به گزارش «تابناک» به نقل از مهر، داوود منظور معاون وزیر اقتصاد و رئیس سازمان امور مالیاتی در اوایل سال جاری از اولویت داشتن اجرای قانون پایانههای فروشگاهی به عنوان نخستین اولویت این سازمان در سال ۱۴۰۱ خبر داد.
قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان در ۲۱ مهر ماه ۱۳۹۸ در مجلس دهم تصویب و پس از تأیید شورای نگهبان، در ۱۱ آبان ۱۳۹۸ از سوی رئیس مجلس دهم به رئیس دولت دوازدهم و سپس در ۱۳ آبان ۱۳۹۸ از سوی جمهور سابق به وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شد.
مطابق این قانون، سامانه مؤدیان سامانهای است تحت مدیریت سازمان که در آن به هر مؤدی، کارپوشه ویژهای اختصاص یافته و تبادل اطلاعات میان مؤدیان و سازمان مالیاتی منحصراً از طریق آن کارپوشه انجام میشود.
رفع عقب ماندگیهای دولت قبل در ایجاد سامانه مؤدیان در دولت سیزدهم
سقف زمانی در نظر گرفته شده برای راه اندازی زیرساختهای اجرای این قانون حداکثر ۱۵ ماه در قانون مربوطه تعیین شده بود که رئیس فعلی سازمان امور مالیاتی میگوید در دولت قبل اهمالهایی برای راه اندازی زیرساختهای قانون پایانههای فروشگاهی شده بود اما دولت سیزدهم توانسته این عقب ماندگی از زمان بندی مندرج در قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان را تا حدود زیادی جبران کند.
قرار است با استفاده از این قانون، هر مؤدی مالیاتی اعم از حقیقی و حقوقی با داشتن کارپوشه ویژه در سیستم مربوط به سازمان امور مالیاتی از وضعیت پرونده خود مطلع شده و نسبت به پرداخت الکترونیکی مالیات متعلقه، اقدام کند.
داوود منظور رئیس سازمان امور مالیاتی در اواخر فروردین امسال در جمع تعدادی از مدیران اجرای این قانون گفته است: اجرای این طرح ملی، طی یک برنامه زمان بندی در حال پیشرفت است و اثرات اجرای این طرح در شفاف شدن اقتصاد و پایش مجموعه عملیات کسب و کار و معاملات و خرید و فروشها بسیار قابل ملاحظه است.
تسلیم اظهارنامه مالیاتی کسب و کارها فقط تا پایان خرداد امسال
با این حال تا پایان خرداد ماه امسال صاحبان مشاغل و کسب و کارهای خرد و همچنین مؤدیان مالیاتی حقیقی فرصت دارند تا با مراجعه به سازمان امور مالیاتی، نسبت به پرداخت مالیات متعلقه اقدام کنند؛ امسال برای نخستین بار، سازمان امور مالیاتی برای هر صاحب مشاغل و کسب و کاری، مالیات علی الرأس یا مقطوعی تعیین کرده که اگر آن را بپذیرند، میتوانند آن را پرداخت کنند، در غیر این صورت باید اظهارنامه الکترونیکی از ریز درآمد ۰ هزینههای خود را پر کرده و سازمان امور مالیاتی بر اساس سود اظهار شده، از مؤدی مالیات اخذ میکند.
همچنین نقش دستگاههای پوز یا سایر پایانههای فروشگاهی در اجرای این قانون، محوری بوده و همه دستگاههای کارتخوان طبق قانون در دولت سیزدهم با هماهنگی بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی ظرف چند ماه ابتدایی آغاز به کار دولت، به کارپوشه و سیستم نظام مالیاتی مرتبط شدهاند.
ضمن اینکه آن دسته از دستگاههای کارتخوانی که مالکیت آنها اظهار نشده بود، از سوی بانک مرکزی و در راستای اجرای قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان، اتصالشان به حسابهای مجعول یا مجهول الهویه، قطع شده است.
به گفته رئیس این سازمان، قرار است آن دسته از مؤدیانی از جمله برخی اصناف، پزشکان، وکلا یا سلبریتی هایی که مشهور به عدم استفاده از کارتخوان هستند و مبالغ دریافتی در مقابل خدمات ارائه شده خود را به صورت نقدی یا کارت به کارت دریافت میکنند، شناسایی شوند.
