بازار لوازم خانگی در ایران به دلیل تحریم و ترس کره ای‌ها از ادامه فعالیت در حوزه‌ای که سود‌های آنچنانی برای آن‌ها به همراه داشت، با خروج آمریکایی‌ها از برجام از وجود کالا‌های ساخت چشم بادامی‌های شرق آسیا پاک شد و رفته رفته کار به جایی رسید که برندهای لوازم خانگی ایرانی سری در سر‌ها درآوردند و جدای از تامین نیاز داخلی، کار را به جایی رساندند که اکنون صادرکننده این نوع محصولات هم لقب گرفته اند.
به گزارش «تابناک»؛ پس از گذشت سه سال از ممنوعیت واردات لوازم خانگی، گمانه‌زنی‌هایی از بازگشت برندهای کره‌ای مطرح شد که در نهایت با ممنوعیت واردات لوازم خانگی کره‌ای همچنان ورود این اقلام کالایی به کشور ممنوع است. کره‌ای که با بروز تحریم‌های آمریکا یکباره بار و بندیل شان را جمع کردند و از کشور رفتند، تلاش کردند با چراغ سبز آمریکایی ها، اولا اجناسشان را بی هیچ دردسری جای پول‌های بلوکه شده ما در این کشور به ایران وارد و با این حربه راه بازگشت شان به بازار ایران را هم هموار کنند!
کره ای‌ها که سال‌ها با وارد کردن لوازم خانگی شان بازار ایران را قبضه کرده و مجال نفس کشیدن به برندهای داخلی را نمی‌دادند و موجب ورشکستگی کارخانجات و بیکاری بسیاری از کارآفرینان، متخصصان، تکنسین‌ها و کارگران این حوزه در داخل شده بودند. بازار لوازم خانگی ایران را «محله برو بیا» فرض کرده بودند و با کوچکترین اشاره تحریمی بلافاصله بدون توجه به نیاز بازار و تعهدی که باید در خدمات پس از فروش کالا‌هایشان می‌داشتند، از ایران خارج می‌شدند و البته خساراتی که پیشتر ذکر شد را هم به اقتصاد بازار لوازم خانگی ایران وارد می‌کردند.
به هر ترتیب، در ماجرای اخیری که بواسطه تحریم‌های شدید آمریکا علیه ایران اتفاق افتاد، انگار که «عدو خواست سبب خیر بشود!» با خروج کره ای‌ها از بازار لوازم خانگی ایران، راه نفس کشیدن برندهای داخلی باز شد و خلاقیت و نوآوری در این بخش به حد اعلای خود رسید، تا جایی که اگر نام برند روی کالا ثبت نمی‌شد، تولیدات داخلی هیچ کم و کسری از لوازم خانگی مشابه خارجی نداشت و کمتر کسی می‌توانست ایرادی بر آنچه در داخل تولید شده بگذارد. همین مساله باعث شد که علاوه بر بازار داخلی و تامین نیاز‌های مردم در این بخش، بخشی از این تولیدات به بازار‌های خارجی نیز عرضه شود.
اکنون هرآنچه به عنوان لوازم خانگی کره‌ای در کشور وجود دارد، یا قاچاقی وارد کشور شده و می‌شود، یا اینکه نسبتی با برندی که روی کالا درج شده ندارد و در حقیقت محصولی است که در داخل تولید شده و صرفا برچسب کالای خارجی روی آن خورده است که اگر بخواهیم مثال بارز آن را نام ببریم، باید به تولید محصولات «دوو» در داخل و تلاشی که کارخانه تولیدی این برند در داخل کرد تا اثبات کند این کره‌ای قدیمی از بازار ایران خارج نشده، اشاره کنیم.
به دنبال شایبه‌هایی که در خصوص ادامه فعالیت شرکت کره‌ای «دوو» در بازار لوازم خانگی ایران ایجاد شد، انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان با تأکید بر اینکه لوازم خانگی تولید داخل که با برچسب برند خارجی در بازار عرضه می‌شوند، فاقد اصالت خارجی و فاقد تکنولوژی روز شرکت صاحب برند خارجی هستند، تأکید کرد: «فروش این کالاها، از جمله انواع برندهای کره‌ای، مصداق تقلب است»؛ اما معنای این بیانیه سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان چیست؟
هرچند پیشتر «گروه صنعتی انتخاب» مدعی شده بود که تکنولوژی ساخت محصولات کره‌ای دوو توسط این گروه در داخل بومی سازی شده است، این ادعا کم کم صرفا به اجاره برند دوو تقلیل یافت!
