تعرفه گذاری جدید در حوزه برق مستند به بند (ی) تبصره (۸) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۰ پس از تصویب هیئت وزیران از ابتدای بهمن ماه سال جاری عملیاتی شده است و بر اساس این مصوبه دیگر به مشترکین برق خانگی پرمصرف باید هزینه مازاد مصرف برق خانگی خود را به صورت پلکانی پرداخت کنند.
به گزارش «تابناک»، بر اساس این اقدام جدید دولت بهای برق مصرفی مشترکین تحت پوشش نهاد‌هایی حمایتی مشروط به مصرف تا ۵۰ درصد سقف الگو رایگان خواهد شد و نیز مصرف برق سایر مشترکین در صورت رعایت الگوی مصرف یارانه‌ای خواهد بود و حتی در صورت کاهش مصرف مشمول تخفیف هم خواهند شد.
از آنسو، اما درصد مشخصی از مشترکین برق در سراسر کشور که خارج از الگو‌های تعیین شده برق مصرف می‌کنند، مشمول افزایش قیمت خواهند شد و به میزانی که خارج از الگو‌های مصرف اعلامی برق مصرف کنند، باید به صورت پلکانی هزینه برق مصرفی خود را پرداخت کنند.
الگوی مصرفی که در فصل سرد سال برای کل کشور ۲۰۰ کیلووات در ماه در نظر گرفته شده است و در فصل گرم برای مناطق عادی تا ۳۰۰ کیلووات افزایش پیدا می‌کند و نیز در مناطق گرمسیری با توجه به میزان و پایداری گرما تا ۱۰ برابر الگوی مصرف، یعنی ۳ هزار کیلووات ساعت ماهیانه در ماه‌های گرم سال تدوین شده است.
مستند به قانون تعرفه گذاری جدید در حوزه برق برای مصارف مازاد بر الگوی مصرف خانوار تعرفه‌ها تا یک و نیم برابر، تا دو برابر و مصارف بیش از دو برابر به ترتیب با ضریب ۱.۵ برابر، ۲.۵ برابر و ۳.۵ برابر هزینه تأمین برق (متوسط نرخ قرارداد‌های خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های حرارتی دو سال گذشته به علاوه هزینه نقل و انتقال برق (ترانزیت) و هزینه سوخت با تعرفه نیروگاهی) محاسبه و دریافت می‌شود.
همزمان با اجرایی شدن این طرح و حذف یارانه مشترکین پرمصرف حالا برای بسیاری این سوال پیش آمده است که اساساً چه بخشی از افراد جامعه و مشترکین برق خانگی مشمول نظام جدید تعرفه گذاری برق خواهند شد؟
هرچند میزان مصرف برق در مناطق مختلف کشور و دوره‌های زمانی متفاوت به ویژه به این دلیل که دوره قرائت قبض مشترکین خانگی یکسان نیست، تفاوت‌هایی دارد، اما به صورت کلی می‌توان با استناد به برخی آمار و اطلاعات رسمی به این سوال کلیدی یک پاسخ نسبتاً قابل قبول داد.
در مورد این سوال که چه تعداد از مشترکین برق خانگی پس از اجرایی شدن طرح تعرفه گذاری جدید مشمول جریمه پرمصرفی خواهند شد، به صورت کلی کارشناسان وزارت نیرو بر این باور هستند که در فصل تابستان چیزی حدود ۸۵ درصد و در فصل زمستان چیزی حدود ۷۵ درصد مشترکین الگوی مصرف برق را رعایت می‌کنند.
هر چند بر اساس گفته کارشناسان وزارت نیرو و به صورت میانگین در فصل زمستان چیزی حدود ۷۵ درصد مشترکین داخل الگوی مصرف برق قرار می‌گیرند، اما این آمار در همه استان‌های کشور یکسان نیست و تفاوت‌های معناداری دارد.
مستند به آمار و ارقام رسمی اعلام شده توسط شرکت توانیر که مرتبط با زمستان سال ۱۳۹۹ می‌باشد، هستند استان‌هایی در کشور مثل استان کهگیلویه و بویراحمد، فارس، ایلام و کرمانشاه که مشترکین برق در این استان‌ها به ترتیب ۷۸، ۷۶، ۷۳ و ۷۳ حتی تا ۱۰۰ درصد مشترکینشان داخل الگو برق مصرف می‌کنند و لذا اکثریت مشترکین ساکن در این استان‌ها با اجرایی شدن طرح جدید عملاً نگرانی بابت گران شدن قیمت برق مصرفی خود ندارند.