برای این منظور، تفکیک حساب تجاری از حسابهای شخصی صاحبان مشاغل صورت گرفته و اگر حسابی از یک فرد گردش مالی زیادی داشته باشد، به عنوان حساب تجاری منظور میشود.
شناسایی فرارهای مالیاتی وکلا
طبق قانون، قراردادهای میان وکلا با موکلانشان باید شفاف بوده و رقم حق الوکاله در آن درج شود اما برخی وکلا با ترفندهایی از جمله درج عبارت «مطابق تعرفه» اقدام به اخذ ارقامی خارج از تعرفههای قانونی تعیین شده کرده و در این حالت فرار مالیاتی رقم میخورد.
وکلا مانند سایر کسب و کارها و اشخاص حقیقی مشمول «الزام به پر کردن فرم اظهارنامه» هستند.
با توجه به اینکه در سامانه ثنا (سامانه الکترونیکی پروندههای قضائی) یکی از اصلی ترین راههای فرار مالیاتی وکلا که همان «ابطال تمبر» است، مسدود شده، در حال حاضر وکلا به روشهای دیگری همچون درج عبارت «تبرعی (رایگان)» بر روی پروندهها میکنند که با توجه به اینکه بسیاری از پروندههای مالی، قطعاً درآمدی برای وکیل مربوطه دارد، در صورتی که تعداد پروندههای تبرعی یک وکیل از تعداد عرفی بگذرد، سازمان امور مالیاتی اظهرنامه مربوطه را قبول نمیکند.
با توجه به اینکه همه وکلا میبایست دستگاههای کارتخوانشان به پرونده مالیاتی آنها در سامانه سازمان امور مالیاتی متصل شده باشد، تمامی مبالغ دریافتی باید از طریق این کارتخوان وصل شده و همه قراردادها در کارپوشه ویژه هر وکیل به ثبت برسد که با این اقدام، امکان محاسبه مالیات هر پرونده به صورت جداگانه برای سازمان امور مالیاتی فراهم شده است.
ورود سازمان امور مالیاتی به پرونده فرار مالیاتی پزشکان
داوود منظور رئیس سازمان امور مالیاتی هفته گذشته در یک برنامه تلویزیونی علاوه بر شناسایی حسابهای شخصی برخی پزشکان که گردش مالی زیادی دارد با کمک بانک مرکزی خبر داد، از مردم خواست تا آن دسته از پزشکانی که در مطب کارتخوان نصب نکرده و از مردم میخواهند هزینههای درمانی یا سایر خدمات پزشکی را به صورت نقدی یا کارت به کارت چه به نام خود آن پزشک یا هر فرد دیگری است را به سازمان امور مالیاتی اطلاع دهند.
شواهد نشان میدهد، عمدتاً تا ۷۰ درصد گزارشهای مندرج در سامانه سوت زنی معرفی فرار مالیاتی که قرار است از سوی مردم معرفی شود، به پزشکانی اختصاص دارد که از نصب کارتخوان طفره میروند و از بیماران خود تقاضای وجه نقد میکنند.
روشهای عجیب فرار مالیاتی برخی پزشکان!
برخی گزارشها حاکی است برخی پزشکان که گردشهای مالی کلان یا دستمزدهای نجومی دارند، با اسامی سایر اصناف (مثلاً سوپرمارکت یا رستوران یا بعضاً مشاغل معاف از مالیات مانند کتاب فروشی یا مشاغل مرتبط با بخش کشاورزی و دامداری) اقدام به تهیه دستگاه پوز کردهاند؛ همچنین برخی نیز شماره کارت بانکی با نام سایر اعضای خانواده یا حتی حساب اجارهای (افراد غریبه از اعضای خانوادهشان) تهیه میکنند.
وحید عزیزی مدیرکل دفتر مبارزه با فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی، بیشترین روش در خصوص فرار مالیاتی پزشکان را عدم استفاده از کارتخوان عنوان کرده است.
