چرا واکنش تند مقامات عراق به عملیات موشکی ایران قابل پذیرش نیست؟

بین الملل تابناک: حمله موشکی بامداد روز یکشنبه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مواضع جاسوسی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی در اربیل عراق، واکنش ها و بازتاب های زیادی به همراه داشت.

در این میان، مقامات و دولت عراق نیز واکنش های تندی نشان دادند و این عملیات موشکی را محکوم کردند و سفیر ایران نیز از سوی وزارت خارجه این کشور احضار شد. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران بارها در رابطه با حضور جاسوسی رژیم اسرائیل در اقلیم کردستان به مقامات عراقی هشدار داده بود.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال تابناک در نشست خبری روز دوشنبه درباره واکنش مقامات دولت عراق و احضار سفیر ایران اظهار داشت: به هیچ وجه پذیرفته نیست که یکی از همسایگان ما که روابط عمیقی در سطوح مختلف تعامل با ما دارد، کانون ایجاد تهدید برای ایران باشد. این کانون تهدید شدن به یک کشور ثالث برنمی‌گردد. متاسفانه رژیم صهیونیستی بارها و بارها از داخل خاک عراق ناامنی ایجاد کرده و برخی تجمعات ضد انقلاب در اقلیم کردستان و گروهک‌های تروریستی در آن منطقه صورت گرفته است. از این تریبون به دولت مرکزی عراق تذکر داده و در خفا بارها به آنها گفته شده اجازه ندهید مرزهای عراق، مرزهای ناامنی برای همسایه شما باشد.

در همین رابطه، تابناک در گفت‌وگو با محمد قیصری کارشناس مسائل خاورمیانه به واکنش مقامات عراقی و ابعاد جدیدی از عملیات موشکی پرداخته است.

تابناک: واکنش دولت و مقامات عراقی به عملیات موشکی سپاه را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا این موضع دولت عراق در شرایطی که از خاک این کشور علیه ایران تهدیداتی صورت می گیرد، پذیرفته است؟

محمد قیصری: بعد از تنش‌های اخیر پیش‌آمده میان ایران و جمهوری آذربایجان و پیامدهای آن، به نظر می‌رسد اقدامات و تحرکات اسرائیل در آذربایجان تا حدودی محدود یا دست‌کم مسکوت گذاشته شده است و در مقابل اسرائیل تلاش کرده که اهداف خود را در مناطق دیگر ازجمله اقلیم کردستان پیگیری کند. از همین جهت است که برخی از تحرکات و شرارت‌های اخیر اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران از خاک عراق و به ویژه منطقه اقلیم کردستان صورت گرفته است. اقلیم کردستان سوای روابط برخی مقامات آن با اسرائیل به جهت شرایط خاص خود اقلیم، فضای مانور مساعدی را در اختیار اسرائیل قرار می‌دهد؛ به ویژه که این موضوع را در ارتباط و با توجه به وضعیت کلی حاکم بر عراق و ساختار سیاسی این کشور که حاوی خصائل یک دولت ضعیف و شکننده (Failed State) است، مورد بررسی قرار دهیم. همین وضعیت موجب مواجهه با یک وضعیت شتر-مرغی برای همسایگان عراق و به ویژه جمهوری اسلامی ایران در نسبت با تحرکات و اقدامات اسرائیل علیه ایران از خاک عراق می‌شود.

 بر خلاف موضع‌گیری‌های انتقادی و بعضا تند مقامات سیاسی عراق از برهم صالح (رئیس جمهور)، مصطفی الکاظمی (نخست‌وزیر) و محمد الحلبوسی (رئیس مجلس) گرفته تا بارزانی و سایر مقامات اقلیم، حمله موشکی ایران به مثابه حجت تمامی ایران در مقابله با شیطنت‌های اسرائیل از خاک عراق بوده است، چون انتظارات ایران از دولت عراق و حتی مقامات اقلیم از مجاری دیپلماتیک و کانال‌های رسمی مبنی بر پایان دادن به تحرکات اسرائیل علیه ایران از منطقه اقلیم ـ که در تضاد صریح با قواعد حسن همجواری و همسایگی دو کشور ایران و عراق است ـ پاسخ مناسبی دریافت نکرده است. بخشی از این امر ناشی از ضعف دولت مرکزی عراق، بی‌انگیزگی یا شیطنت مقامات دولت مرکزی عراق و منطق اقلیم است و بخشی از آن به واسطه همان وضعیت شتر-مرغی است که مقامات دولت مرکزی، موضوع را به اقلیم کردستان و اقلیم به دولت مرکزی احاله می‌کنند.

