چرا راه اندازی کارخانه تولید پهپاد ابابیل ۲ در تاجیکستان مهم و راهبردی است؟

بین الملل تابناک/ صبح امروز، خط تولید پهپاد ایرانی ابابیل ۲ با حضور سرلشکر محمد باقری رییس ستاد کل نیرو‌های مسلح در دوشنبه پایتخت تاجیکستان افتتاح شد؛ این نخستین بار است که جمهوری اسلامی ایران، رسما خط تولید یک پهپاد عملیاتی را در کشور دیگری راه‌اندازی می‌کند.

این پهپاد عملیاتی چه ویژگی‌هایی دارد؟

ابابیل-۲ از جمله نخستین دستاوردهای پهپادی جمهوری اسلامی ایران است که تا امروز تعداد بسیاری از آن تولید شده و در اختیار یگان‌های مختلف نیروهای مسلح کشورمان قرار گرفته است.

این پهپاد که ابتدا با ماموریت مراقبت و شناسایی و هدف تولید شده بود، بعدها ماموریت انتحاری نیز برای آن تعریف شد و هم‌اکنون در قالب این ماموریت در اختیار نیروهای مسلح قرار دارد.

ابابیل-۲ با مداومت پرواز ۱.۵ ساعته می‌تواند تا ۲۰۰ کیلومتر برد عملیاتی داشته باشد و بیشینه سرعت کروز آن به ۲۲۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد.

این پهپاد می‌تواند تا ارتفاع ۱۱ هزار پا از سطح زمین ارتفاع بگیرد و در عملیات مراقبت و شناسایی مساحتی معادل ۷۷۰ کیلومتر مربع را پایش کند.

سامانه ناوبری ابابیل-۲ GPS/INS است و نوع هدایت و کنترل آن هم می‌تواند به صورت کنترل از راه دور باشد و هم خودکار که در حالت خودکار برد این پهپاد افزایش خواهد یافت.

اهمیت ایجاد کارخانه تولید پهپاد در تاجیکستان

توسعه روابط ایران و تاجیکستان به سرعت توسط مقامات دو کشور با آغاز به کار دولت سیزدهم در ابعاد مختلف پیگیری شد. این در حالی است که اشتراکات فراوان فرهنگی، تاریخی، زبانی و... بین دو کشور قابل توجه است. از همین روی، رئیس جمهور جدید ایران پیش از سفر به تاجیکستان از ترمیم و بهبود روابط دو کشور پس از وقفه‌ چند ساله خبر داد و مقامات تاجیک نیز از این موضوع به شدت استقبال کردند. از آنجایی که تاجیکستان جزو کشورهای فارسی زبان است و از اعضای اصلی سازمان همکاری شانگهای نیز هست کاهش سوء تفاهم‌ها و بهبود روابط با این کشور برای منافع دو کشور اهمیت قابل توجهی دارد.

در آخرین خبرها از همکاری‌های دو کشور، کارخانه تو‌لید پهپاد تمام ایرانی ابابیل ۲ صبح دیروز در دوشنبه، پایتخت این کشور افتتاح شد. این نخستین بار است که جمهوری اسلامی ایران، رسما خط تولید یک پهپاد عملیاتی را در کشور دیگری راه‌اندازی می‌کند. قابل پیش‌بینی است که این همکاری منطقه‌ای در حوزه پهپاد، منجر به نگرانی برخی کشورها و از جمله ایالات متحده خواهد شود.

کمتر از سه هفته قبل بود که مجلس نمایندگان امریکا، طرح «متوقف‌سازی پهپادهای ایران» را به تصویب رساندند. به موجب این طرح، امریکا مدعی شد اشخاصی که آگاهانه از برنامه پهپادی ایران حمایت کنند، تحریم خواهند شد. این طرح که با ۴۲۴ رأی موافق و دو رأی مخالف به تصویب رسید، باید در مرحله بعد به تأیید سنا نیز برسد. با وجود این، ایران و تاجیکستان بدون توجه به اقدامات مخرب امریکا به توسعه همکاری‌ها در این زمینه نیز پرداخته‌اند.

در همین رابطه، تابناک در گفت‌وگو با «علیرضا باقری» کارشناس مسائل بین الملل به اهمیت این موضوع پرداخته است.