به گفته این مقام مسئول در سازمان امور مالیاتی، برای آن دسته از پزشکانی که کارتخوان ندارند، پیامک اخطار در خصوص تخلف بودن این اقدام، برای آنها ارسال شده یا میشود.
روش جدید برخی پزشکان: به دلار دستمزد میگیریم نه ریال!
عزیزی گفته است برخی پزشکان برای فرار مالیاتی به جای دریافت ریال از بیمارانشان، ارز و دلار مطالبه میکنند.
داوود منظور معاون وزیر اقتصاد و رئیس سازمان امور مالیاتی میگوید رقم دقیقی از فرار مالیاتی نداریم اما به نظر میرسد تا ۵۰ درصد درآمدهای مالیاتی، فرار مالیاتی داشته باشیم.
وی در اسفند ماه سال گذشته گفته بود پیش بینی ما از درآمدهای مالیاتی سال ۱۴۰۰ تا ۳۰۵ هزار میلیارد تومان باشد.
با توجه به اینکه منظور پیشتر از ۵۰ درصدی بودن فرارهای مالیاتی خبر داده بود، احتمالاً در سال گذشته ۱۵۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی داشتهایم.
همچنین وحید عزیزی مدیرکل دفتر مبارزه با فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بودن ارقام فرار مالیاتی در یک سال خبر داده است.
بسیاری از اصناف فرار مالیاتی دارند و فقط پزشکان نیستند
علی سالاریان معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره فرار مالیاتی پزشکان اظهار کرد: مالیات به عنوان حقوق متقابل دولت و مردم شناخته میشود دولت باید مالیات را بگیرد و به خوبی مصرف کند؛ در هر جای دنیا فرهنگ پرداخت مالیات و بهره برداری مناسب دولت از آن، جا بیفتد، بخش زیادی از مشکلات فرارهای مالیاتی برطرف میشود.
وی افزود: فرار مالیاتی پزشکان را نمیتوانم انکار کنم؛ ممکن است مواردی وجود داشته باشد؛ کما اینکه من به عنوان یک شهروند در اصناف دیگر هم به وفور خصوصاً در ماههای اخیر که اجرای جدی قانون پایانههای فروشگاهی در دستور کار است، مشاهده میکنم حتی اصنافی مانند آرایشگاهها یا خدمات ساختمانی که گردش مالی بالایی ندارند هم به جای کارتخوان، از کارت به کارت یا پول نقد برای تبادلات مالی و صنفی خود استفاده میکنند.
معاون سازمان نظام پزشکی درباره درآمدهای نجومی پزشکان تصریح کرد: به هیچ وجه اینگونه نیست و باید تصور مردم از درآمدهای پزشکان به روز رسانی شود؛ در چند سال اخیر افتتاح مطب در سراسر کشور را به شدت کم داشتهایم.
سالی ۵ هزار پزشک فارغ التحصیل میشوند؛ آیا به مریخ میروند؟
وی ادامه داد: سالانه بیش از ۵ هزار پزشک از دانشگاههای علوم پزشکی فارغ التحصیل میشوند؛ آیا آنها به مریخ میروند؟ حتی اگر بر اساس سرانه نیاز به پزشک بر اساس جمعیت هم بررسی کنیم، باید در مقیاس جهانی آن را بسنجیم؛ ضمن اینکه سرانه تعداد پزشک کشور بر اساس جمعیت، بیش از نیاز کشور است.
سالاریان یادآور شد: در حال حاضر برخی فارغ التحصیلان پزشکی به سایر مشاغل کوچ میکنند؛ برخی پزشکان ما سوپرمارکت دارند یا حتی اگر کار خدماتی داشته باشند، برایشان از طبابت منفعت بیشتری دارد؛ من میتوانم این موضوع را اثبات کنم.
وی خاطرنشان کرد: در بیمارستانهای دولتی ما پزشکان متخصص جراحی عمومی درآمدی کمتر از ۱۰ میلیون تومان در ماه دارند این تصوری که از درآمدهای پزشکان هست، به هیچ وجه صحت ندارد.
این فعال صنفی جامعه پزشکی تأکید کرد: دستمزد یک پزشک متخصص جراحی عمومی از عملیات آپاندیس، زیر ۱۰۰ هزار تومان است آن هم بعد از چند ماه؛ درآمد پزشکان از هر ویزیت زیر ۱۰ هزار تومان است مگر چند ویزیت میتواند در ماه داشته باشد؟ بخش زیادی از این درآمد مشمول مالیات میشود.
خالص درآمدهای پزشکان باید مبنای محاسبه مالیات باشد نه آنچه وارد حساب آنها میشود
وی گفت: در حوزه مطب داری خصوصی نیز باید گفت خرید یک دستگاه ام آر آی یک میلیون یورو هزینه دارد اما یک ام آر آی ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان برای پزشک مربوطه درآمد دارد در حالی که فقط هزینه استهلاک و نگهداری آن بیش از اینهاست.
سالاریان بیان کرد: فارغ التحصیلان جدید ما در حوزههای رادیولوژی، قلب و عروق و دندانپزشکی به هیچ وجه نمیتوانند تجهیزات لازم را خریداری کنند و اگر بخواهند وارد اخذ وام خرید تجهیزات پزشکی شوند، نمیتوانند اقساط آن را پرداخت کنند چون هزینه خرید تجهیزات به دلار است و امکان تأمین هزینههای آن وجود ندارد.
وی درباره فرار مالیاتی پزشکان گفت: ما اخیراً با سازمان امور مالیاتی مذاکره داشتهایم؛ این افراد به ما قول مساعدت دادهاند؛ باید مقدار درآمد خالص از دریافتیهای ناخالص به صورت واقعی برآورد شد؛ بخش زیادی از درآمدهای پزشکان به اجاره مطب، دستمزد پرسنل، هزینههای فنی و… از بین میرود و بخش کمی از درآمدها برای وی میماند؛ بنابراین باید خالص مانده به عنوان درآمد مالیاتی مبنای محاسبه مالیات پزشکان باشد.
معاون فنی سازمان نظام پزشکی اذعان کرد: پزشکان این توانایی را ندارند که روزانه همه اسنادی که به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی پرداخت میکنند را جمع آوری کنند؛ از آن سو، دریافتیهای پزشکان از طریق سیستمهای الکترونیکی مشخص است ولی جمع آوری مدارک اسناد قابل قبول برای سازمان مالیاتی در خصوص هزینه کرد روزانه پزشکان، بسیار سخت است.
سالاریان اظهار کرد: سازمان نظام پزشکی به هیچ وجه این ادعا را که تخلف جامعه پزشکی بیش از سایر اصناف در زمینه فرار مالیاتی است، نمیپذیرد؛ جامعه پزشکی تنها صنفی است که فعالیتهای اقتصادی شأن شسته و رفته است؛ به گفته منظور رئیس سازمان امور مالیاتی، جامعه پزشکی از خوش حساب ترین مؤدیان مالیاتی کشور است.
وی افزود: قرار است سازمان نظام پزشکی با همکاری سازمان امور مالیاتی آموزشهایی به پزشکان در خصوص محاسبه مالیات و شفاف سازی درآمدهایشان ارائه کند.
هیچ اطلاعاتی از فعالیت ۳۰۰ هزار عضو نظام پزشکی نداریم
این فعال صنفی جامعه پزشکی گفت: نظام پزشکی ۳۰۰ هزار عضو دارد و هنوز نمیدانیم چند نفر آنها در قید حیاتند، چند نفر در حال طبابت هستند، چه تعدادی مهاجرت کردهاند، چند نفر در مشاغل دیگری غیر از خدمات پزشکی و سلامت مشغولند؛ اما ممکن است با الکترونیکی شدن خدمات سلامت مانند امضای الکترونیک و نسخ الکترونیک، این رقم راحت تر قابل احصا باشد؛ ولی در حال حاضر عدد مشخصی از میزان مالیات جامعه پزشکی نمیدانیم.
