بر اساس گزارش وب‌سایت webretrailer، در سال 2020 حدود 47 درصد از فروش آنلاین از طریق مارکتپلیسها انجام شده است که عدد این تراکنش چیزی بالغ بر دو تریلیون دلار است. با توجه به افزایش چشمگیر بیماری همه گیر کرونا، پیش‌بینی می‌شود که این روند در 5 سال آینده به طور چشمگیری افزایش یابد، زیرا شرکت‌های بیشتری مارکتپلیسها را به عنوان بهترین بستر برای ارتقاء فروش آنلاین در نظر می‌گیرند.
ما با امثال Amazon، eBay، Rakuten و Alibaba به عنوان غول‌های خرده فروشی آنلاین دنیا آشنا هستیم، اما ستاره‌های در حال ظهور چه کسانی هستند؟ بهترین مکان‌ها برای فروش آنلاین محصولات کدامند؟
مارکتپلیسها در ایران نیز طرفداران خاص خود را دارند و امروزه شاهد سازمان‌های بزرگی مانند دیجی‌کالا و... در این حوزه هستیم که روزی استارتاپ بوده‌اند. در ابتدا به بررسی مارکت‌پلیس‌های مطرح در جهان می‌پردازیم و سپس با توجه به گزارش سال 99 دیحی‌کالا نگاهی دقیق‌تر به این بازارگاه ، که از موفق‌ترین نام‌های این حوزه در ایران است خواهیم انداخت.
مارکت‌پلیس چیست؟
مارکتپلیسها. پلتفرم‌هایی هستند که فروشندگان در آن لیست محصولات خود را به مشتریان ارائه می‌دهند. مارک‌پلیس‌ها به صورت مستقیم تامین‌کننده کالا نیستند بلکه بستری را فراهم می‌کنند که تامین‌کنند‌ه‌ها و یا تولیدکننده‌های کالا بتوانند محصولات خود را در یک فروشگاه آنلاین بزرگ در اختیار مشتریان قرار دهند. در واقع مارکت‌پلیس برقرار کننده یک رابطه دوسویه بین مشتری و فروشنده است و به عنوان یک رابط بین فروشنده و خریدار عمل می‌کند، مقایسه کردن کالاها مزیتی رقابتی در مارکتپلیسها است تا مشتریان بتوانند بهترین گزینه را از میان چندین نوع کالا، از چند فروشنده بعد از مقایسه فاکتورهایی مانند قیمت،کیفیت،نظرات و.. انتخاب کنند. این بازرگاه‌ها می‌توانند در قالب وب‌سایت یا اپلیکیشن موبایل در اختیار کاربران قرار گیرند.
انواع مارکت‌پلیس
در مارکتپلیسها مشتری این حق را دارد که محصول مورد نیاز خود را از هر فروشنده‌ای که مناسب‌تر می‌داند انتخاب کند که این یکی از مهمترین اصول مشتری‌محوری است، از این رو مشتری متناسب با نیاز خود در بازارگاه مورد نظر می‌تواند جستجو انجام دهد. وب‌سایت آکادمی فروشندگان دیجی‌کالا در مقاله‌ای با عنوان«مارکت پلیس چیست؟»، بازارگاه را با توجه به ماهیت، نیاز مشتری و نوع مشتری به دسته‌های زیر تقسیم می‌کند:
-
تمامی مارکت‌پلس‌ها را می‌توانیم از نظر ماهیت به 3 دسته کلی تقسیم بندی‌کنیم:
- مارکت‌پلیس عمودی ((Vertical Marketplace
در این مارکتپلیسها، تمامی محصولات در یک دسته‌بندی خاص قرار دارند.
- مارکت‌پلیس افقی ( Horizontal Marketplace)
دسته‌بندی این محصولات دارای تنوع بیشتری است اما معمولا ویژگی خاص مشترکی دارند و یک جامعه هدف را سرویس‌دهی می‌کنند.
مارکت‌پلیسی است که انواع محصول با ویژگی‌های متفاوت را به مشتریان متفاوت می‌فروشد. مانند آمازون، علی‌بابا، دیجی‌کالا و …
-
همانطور که گفته شد این مارکتپلیسها بر اساس نیاز مشتریان شکل گرفته‌اند از این رو می‌توان آنها را نیز از این نظر تفکیک کرد:
- مارکت‌پلیس مبتنی بر محصول
این نوع مارکت‌پلیس با فروش محصولات سروکار دارد، مانند آمازون یا دیجی‌کالا و.. . کمیسیون و اشتراک دو راه کسب درآمد از بازارهای مبتنی بر محصول هستند.