لذا، در شرایطی که از خاک عراق بازیگران ثالثی همچون آمریکا، اسرائیل و گروهک های تروریستی تاکنون اقدامات و تهدیدات زیادی علیه ایران انجام داده اند (از جمله ترور سپهبد شهید قاسم سلیمانی) و دولت عراق نیز نتوانسته کاری انجام دهد، طبیعی است که ایران برای دفع تهدیدات علیه امنیت خودش، راسا اقدام کند.

تابناک: در رابطه با عملیات و ابعاد آن نظرتان چیست؟

محمد قیصری: در این عملیات، مقرهای جاسوسی و امنیتی متعلق به اسرائیل در حومه اربیل در شمال عراق با موشک‌های بالستیک هدف قرار گرفته‌اند؛ هرچند برخی کارشناسان، این حملات موشکی را در پاسخ و در راستای انتقام حملات هوایی روز دوشنبه هفته گذشته رژیم صهیونیستی در سوریه دانسته‌اند، با وجود این و سوای این موضوعات، هدف اصلی از این عملیات موشکی، تخریب و از بین بردن دو مرکز جاسوسی و امنیتی مرتبط با اسرائیل بوده است.

نکته قابل توجه این که اسرائیل عموما سعی کرده است که مراکز مرتبط با خود در منطقه اقلیم را در مجاورت و نزدیکی پایگاه‌های نظامی و اماکن کنسولی امریکا مستقر کند تا بتواند ضمن برخورداری از امکانات و ظرفیت‌های آمریکا در این مناطق، از این اماکن به مثابه چتر حمایتی و پوششی برای در امان ماندن از چنین حملاتی استفاده کند؛ چنانکه همین مراکزی که اخیرا مورد حملات موشکی قرار گرفته‌اند، در چند کیلومتری پایگاه الحریر آمریکا در حومه فرودگاه اربیل و در مناطق ییلاقی صلاح‌الدین در نزدیکی کنسولگری آمریکا در اربیل  قرار داشته‌اند‌. این مساله که پوشش رسانه‌ای اولیه در ارتباط با این عملیات که اغلب با این تشکیک و گمانه همراه بود که گویا هدف این حملات، کنسولگری امریکا در اربیل بوده است، ناظر بر همین موضوع است.

 نکته دیگر در باب این عملیات، نوع این عملیات با توجه به پارامترهایی همچون دقت، وسعت و مکانی است که از آنجا این موشک ها شلیک شده اند. برپایه برخی شواهد میدانی و اظهارات مقامات نظامی، در این عملیات از موشک‌های نقطه‌زن با قابلیت دقت بسیار بالایی استفاده شده است. احتمالا اشراف اطلاعاتی ایران نسبت به همان مسله ای که پیشتر گفتیم مبنی بر اینکه مراکز وابسته به اسرائیل به صورت هدفمند در نزدیکی اماکن کنسولی و پایگاهای آمریکایی مستقر شده، با توجه به این امر و از آنجایی که در عملیات حاضر، صرفا هدف قرار دادن مراکز مرتبط با اسرائیل مد نظر بوده، لذا تبعا باید عملیات از دقت بالایی برخوردار باشد.

نکته دیگر، وسعت و گستره این عملیات است. بر خلاف سابق که در اغلب موارد از راکت‌های کاتیوشا یا پهپاد استفاده می‌شد، در این عملیات از موشک‌های بالستیک فاتح ۱۱۰ استفاده شده که به جز در حمله موشکی سال ۱۳۹۸ به پایگاه امریکایی عین الاسد، چندان مسبوق به سابقه نبود و از این جهت می‌توان گفت که عملیات اخیر با اقدامات پیشین تفاوت اساسی داشت. این موضوع حاوی این پیام مهم است که جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه شرارت و تهدید امنیتی به ویژه از جانب رژیم صهیونیستی آن هم در نزدیکی مرز‌های ایران را تحمل نخواهد کرد.

مساله دیگر، مکانی است که این موشک‌ها از آنجا شلیک شده‌اند. ظاهرا این موشک‌ها از نقاطی از داخل خاک ایران شلیک شده‌اند که در صورت تایید، حاوی پیام مهمی است. احتمالا برای ایران دور از دسترس نبود که بخواهد این عملیات را در قالبی دیگر و از طریق گروه‌ها و نیرو‌های همسو از داخل عراق انجام دهد؛ اما این موضوع که این موشک‌ها مستقیم از داخل خاک ایران به اهدافی در اقلیم کردستان عراق شلیک شده‌اند، حاوی پیام مستقیمی نه تنها به اسرائیل، بلکه به برخی از مقامات و مسئولان عراقی و به ویژه اقلیم است که زمینه و فضای لازم را در اختیار اسرائیل قرار داده‌اند.