باقری در گفت‌وگو با تابناک گفت: اگر سفر اخیر هیأت بلندپایه امنیتی- نظامی جمهوری اسلامی ایران به تاجیکستان را از دریچه نگاه رهبران تاجیکستان بنگریم، آنچه به چشم می آید ابراز علاقه به همکاری از طرف یکی از بازیگران مهم آسیای مرکزی به همکاری امنیتی با ایران است؛ یعنی درخواست از ایران برای ورود به معادلات قدرت در منطقه‌ای فاقد دریا که کاملا متاثر از سیاست ورزی دو قدرت بزرگ همجوار یعنی روسیه و پس از آن چین است. به عبارت دیگر، یک قدرت متوسط منطقه‌ای در قامت تاجیکستان به برقراری ارتباط امنیتی با یک قدرت برون منطقه‌ای مانند ایران تمایل نشان می دهد، به این معناست که اولا از تامین امنیت خود در چارچوب آرایش قدرت مستقر در آسیای مرکزی آسوده خاطر نیست و ثانیا در برآورد سیاستگذاران راهبردی این کشور جمهوری اسلامی ایران برخوردار از آن میزان قدرت فرامنطقه‌ای هست که بتواند موقعیت امنیت منطقه‌ای این کشور را مستحکم تر بسازد. بدیهی است، وقتی یکی از بازیگران بین المللی نیازمند قدرت حمایتی بازیگر توانمندتری به ویژه در عرصه تامین امنیت باشد، ناگزیر به پرداخت هزینه جلب این حمایت امنیتی هم خواهد شد.

وی افزود: اختلاف ارضی با قرقیزستان و سیاست پشتیبانی یک خط در میان روسیه از این دو کشور به منظور حفظ تعادل میان آنها و ظهور مجدد طالبان در نواحی جنوبی و رویکرد خصمانه طالبان نسبت به مناطق تاجیک نشین شمال افغانستان، رهبران تاجیکستان را ناچار نیازمند دست کمک دراز کردن به سوی قدرتی نموده که اولا چنانکه گفته شد به حد کافی قدرتمند باشد و ثانیا نسبت به سایر قدرت ها نظیر روسیه و چین قابل اعتمادتر باشد. جالب است تاجیک ها همین اواخر چنین حمایت برون منطقه ای را از ترکیه می طلبیدند، اما رفتار ترکیه که برخی تجهیزات نظامی از جمله پهبادهای نظامی را به تاجیکستان و همزمان به کشور رقیب اش یعنی قرقیزستان فروخت، امید رهبران تاجیک را در تکیه کردن به ترکیه به یاس تبدیل کرد.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: در نظام بین‌الملل هیچ نیازی به اندازه ضرورت های امنیتی یک کشور را محتاج، تابع و زیردست کشورهای قدرتمندتر نمی کند. اینکه تاجیکستان بقا و نیاز امنیتی خود را در قالب همکاری نظامی - امنیتی به ارتباط با جمهوری اسلامی ایران پیوند زده، ملازم پذیرش منافع بین المللی ایران به عنوان قدرتی فرامنطقه‌ای، در عرصه مهم آسیای مرکزی است.

باقری اظهار داشت: سفر سرلشکر باقری و هیأت همراه به این کشور و افتتاح خط تولید پهپاد ابابیل-۲ را که اولین تجربه تولید رسمی برون مرزی هواپیمای بدون سرنشین توسط ایران است، بهتر است در این چارچوب دید. علاقه و دعوت تاجیکستان به عنوان یک بازیگر درون منطقه‌ای در آسیای مرکزی از ایران به عنوان یک بازیگر برون منطقه‌ای که اکنون ابعاد قدرت امنیتی-نظامی اش به فراسوی منطقه جنوب غرب آسیا(خاورمیانه) گسترش یافته، می تواند زمینه ای برای بسط محدوده‌های سیاست ورزی و تأمین منافع ملی برای ایران اسلامی قلمداد شود. به ویژه آنکه به زعم صاحب نظران ذیل سرفصلی به نام «تسری» در نظام بین الملل، آغاز قدرت ورزی یک بازیگر در یک بخش و حوزه خاص به سرعت به سایر بخش ها و حوزه ها سرایت می یابد. مثلاً قابل تصور نیست که کشوری به دلایل حیاتی و امنیتی، خود را در زمینه تولید پهباد نیازمند کشور توانمندتر بداند اما از لوازم و احتیاجات تحقق آن در سایر بخشها از جمله حمل و نقل، انرژی، خدمات، روابط بانکی و ... سر باز بزند. شروع ارتباط در یک حوزه ناگزیر به حوزه های دیگر سرایت کرده و نسبت قدرت هر یک از طرفین است که میزان بهره مندی از منافع ارتباط را تعیین می کند.

وی در نهایت گفت: نهایتا کشوری که محدوده های نفوذ و اعمال قدرت متنوع تر و گسترده تری دارد، توان چانه زنی و قدرت مانور مراوداتی اش در برابر قدرت های بزرگ تر بین المللی بیشتر خواهد شد. ارتباطات امنیتی - نظامی مستقل از دخالت قدرت های بزرگ بین المللی میان جمهوری اسلامی ایران با یک بازیگر منطقه‌ای در آسیای مرکزی، به ویژه پس از عضویت ایران در «سازمان همکاری شانگهای»، نه تنها قدرت چانه زنی ایران در برابر قدرت های بزرگی مانند روسیه، چین و ایالات متحده را در مسائل مرتبط با آسیای مرکزی بیشتر می کند، بلکه می تواند به عنوان ابزاری در معامله قدرت در سایر موضوعات به ظاهر مجزای بین المللی از جمله مسائل مرتبط با جنوب غربی آسیا نیز به کار رود.