- مارکت‌پلیس مبتنی بر خدمات
یک مارکت‌پلیس که در آن ارائه دهندگان خدمات می توانند خدمات مانند مراقبت شخصی ، نظافت، لوله کشی ، تعمیر لوازم خانگی ، کنترل آفات ، طراحی گرافیکی و غیره را لیست کرده و ارائه دهند. مانند استادکار، آچاره و...
- رزرو یا اجاره بازار آنلاین
این مارکتپلیسها در زمینه‌های رزرو و اجاره هتل، منزل و... خدمات رسانی می‌کنند. مانند اسنپ‌تریپ، علی‌بابا و..
- مارکت‌پلیس بر اساس نوع مشتری
- B2B - یک مارکت‌پلیس برای مبادله کالا یا خدمات بین شرکت‌ها یا دو تاجر تجاری
- B2C - یک مارکت‌پلیس برای معامله از تاجر به مشتری برای کالا یا خدمات
- C2C - یک مارکت‌پلیس برای معامله بین مشتریان برای کالاها یا خدمات
مارکتپلیسها چه مزایایی دارند؟
با وجود فضای کاملا رقابتی در مارکت‌پلیس، تامین‌کنندگان سعی می‌کنند بالاترین کیفیت محصول خودشان را ارائه دهند که این موضوع در انتها به نفع مشتریان است . از طرفی دیگر به دلیل حذف واسطه، قیمت محصولات نیز به مراتب پایین‌تر می‌آید.
اگر به تازگی تصمیم گرفته‌اید که محصولات خود را به صورت آنلاین به فروش برسانید، مارکتپلیسها مکان مناسبی برای افزایش درآمدزایی برند شما هستند. کافی است در این بازارهای آنلاین محصول خود را بارگذاری کرده و با استفاده از ترافیک ورودی زیادی که این وب‌سایت‌ها دارند به فروش بیشتر خود کمک کنید. از دیگر مزیت این گونه کسب‌وکار برای فروشندگان، فروش نقدی محصولات است که دیگر دردسرهای خرید چکی و... را نخواهند داشت.
در مارکت‌پلیس تامین کنندگان می‌توانند به راحتی اطلاعات محصولات خود را در پلتفرم آپلود کرده یا به مسئولان مربوطه بدهند تا محصولاتشان در سریع‌ترین زمان ممکن در فروشگاه قرار گیرد و از همان لحظه فروششان را آغاز کنند. تبلیغات و بازاریابی برای محصولات موجود در مارکت‌پلیس، هزینه اضافی برای فروشندگان نخواهند داشت. همچنین تامین‌کنندگان می‌توانند محصولات خود را به هر شهر دیگری بفروشند، چرا که مخاطبان و مشتریان این گونه فروشگاه‌ها در یک شهر متمرکز نیستند و در سراسر جهان قرار دارند.
صاحبان مارکتپلیسها به بازدیدکننده و مشتری به چشمی فراتر از یک خریدار نگاه می‌کنند و روش‌هایی برای درگیر شدن مشتری با فروشگاه در جهت افزایش اعتبار، کیفیت خرید و رشد پلتفرم در نظر می‌گیرند. مشتری می‌تواند به فروشنده و کالا امتیاز بدهد؛ دیدگاه‌های مثبت و منفی خود را ثبت کند؛ یک کالا را بررسی کند ؛ محصول را به دیگران پیشنهاد دهد و ارتباط تعاملی کاملی با فروشگاه و مارکت‌پلیس داشته باشد.
در این پلتفرم‌ها، کاربران نقش‌هایی پررنگ‌تر از یک خریدار ساده دارند و بارها برای دنبال کردن یک کالا و فروشنده، مقایسه آن با محصولات و فروشنده‌های دیگر یا ثبت تجربه کاربری خود از خریدها، به وب‌سایت فروشگاه مراجعه می‌کنند. به این ترتیب، دایره مشتریان وفادار افزایش پیدا کرده و فاصله زمانی خریدها یا بازدیدهای کاربران کوتاه‌تر می‌شود.