جدا از این چهار استان، بالای ۷۰ درصد مشترکین اکثر استان‌های فلات مرکزی، شمال شرقی و شمال غربی کشور نیز داخل الگوی مصرف تعیین شده برق مصرف می‌کنند و لذا آن‌ها نیز بر اساس نظام تعرفه گذاری جدید نه تنها مشمول افزایش قیمت برق نخواهند شد، بلکه در صورت کاهش مصرف و صرفه جویی با طرح تشویقی حتی تا رایگان شدن برق مصرفی خود نیز رو به رو خواهند شد.
از آنسو، اما درصد قابل توجهی از مشترکین برق استان‌های نوار ساحلی کشورمان در جنوب کشور یعنی استان‌های هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و خوزستان در فصل سرد سال خارج از الگوی تعیین شده قرار می‌گیرند و به ترتیب، ۶۵ درصد، ۶۳ درصد، ۴۹ درصد و ۴۱ درصد از مشترکین خانگی این مناطق بیش از الگو‌های تعیین شده برق مصرف می‌کنند و لذا در صورت عدم اصلاح الگوی مصرف خود و صرفه جویی مشمول نظام تعرفه گذاری جدید خواهند شد.
در مورد این استان‌های ساحلی این نکته قابل ذکر است که این مناطق در فصل گرم سال مشمول مناطق گرمسیری می‌شوند و همانطور که اشاره شد الگوی مصرفشان بسته به میزان دما و رطوبت هوا تا ۱۰ برابر الگوی مصرف برق مناطق عادی افزایش پیدا می‌کند که سبب می‌شود در فصل گرم اکثر مشترکین این استان‌ها نیز داخل الگو قرار بگیرند.
همچنین استان هایی، چون کرمان، قم، البرز، مازندران و لرستان نیز از میانگین کشوری پایین‌تر هستند و شمار بیشتری از مشترکین این استان‌ها به نسبت میانگین کل خارج از الگوی مصرف قرار می‌گیرند که به ترتیب ۶۱ درصد مشترکین در کرمان، ۶۱ درصد مشترکین در قم، ۶۵ درصد مشترکین در البرز، ۶۸ درصد مشترکین در مازندران و ۷۱ درصد مشترکین در استان لرستان الگوی مصرف برق را رعایت می‌کنند.
نکته قابل ذکر دیگر در مورد پراکندگی میزان مصرف مشترکین برق خانگی در استان‌های مختلف اینکه، در ۶ کلانشهر کشور که واحد توزیع اختصاصی دارند، آمار و ارقام نشان می‌دهد که تعداد بیشتری از مشترکین ساکن در این کلانشهر‌ها نسبت به میانگین استانی و کشوری بیش از الگو‌های اعلامی برق مصرف می‌کنند.
به طور مثال در حالی که در استان آذربایجان شرقی و به صورت میانگین ۸۱ مشترکین الگوی مصرف برق را در فصل سرد رعایت می‌کنند، اما در شهرستان تبریز این رقم کمتر است و در این شهرستان ۶۸ درصد مشترکین الگوی مصرف را رعایت می‌کنند.
اگرچه مستند به آمار و ارقام زمستان سال ۱۳۹۹، در استان تهران ۷۳ درصد مشترکین الگوی مصرف برق را رعایت می‌کنند، اما در شهرستان تهران تنها ۵۹ درصد مشترکین داخل الگو برق مصرف می‌کنند.
همچنین با اینکه در استان خراسان رضوی ۸۰ درصد مشترکین الگوی مصرف برق را رعایت می‌کنند، اما در کلانشهر مشهد این آمار کمتر است و تنها ۶۷ درصد مشترکین الگوی مصرف برق را رعایت می‌کنند.
به هر صورت و بر اساس آمار مورد اشاره که در نقشه ترسیمی نیز قابل مشاهده است، درصد قابل توجهی از شهروندان جامعه الگوی مصرف برق را در فصل سرد سال رعایت می‌کنند و لذا نباید به واسطه آئین نامه جدید تعرفه گذاری برق، نگرانی خاصی داشته باشند.
از آنسو، اما مشترکینی که در استان‌های مختلف خارج از چارچوب و الگوی مصرف مشخص به مصرف برق می‌پردازند، باید بدانند در صورت عدم اصلاح الگوی مصرف خود مشمول آئین نامه‌های جدید خواهند شد و در نقطه مقابل در صورت کاهش مصرف می‌توانند به پایداری جریان برق به ویژه در ایام بحرانی کمک کنند.