وی درباره زیر خط فقر بودن پزشکان عمومی بیان کرد: من خط فقر را نمی دانم اما میزان پرداختی به پزشکان عمومی در بیمارستانهای دولتی از ماهیانه ۶ تا ۷ میلیون تومان شروع میشود و تا حدود ۲۰ میلیون تومان در روستاهای دورافتاده؛ درآمد ماهانه پزشکان عمومی در مراکز خصوصی هم با ویزیت ۶۹ هزار تومان و احتساب ویزیت روزانه ۱۰ بیمار در ۲۰ روز کاری هفته همراه با خدمات تزریقات و امثال آن، ۲۰ میلیون تومان میشود که باید دستمزد منشی و اجاره مطب را از آن کسر کرد که رقم بالایی برای پزشکان عمومی باقی نمیماند.
رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی: ۹۵ درصد کارتخوان ها به پرونده مالیاتی متصل شد
محمد برزگری رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی کشور درباره اجرای قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان اظهار کرد: قرار بود این قانون که در آبان سال ۹۸ ابلاغ شد طی ۱۵ ماه آئیننامههای آن نوشته و ظرف سه ماه بعد از آن اجرایی شود. به عبارت دیگر، از ابتدای خرداد ۱۴۰۰ باید همه زیرساختها فراهم و اجرای آن آغاز میشد.
وی افزود: قرار بود قانون پایانههای فروشگاهی به عنوان بستری برای اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده مورد استفاده قرار گیرد. همچنین بر اساس این قانون، باید همه فعالان اقتصادی صورتحساب صادر کنند. ثانیاً همه صورتحسابها در سامانههای سازمان امور مالیاتی ثبت شود بنابراین این قانون به قدری بزرگ و گسترده است که به نظر میرسد ۱۵ ماه برای تهیه زیرساختها و تدوین آئیننامهها کم باشد.
رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی کشور ادامه داد: اینکه قرار باشد همه فعالان اقتصادی در سراسر کشور برای همه فعالیتهای اقتصادی خود صورتحساب صادر کنند، یک فرآیند بسیار بزرگ است و باید دید که آیا فعالان اقتصادی فارغ از اینکه سازمان امور مالیاتی کار خود را انجام میدهد، آمادگی پذیرش و اجرای این قانون را دارد؟
برزگری درباره جزئیات آئیننامه تنظیمی اظهار داشت: تهیه آئیننامه اجرای این قانون باید شامل همه جزئیات و سناریوهای مختلف دریافت مالیات از فعالان اقتصادی در بستر الکترونیک باشد ضمن اینکه برای تهیه سامانه مربوطه باید ابتدا کل مواد قانون رفع ابهام، سپس بر اساس آن، سند تحلیل کسب و کارهای مختلف تهیه شده و پس از آن یک سند کد نویسی جهت تدوین سامانه الکترونیکی باید تهیه کنیم. بعد از تهیه کد نویسی، چند بار تست سرد، اجرا به صورت پایلوت و رفع اشکالات، سپس تست گرم سامانه و در آخرین مرحله، اجرای سراسری قانون در بستر الکترونیک لازم است.
اجرای قانون مشابه در کره جنوبی از زمان تصویب آن، ۵ سال زمان برد
وی با بیان اینکه در سایر کشورها نیز اجرای چنین قوانینی زمانبر است، یادآور شد: همین قانون سال ۲۰۰۱ در کره جنوبی تصویب ولی در ۲۰۰۵ اجرا شد. اشکال دیگر قانوننویسی ما، تعدد اصلاحات آن است. مثلاً قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۰ اصلاح شد اما در قانون بودجه ۱۴۰۱ چند ماده دیگر آن مجدداً اصلاح شد یعنی در کمتر از ۸ ماه برای قانون با این درجه اهمیت اصلاحیه دادند.
رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی کشور تصریح کرد: یک پارادایم فکری در قانون پایانههای فروشگاهی ایجاد شد و در مدت کمی، قانون دیگری که مخالف این پارادایم است، تصویب کردند ولی زمان برای اصلاح سامانهها داده نشد.
برزگری درباره میزان اجرای قانون پایانههای فروشگاهی گفت: تاکنون تنها ماده ۱۱ این قانون در خصوص اتصال پایانه فروشگاهها، دستگاههای کارتخوان و سایر وسایل الکترونیکی متصل به حساب اجرا شده که ضریب نفوذ آن ۹۰ تا ۹۵ درصد بوده است.
اتمام کار تدوین سامانههای قانون سامانه مