سقف ایران قوی در دولت سیزدهم باید بر ستون های چهارگانه "سرمایه اجتماعی یا دولت مردمی"، "اقتصاد درون زا"، "تعامل با دنیا و همکاری با همسایگان" و"سیاست خارجی تلفیقی میدان و دیپلماسی" استوار باشد. در این یادداشت به الزامات و ضرورت های دیپلماسی ایران قوی در سازمان های بین المللی می پردازیم.
دیپلماسی علم و فناوری ایران قوی می بایست با هدف رساندن صدای عالمان، اندیشمندان، دانشمندان و دانشگاهیان ایران به گوش جهان و گشودن گفتگوی علمی با همتایان خویش طراحی و برنامه ریزی شود. دیپلماسی فرهنگی ایران قوی در تعاملات چند جانبه می بایست با بهره مندی از قدمت تمدنی، اصالت فرهنگی، تنوع زبانی و غنای قومیتی ایران در عرصه مشاع سازمان های بین المللی شکل بگیرد.
سازمان های بین المللی در جهان امروز به عنوان آزمایشگاه عقاید و ایده ها و به مثابه کانون فکری و مطالعات اینده نگرانه عمل می نماید. کارویژه دوم سازمان های بین المللی، هنجار سازی از طریق تدوین دستور‌العمل‌ها، توصیه‌ها و کنوانسیون‌های بین‌المللی است. مرکزی برای مبادله اطلاعات بین کشورهای عضو و انتقال و اشاعه ان ها کارویژه سوم سازمان های بین المللی می باشد. ظرفیت سازی و ارتقائ توان علمی، فنی و انسانی کشورها از دیگر مختصات سازمان های بین المللی است. کارویژه پنجم، نقش تسهیل کننده سازمان های بین المللی درهمکاری های منطقه ای و بین المللی میان کشورهاست.
در جهان دیپلماسی چند جانبه و پیچیده امروز که ائتلافی از بازیگران دولتی و غیر دولتی در ان نقش افرینی می کنند، ایران قوی با گستره ای از منافع چند گانه و قوانین چند لایه در موضوعات چند پاره و در هم تنیده در سازمان های بین المللی روبروست. دولت سیزدهم برای کنشگری فعالانه معطوف به هدف به جای حضور منفعلانه درسازمان های بین المللی می بایست در سه عرصه گفتمان، کارگزار و ساختار طرحی نو در انداخته و با واقعگرایی ایده ال محور بجای شعار گرایی نمایش محوربا صبر و مداومت نقش و جایگاه شایسته و بایسته ایران قوی را در سازمان های بین المللی بازآفرینی نماید.
از الزامات و ضرورت های این بازآفرینی، حضور عالمانه کارگزاران، شایستگان و نمایندگان متخصص ایران قوی درتدوین، تکوین وتکامل هنجارهای بین المللی با ارائه ایده/روش/برنامه و یا سازو کاری نو با زبان و ادبیات بین المللی برای تغییر وضعیت از سیاست پذیری به سیاست گذاری در سازمان های بین المللی می باشد. مشارکت فعال در تدوین سیاستهای کلان و راهبردی بجای حضور منفعل با طرح مفاهیم جدید و تلاش برای تبدیل مفاهیم به برنامه/سیاست/قطعنامه با بردباری توام با تداوم از دیگر الزامات برنامه ریزی دولت سیزدهم در سازمان های بین المللی است.
بین المللی نمودن ایده ها و تجربیات ایران در حوزه های فرهنگی/فکری/علمی و اجتماعی و همچنین یارگیری و ائتلاف سازی و تبدیل جاده یکطرفه تاثیرپذیری به جاده دو طرفه تاثیرگذاری و تاثیرپذیری و مستند کردن دستاوردها و پیشرفتها از ضرورت های نقش افرینی ایران قوی در سازمان های بین المللی است. طراحی یک راهبرد هوشمند برای تعامل دیپلماسی چند جانبه در سازمانهای بین المللی با دیپلماسی دو جانبه با کشورها از دیگر الزامات بازافرینی جایگاه شایسته و بایسته ایران در معادلات بین المللی است.
اصل هم پایانی به معنای تجمیع و هم افزایی همه ظرفیتهای ملی ایجاد سینرژی میان مسیرهای مختلف و اقدامات متنوع بازیگران دولتی و غیر دولتی برای دستیابی ایران قوی به منافع ملی است. همگرایی میان دیپلماسی کلاسیک دولت محور و دیپلماسی عمومی مردم محور با طراحی گفتمان مناسب و جهانی، به کارگیری ساختار و سازمان متناسب، بهینه و چابک و همچنین انتخاب کارگزاران و نمایندگانی متخصص و باورمند به ایران قوی ازاقتضائات تحقق دیپلماسی ایران قوی توسط دولت سیزدهم در سازمان های بین المللی است.
*دکتر محمد رضا سعیدآبادی دانشیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران دبیر کل اسبق کمیسیون ملی یونسکوی ایران
جناب دکتر سعیدابادی! شما فکر می کنی با کی دارید صحبت می کنید؟ ما در کشوری زندگی می کنیم که وزیر بهداشتش با موشک نقطه زن ویروس کووید را مورد حمله قرار می دهد. تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.