ویژگی‌های مهم در یک مارکت‌پلیس حرفه‌ای
این پلتفرم‌ها برای ارائه هر چه بهتر خدمات به مشتریان طراحی شده اند و تمامی نیاز‌های مشتری را پیش‌بینی و رفع می‌کنند
به طور کلی یک مارکت‌پلیس موفق دارای خصوصیات زیر است:
- رابط کاربری ساده
- جستجوی هوشمندانه
- عضویت سریع
- ارائه تخفیف‌ها و پیشنهادهای ویژه روزانه
- پیدا کردن سریع محصولات تخفیف‌دار
- پیشنهاد خریدمحصولات مرتبط
- تضمین بهترین قیمت و کیفیت کالا
- نمودار تغییر قیمت محصولات در ماه‌های گذشته
- مشخص بودن زمان تست
- گارانتی مرجوعی و بازگشت وجه
- امکان مطلع شدن از موجود شدن محصولات
- نمایش محصولات قبلا دیده شده برای مشتریان
- بازاریابی محتوای قوی
- دارایاپلیکیشن موبایلیبرای اندروید و آیفون
- جست و جو بر اساس برندها
- ارائه مشخصات دقیق کالا
- ارائه محصولات مرتبطبه انتخاب مشتری
- ارائه محصولات اورجینالبا بهترین کیفیت
- نماینده رسمی بسیاری برندهای مطرح دنیا
- تصاویر و فیلم‌های متناسب با محصول
- تحویل فوری و ارزان
- پشتیبانی مناسب
برترین مارکت‌پلیس‌های دنیا
در ادامه به برترین مارکت‌پلیس‌های دنیا در حوزه خرده‌فروشی و تجارت الکترونیک اشاره می‌کنیم:
براساس گزارش وب‌سایت Tinuiti، آمازون پیشروترین بازار آنلاین در ایالات متحده است. بازار آمازون یکی از شناخته شده‌ترین کانال‌های بازاریابی برای خرده‌فروشان آنلاین است. برای فروش در آمازون، باید یک حساب فروشنده ایجاد کنید و محصولات خود را در آمازون بارگذاری کنید.
- هزینه های فروشنده آمازون برای فروشنده حرفه‌ای شامل موارد زیر است:
- هزینه اشتراک ماهانه
- هزینه های مرجوعی برای هر مورد فروخته شده
- هزینه های متغیر
- هزینه‌های فروشنده آمازون برای فروشنده فردی شامل موارد زیر است:
- بدون هزینه اشتراک ماهانه
- دریافت هزینه برای هر مورد فروخته شده
- هزینه‌های متغیر
طبق گزارش وب‌سایت Tinuiti، این مارکت‌پلیس هر ماه 127 میلیون بازدیدکننده منحصر به فرد از سایت خود دارد. طبق تحقیقات مصرف‌کنندگان توسط وب‌سایت Tinuiti، خریداران سایت آمازون و والمارت همپوشانی زیادی دارند و بیش از 57 درصد خریداران آمازون نیز از والمارت نیز خرید می‌کنند. این مارکت پلیس برای حفظ حساب فروشنده هزینه‌ای از فروشنده دریافت نمی‌کند. و فقط هزینه ارجاع را بر اساس دسته بندی محصول دریافت می کند. سایر مزایای استفاده از بازار Walmart شامل دسترسی به پشتیبانی و ویژگی های ایمنی مشتریان است.
طبق گزارش وب‌سایت Tinuiti، eBayeبا 182 میلیون خریدار در سراسر جهان، با پوشش محصولات متنوع یکی از بزرگترین خرده‌فروشان آنلاین در سطح بینالمللی است.کسب‌وکارها می توانند با ایجاد صفحه «My eBay» محصولات خود را در آن بارگذاری کنند. ایبی دو مدل هزینه فروش را دریافت می‌کند؛ هزینه درج محصولات و هزینه نهایی هنگام فروش.
دیجی کالا بازارگاه بزرگ کسب‌وکارهای ایرانی
خوشبختانه در ایران نیز سایت‌های تجارت الکترونیکی و بازارگاه‌ها در حال گسترش هستند و از این طریق درآمد مشاغل و برندها رونق یافته است. در ادامه دیجی‌کالا برترین مارکت‌پلیس ایران و خاورمیانه را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
بر اساس گزارش سال 99 دیجی‌کالا، این پلتفرم به عنوان بزرگترین و پرمخاطب‌ترین پلتفرم خرده فروشی، سهم قابل توجهی از تجارت الکترونیک کشور را دارد. حضور بیش از 150 هزار کسب‌وکار ایرانی و گستردگی بیش از 4.5 میلیون محصول باعث شده بازدیدکنندگان ماهانه وب‌سایت و اپلیکیشن به بیش از 30 میلیون برسد که این امر دیجی‌کالا را به پرمخاطب‌ترین فروشگاه آنلاین ایران و منطقه تبدیل کرده است.
دیجی‌کالا با توسعه فنی و زیرساختی مناسب با هدف خدمات‌رسانی به فروشندگان، تامین‌کنندگان و تولیدکنندگان، پلتفرم مارکت‌پلیس خود را در سال 95 عرضه کرد. این پلتفرم ملی که حمایت از تمامی کسب‌وکارهای ایرانی را از مهمترین مسئولیت‌های اجتماعی خود می‌داند با در دسترس قرار دادن پایگاه کاربران دیجی‌کالا و شبکه گسترده توزیع به رونق هر چه بیشتر این کسب‌وکارها کمک کرده است.
طبق گزارش سالانه دیجی‌کالا، در سال 99 تعداد کسب‌وکارهایی که به عنوان فروشنده در مارکت‌پلیس دیجی‌کالا فعال بوده‌اند با رشد 150 درصدی همراه بوده و به تعداد 152 هزار و 406 فروشنده رسیده است. در واقع دیجی‌کالا در تلاش است تا به عنوان یک پلتفرم دو سویه بازار فروش آنلاین را به یک بازار کاملاً رقابتی برای رشد تمامی کسب‌وکارهای فعال تبدیل کند.
مرکز آموزشی فروشندگان دیجی‌کالا با ارائه آموزش‌های لازم به فروشندگان کمک می‌کند تا با ایجاد تجربه‌ای خوشایند در زمینه فروش آنلاین، با استفاده از ترفند‌هایی مانند نحوه قیمت‌گذاری مناسب، کسب امتیاز عملکرد نسبت به رقبا، افزایش رضایت مشتریان، موفقیت در برنده شدن جعبه خرید (Byu box) و ... بتوانند فروش خود را بالاتر ببرند.
قابلیت جدیدی که از مهرماه 99 برای بعضی از فروشندگان فعال در مارکت‌پلیس دیجی‌کالا فعال شد، ارسال مستقیم کالا توسط فروشنده (Ship by Seller) بود. این قابلیت باعث می‌شود تا محصولات سریع‌تر به دست مشتریان برسد و به افزایش رقابت فروشندگان و تنوع کالا در بازار آنلاین کمک کند این طرح 13.736 فروشنده فعال دارد که باعث شده تا 94 میلیارد ریال در هزینه‌های عملیاتی صرفه‌جویی شود.
مشتری‌مداری و جلب رضایت مشتریان، مهمترین ارزش کسب‌وکار دیجی‌کالا به شمار می‌آید. از این رو کیفیت، اصالت، نرخ‌بازگشت و وضعیت تامین کالا نقش موثری در ارزیابی عملکرد فروشندگان دارد. بخش نظارت دیجی‌کالا با حساسیت هر چه تمام‌تر می‌کوشد با ابزارهای نظارتی سلامت مارکت‌پلیس و تجربه خوشایند خرید و فروش در دیجی‌کالا را تضمین کند. دیجی‌کالا معیار‌هایی برای شناسایی کالاهای غیر اصل مانند قیمت کالا نسبت به میانگین قیمت کالاهای آن برند، قیمت کالای اعلام شده در وب‌سایت اصلی برند و کالاهای پرتکرار دارای مرجوعی و شکایات زیاد به دلیل غیر اصل بودن دارد و پس از شناسایی این کالاها اقدام به درج نشان غیر اصل بر روی کالاها، غیر فعال کردن کالاها در گروه آرایشی بهداشتی و کالاهای سلامت محور و در نهایت سلب دسترسی‌های مربوطه از فروشندگان در صورت لزوم می‌کند.
طبق گزارش سالانه 99 دیجی‌کالا، متوسط رضایت از کیفیت کالا 82.4 درصد بوده است، از طرفی فقط 0.001 درصد از کل کالاهای فروخته شده اصل نبودند که نسبت به سال 98 به میزان 93 درصد کاهش رخ داده است. این موارد باعث شده تا در این سال فقط 0.7درصد کالاهای فروخته شده مرجوع شوند.دیجی‌کالا توانسته از کل سفارش‌های دریافتی خود را94.47 درصد کالاها را با موفقیت تامین کند. در واقع تامین به موقع کالا یکی از وظایف مهم فروشندگان است که بر امتیاز آنها تاثیر مستقیم دارد و عدم تامین به موقع باعث می‌شود تا دو برابر کمیسیون فروش جریمه شود. در صورت تکرار نیز علاوه بر سلب دسترسی فروش کالای مذکور شاهد کاهش امتیاز فروشنده نیز هستیم.
تمامی تولیدکنندگان و فروشندگان در سراسر ایران می‌توانند با آشنایی هرچه بیشتر با ظرفیت مارکت‌پلیس دیجی‌کالا چشم‌انداز روشنتری نسبت به آینده فروش در بازار آنلاین پیدا کنند و با استفاده از خدمات مناسب این پلتفرم به فروش هر چه بیشتر خود کمک کنند. کافی است وارد مارکت‌پلیس دیجی‌کالا شوید و به سادگی کسب‌وکار خود را رونق دهید.
نسخه کامل گزارش ۹۹ دیجی‌کالا را اینجا ببینید.
