنان در سفری به آنکارا و دیدار با "رجب طیب اردوغان" رییس جمهوری ترکیه، حامل پیامی محرمانه از ریاض برای آنکارا به منظور رفع اختلافات طرفین بود.
شبکه خبری «بلومبرگ» در همان زمان به نقل از منابع آگاه، وجود اقدامات پنهانی و آشکار برای کاهش تنش میان ترکیه، امارات و عربستان سعودی را فاش و اعلام کرده بود که ابوظبی و ریاض در حال بررسی امکان دستیابی به روابط بهتر با ترکیه هستند.
بلومبرگ تصریح کرده بود، این اقدامات که شامل تجارت و امنیت میشود، همچنان مقدماتی است و با توجه به سابقه تنشهای طولانی مدت و درگیری میان طرفها، هنوز قطعی نشده است.
بنا بر اعلام این منبع، احتمالاً این اقدامات با اصرار دو کشور عرب حوزه خلیج فارس مبنی بر مهار حمایت ترکیه از گروه «اخوان المسلمین» که آنکارا آن را جنبشی برخوردار از حمایت گسترده مردمی میداند، مغایرت خواهد داشت؛ با این حال، حتی پیشرفت محدود در مسیر بهبود روابط میتواند اختلافات را درباره مسائل منطقه کاهش دهد.
اما هنوز زمان زیادی از این اقدام نگذشته بود که عربستان به جنگ اقتصاد دیگری علیه ترکیه رفت و با اعلام کمپین مردمی تحریم کالاهای ترکیه، بر آتش اختلافات میان ریاض ـ آنکارا افزود.
پس از توافق سازش میان امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی ـ که در ۲۵ شهریور ماه سال جاری خورشیدی (۱۳۹۹) در کاخ سفید میان مقامات آنها و در حضور «دونالد ترامپ» رییس جمهوری سابق آمریکا امضا شد ـ کالاها و تولیدات رژیم صهیونیستی به سرعت سرازیر کشور امارات شد و بخشی از آن نیز از آنجا راهی سرزمین عربستان و جایگزین کالاهای ساخت ترکیه گشت.
اخبار و تصاویر منتشره توسط رسانههای عربی نشان میدهد، در ماههای اخیر، بازارهای امارات از کالاها و محصولات تولیدی رژیم صهیونیستی اشباع و مقدار زیادی نیز به سمت عربستان گسیل و جایگزین کالاهای ترکیهای شده است.
البته رژیم آل سعود همچون سران رژیم صهیونیستی در چند وقت اخیر به اختلافات یونان با ترکیه نیز ورود کرده و با برگزاری رزمایش مشترک، حمایت خود را از آتن در این پرونده اعلام کرده تا بتواند در مسائل مورد اختلاف بین ریاض – آنکارا همچون مساله اخوان المسلمین دست برتر را داشته باشد.
کارشناسان مسائل منطقه معتقدند، هنوز نتیجه جنگ اقتصادی میان ریاض – آنکارا مشخص نیست و باید کمی صبر کرد تا نتیجه آن مشخص شود، ولی سعودیها باید این را بدانند که نمیتوانند با تحمیل شرایط خود به دیگر کشورها، آنها را با سیاستهای ضدانسانی و غیراخلاقی خود همراه کنند.
گسترش جنگ دیپلماتیک میان روسیه و غرب
روسیه در اقدامی متقابل علیه بلغارستان، دو دیپلمات این کشور را از مسکو اخراج کرد.
براساس گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، وزارت خارجه روسیه، روز سه شنبه سفیر صوفیه در مسکو را احضار کرده است و ضمن اعتراض به اخراج دو دیپلمات روس از بلغارستان، موضوع اخراج دیپلمات های بلغار را به اطلاع وی رسانده است.
وزارت خارجه روسیه روز جمعه اعلام کرده بود که صوفیه دو دیپلمات این کشور از جمله معاون کنسولی سفیر مسکو را اخراج و تاکید کرده بود که به این اقدام پاسخ متقابل خواهد داد.
بلغارستان دیپلمات های روس را به جاسوسی و جمع آوری اطلاعات درباره انتخابات این کشور متهم کرده بود.
طی هفتههای گذشته، کشورهای غربی طی اقدامی که هماهنگ به نظر میرسد، تعدادی از دیپلماتهای روس را از کشورهای خود اخراج کردهاند. آمریکا ۱۰ دیپلمات، جمهوری چک ۱۸ دیپلمات و بلغارستان نیز دو دیپلمات روس را تا کنون اخراج کردهاند. دولت روسیه به همه این اقدامات پاسخ متقابل داده است.
تنش میان روسیه و کشورهای غربی از زمان روی کار آمدن جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و افزایش فشارها به مسکو تشدید شده است.
استقرار ۱۵۰ هزار نظامی روس در مرز اوکراین
«جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شامگاه دوشنبه، بار دیگر درباره تنشها در مرز اوکراین و روسیه هشدار داد.
به نوشته خبرگزاری «رویترز»، بورل که بعد از گزارش وزیر خارجه اوکراین به جلسه وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، در نشست خبری صحبت میکرد، مدعی شد، روسیه بیش از ۱۵۰ هزار نیروی نظامی را در شبهجزیره کریمه و در مرز اوکراین مستقر کرده است.
وی بدون ارائه مدرکی بر ادعای خود، گفت: «خطر تنشهای بیشتر بسیار مشخص است. بیش از ۱۵۰ هزار نیروی روسی در مرزهای اوکراین و کریمه تجمع کردهاند.»
بر اساس این گزارش، این مقام اروپایی با بیان اینکه تحریم جدید یا اخراج بیشتر دیپلماتهای روسی از کشورهای عضو این اتحادیه در نظر گرفته نشده، اما هشدار داد که انباشت نیروی نظامی روسیه در مرز اوکراین، در بیشترین میزان خود است.
به نوشته رویترز، یک مقام آمریکایی نیز که خواست نامش فاش نشود، با تاکید بر اینکه اطلاعی از رقم دقیق نیروهای روسیه در مرز اوکراین ندارد، گفت: این تجمع نظامیان حدود دهها هزار تن است.
اوکراینیها هفته گذشته روسیه را به استقرار نیروهای نظامی در اطراف مرزهای مشترک متهم کرده و مدعی شدند جداییطلبان تحت حمایت روسیه سیستماتیک، آتشبس در شرق اوکراین را نقض میکنند.
کییف چندی پیش کمک نظامی چند صد میلیون دلاری از آمریکا شامل خودروهای زرهی، پهپاد و موشکهای ضد تانک دریافت کرده و مشغول انباشت آنها در نزدیکی مرز روسیه است.
پیش از این نیز، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا با تاکید بر تعهد این کشور به شراکت نظامی با اوکراین، گفت کییف را برای دفاع از خودش در برابر مسکو تسلیح میکنند.
کشته شدن رئیس جمهور چاد
منابع خبری، بعدازظهر امروز (سهشنبه)، گزارش دادند که «ادریس دبی ایتنو» رئیسجمهور چاد بر اثر جراحات وارده در جنگ کشته شده است.
بر اساس گزارش شبکه «اسکای نیوز»، ارتش چاد خبر کشته شدن رئیسجمهور این کشور را تأیید کرده و تلویزیون رسمی این کشور این خبر را رسما اعلام کرده است.
خبرنگار شبکه «الجزیره» در این خصوص گزارش داد که رئیسجمهور چاد در درگیری با یکسری گروههای مسلح در این کشور دچار جراحت شده بوده و امروز کشته شده است.
خبرگزاری «آناتولی» نیز به نقل از یکی از رسانههای محلی چاد خبر داد، پس از کشته شدن رئیسجمهور، پارلمان و دولت این کشور منحل شده و برای تشکیل شورای نظامی به ریاست «محمد ادریس دبی» پسر رئیسجمهور مقتول به مدت ۱۸ ماه اقداماتی صورت گرفته است.
روز گذشته، ارتش چاد اعلام کرده بود که نیروهای این کشور در درگیری با گروههای شورشی بیش از ۳۰۰ تن از شورشیان را که از هشت روز پیش به این کشور نفوذ کرده بودند، در منطقه «زیکی» در اقلیم «کانم» در شمال این کشور کشته و در عین حال، پنج تن از نیروهای خود را نیز در این درگیریها از دست داده است.
کشور چاد در مرکز قاره آفریقاست و موقعیت جغرافیایی این کشور باعث شده است که از تنوع جمعیتی برخوردار باشد و نژادهای مختلفی در این کشور سکنا گزینند؛ مسالهای که باعث میشود هرازگاهی در این کشور درگیریهای قبیلهای رخ دهد.