چرا باید شرکت ها بخواهند مالکیت ۱۰۰ درصدی شرکت خود را از دست بدهند و اکثر آن را به کسانی واگذار کنند که نمی‌شناسند؟ سهامی عام شدن شرکت ها چه مزیت‌هایی برای آن‌ها دارد؟ چرا صاحبان شرکت باید عذاب از دست دادن قدرت و کنترل خود بر شرکتشان را به جان بخرند؟
پاسخ کوتاه این است: «پول، پول بسیار زیاد». برای مثال، فیس‌بوک توانست ۱۶ میلیارد دلار در عرضه اولیه خود در سال ۲۰۱۲ به دست بیاورد. چندین سال قبل‌تر، شرکت ویزا تقریباً ۱۸ میلیارد دلار به دست آورد.
اما عرضه اولیه، تنها برای به دست آوردن پول نیست. این عرضه های اولیه معمولاً به یک نیت دیگر کسب و کار نیز پاسخ می‌دهند و به شرکت کمک می‌کنند تا بتواند یک مرحله پیشرفت کند.
برای اینکه دلیل آن را بفهمید بگذارید به مغازه کلاه‌فروشی خیالی شما که در درس قبلی مطرح کردیم، بازگردیم. کسب و کار شما به‌خوبی پیش می‌رود، کلاه‌های بسیاری می‌فروشید، اما شما فکر می‌کنید که می‌توانید با باز کردن سه شعبه دیگر در شهرهای همسایه عملکرد بهتری داشته باشید. بااین‌وجود افتتاح سه مغازه جدید پول بسیار زیادی می‌خواهد و باید ده برابر فروش فعلیتان، کلاه بفروشید تا بتوانید از درآمد حاصل از آن، شعبه‌های جدید را افتتاح کنید.
شما برای به دست آوردن پول چندین راه دارید. یکی از آن‌ها عبارت است از اینکه پول قرض کنید، حالا یا از بانک یا از عموی پولدارتان (اگر آن‌قدر خوش‌شانس باشید که یکی از آن‌ها را داشته باشید). از طرفی می‌توانید در ازای پولی که به دست می‌آورید ۲۵ درصد از سهام شرکت و سود آتی آن را به عمویتان بدهید. مزیت فروش ۲۵ درصد از سهام شرکتتان آن است که برخلاف وام، شما نباید پول و بهره آن را پس بدهید؛ اما زمانی که شما به عرضه اولیه فکر می‌کنید مطمئناً مقیاس بسیار بزرگ‌تر می‌شود و به طبع منافع نیز می‌توانند به‌شدت افزایش یابند. در این صورت شما می‌توانید ۵۰ یا ۱۰۰ شعبه جدید باز کنید، به شکل بین‌المللی فعالیت کنید و تبدیل به رهبر جهان در فروش کلاه به‌غیراز تهران و کرج شوید. (البته داستان به این سادگی‌ها هم که گفتیم نیست.)
اگر بخواهید این کار را خودتان انجام دهید، کار به‌شدت دشواری پیش روی خواهید داشت و اگر فقط بخواهید به وام تکیه کنید کار برایتان سخت خواهد شد. حتی اگر شما بتوانید وام گرفتن این مقدار پول را مدیریت کنید، پس دادن این پول‌ها احتمالاً می‌تواند شرکت نوپای شما را فلج کند. در عوض، یک عرضه اولیه می‌تواند پول بسیار زیادی به شرکت شما وارد کند و به شما اجازه دهد به‌سرعت رشد کنید و از رقبایتان پیشی بگیرید.
آیا سهامی عام شدن شرکت ها یک شبه اتفاق می‌افتد؟
در دنیای واقعی، شرکت ها باید پیش از آنکه تبدیل به یک شرکت سهامی عام شوند، چندین سال صبر کنند. چرا؟ به این دلیل که سهامی شدن آن‌ها، فرآیندی پیچیده و گران‌قیمت است و هزینه‌های اولیه زیادی را هم به بار می‌آورد، به همین جهت این فرآیند تنها برای شرکت هایی مفهوم دارد که به دنبال به دست آوردن میلیاردها تومان سرمایه هستند.
ما در ادامه، ابتدا مثال‌هایی واقعی از عرضه های اولیه موفق و ناموفق در بورس آمریکا ارائه می‌کنیم و نکات بسیار مهمی که در عرضه های اولیه باید به آن‌ها توجه داشته باشید، به شما می‌آموزیم. سپس به سراغ بورس اوراق بهادار تهران می‌رویم و به شما میگوییم که عرضه های اولیه در بورس تهران چگونه است و چه ویژگی‌هایی دارد.
عرضه های عمومی اولیه و سهامی عام شدن شرکت ها می‌توانند صحنه یک بی‌نظمی بزرگی باشند، جایی که ممکن است برای برخی خوش‌یمن و برای برخی دیگر ویرانگر باشد. پس مراقب باشید.
منبع: مدیرمالی