«محمد حسین فهیمی» مدیرعامل این گروه صنعتی انتخاب الکترونیک نیز در یک نشست خبری که بعدا به حواشی آن در قالب گزارشی مجزا اشاره خواهیم کرد، پیرامون این شائبه گفته: شاید دوستان سوءبرداشتی دارند که ناشی از اطلاعاتی بوده که در اختیار آن‌ها قرار گرفته است. برند دوو برند خارجی است که در کشور تولید می‌شود. این طور نیست که تنها نمایندگی فروش داشته باشیم. اگر گفته می‌شود که چرا ال‌جی و سامسونگ از ایران رفتند و دوو نرفت، دلیل این است که دوو بومی‌سازی شده بود و نمی‌توانست برود. ما برند دوو را اجاره کرده‌ایم، اما مواردی مانند ال‌جی و سامسونگ در ایران تنها نمایندگی فروش داشتند.
برای بررسی ادعای مدیرعامل گروه صنعتی انتخاب الکترونیک بهتر است سری به سایت این گروه و محصولات تولیدی آن بزنیم و در طرف مقابل محصولات تولیدی دوو را که اکنون دیگر تقریبا اثری از آن به عنوان یک تولید کننده لوازم خانگی نیست، بررسی کنیم. دوو الکترونیکس (Daewoo electronics) یکی از برندهای پرطرفدار تولید لوازم خانگی در دهه ۱۹۹۰ میلادی بود که به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از گروه Daewoo فعالیت می‌کرد؛ اما محبوبیت هم نتوانست منجی این تولیدکنندۀ بزرگ در بحران مالی سال ۱۹۹۹ آسیا باشد و بدهی‌های دوو الکترونیکس در نهایت منجر به ورشکستگی آن شد.
اکنون ۲۲ سال از جوان‌مرگ‌شدن این برند خوش‌نام می‌گذرد؛ اما همچنان شرکت‌های متعددی در کشورهای مختلف محصولاتی تحت عنوان دوو روانه بازار می‌کنند؛ در ایران نیز گروه صنعتی انتخاب خود را تولیدکنندۀ انحصار لوازم خانگی دوو معرفی می‌کند و در واقع انحصار این برند را در سطح جهانی متعلق به خود می‌داند. موضوعی که اگر یک بررسی اجمالی در خصوص آن صورت بگیرد، عدم صحت آن به وضوح مشخص خواهد شد.
از بررسی این حکایت که چرا گروه صنعتی انتخاب خود را صاحب امتیاز دوو و تولیدکنندۀ محصولات آن معرفی می‌کند، اطلاعات جالب توجهی به دست می‌آید. ماجرا از این قرار است که در سال ۱۳۸۹ یعنی زمانی که مسئولان شرکت کره‌ای به دنبال بدهی‌های تلمبار شده ناچار به فروش امتیاز برند خود شدند، در آن برهه زمانی گروه صنعتی انتخاب فرصت را غنیمت شمرده و تلاش می‌کند برند ورشکستۀ دووالکترونیکس که ۲۵۰ میلیون تا ۳۰۰ میلیون دلار ارزش‌گذاری شده بود را به مبلغ ۵۱۸ میلیون دلار خریداری کند!
گروه انتخاب بعد از پرداخت حدود ۱۰ درصد از مبلغ قرارداد و تبلیغات گسترده در این زمینه از پرداخت الباقی پول سر باز زد و از شرکت کره‌ای خواستار استرداد مبلغ واریزی می‌شود؛ این یعنی «انتخاب الکترونیک» در آن زمان متوجه اقدام اشتباهش شده و از خرید امتیاز دوو پا پس می‌کشد. در طرف مقابل، کره ای‌ها برای مقابله با بدعهدی انجام شده، پول شرکت ایرانی را مسدود کرد و هیچ‌گاه حاضر به بازگرداندن آن نمی‌شوند.
اظهارات محمد دیانی، مالک گروه صنعتی انتخاب در سال ۱۳۹۵ داشت، گواهی بر این سخن است. او در این مصاحبه اعلام کرد: «برای خرید برند دوو ۶۰ میلیون دلار پیش‌پرداخت دادیم، اما نتوانستیم مبلغ باقی مانده را تهیه کنیم، به همین سبب پول ما بلوکه شد.» دیانی با این مقدمه خواهان عودت ۶۰ میلیون دلار شد. این‌ها همه نشان می‌دهد که بر خلاف ادعای امروز گروه صنعتی، انتخاب صاحب برندی به نام دوو نیست.
نکته اینجاست که «دوو» در سال ۲۰۱۳ در قبال دریافت ۲۷۰ میلیون دلار، امتیاز خود را به یک شرکت بزرگ خوشه‌ای دیگر در کره جنوبی به نام گروه دانگبو واگذار کرد و این شرکت نام خود را به دانگبو دوو الکترونیکس (Dongbu Daewoo Electronics) تغییر داد. در سال ۲۰۱۸ و پس از انتقال شرکت دایو وینی (daeyu wini)، از زیرمجموعه‌های دانگبو، وینیا دوو (winia Daewoo) شکل گرفت و فعالیت خود را آغاز کرد. پس از گذشت حدود دو سال، وینیا دوو در هفتم اکتبر سال ۲۰۲۰ اعلام کرد که نام خود را به وینیا الکترونیکس (Winia Electronics) تغییر داده تا دیگر حتی اثری از نام دوو نماند.
هرچند امروز در ایران تلویزیون‌های دوو به‌عنوان محصول اصلی این برند شناخته می‌شوند، نکته جالب توجه این است که دوو از ابتدای شکل‌گیری تا امروز ـ که تحت برند وینیا فعالیت دارد ـ هیچ‌گاه تولیدکنندۀ پنل تلویزیون نبوده و فعالیت آن غالباً به تولید لوازم خانگی میان‌رده از جمله انواع یخچال و فریزر، انواع دستگاه‌های تهویه مطبوع و همچنین دستگاه‌های پخت و پز برقی از جمله مایکروفر‌های مختلف منحصر می‌شود. برای همین است که به نکته مربوط به «تفاوت تولیدات گروه انتخاب به نام دوو با محصولاتی که پیش از این شرکت مالک این برند در کره تولید می‌شد» اشاره کردیم.
همه این موضوعات نشان می‌دهد که اکنون برندی با نام «دوو» دیگر وجود خارجی ندارد و شرکت ایرانی که اکنون داعیه مالکیت این برند کره‌ای را دارد، صرفا ۶۰ میلیون دلار از دارایی‌های ایران را به باد داده و در قبال آن چیزی به دست نیاورده است. به نظر می‌رسد اتفاقاتی که اکنون درباره برند مذکور در حال رخ دادن است تولید یک محصول ایرانی است که با هدف جذاب کردن آن برای مشتری صرفا یک برچسب از یک برندی که دیگر وجود ندارد، روی آن چسبانده اند!
به طور طبیعی نهاد‌های نظارتی، وزارت صمت و سازمان حمایت از مصرف کنندگان باید به این مساله ورود کنند؛ اولا موضوع حمایت همه جانبه از تولید لوازم خانگی ایرانی را شاهد باشیم و فرهنگ نهادینه شده خرید کالای تولید داخل را بیش از پیش تقویت کنیم. در ثانی، اگر بنا به تاکید وزارت صنعت، معدن و تجارت «ممنوعیت لوازم خانگی کره‌ای فقط شامل دو برند معروف ال جی و سامسونگ نیست و بقیه برندهای کره‌ای از جمله دوو، هیوندایی و حتی دیگر برندهای خارجی را هم شامل می‌شود» طبیعتا باید از یا جلوی فعالیت این برند‌ها گرفته شود یا اینکه با وضع مالیات سنگین برای تولید لوازم خانگی منقش به برندهای خارجی، راه را برای تولید و کیفی سازی بیشتر محصولات داخلی باز کنند.
نکته سومی که در جریان این گزارش باید در خصوص آن تعیین تکلیف شود، این است که آیا برند دوو در جهان همچنان فعال است؟ آیا شرکت ایرانی انتخاب ادعای درستی در خصوص مالکیت برند مذکور دارد؟ که البته بنا به شواهدی که ذکر شد، این موضوع عاری از هر نوع واقعیت است! به نظر می‌رسد راه حل اختلاف بین طرف‌های ایرانی و کره‌ای برای ۶۰ میلیون دلار پرداخت شده در سال ۸۹ چیزی جز اجازه درج برچسب از برند مذکور روی محصولات تولیدی گروه انتخاب نیست و مردمی که راغب به خرید لوازم خانگی «دوو»ی تولیدی این شرکت هستند، یک محصول ایرانی صرفا با برچسب کره‌ای را خریداری می‌کنند!
خوب شریک ایشان کجاست یا چه کسی است که این قدرت را دارد که سازمانهای نظارتی هیچ اقدامی بر علیه ایشان نکرده اند؟
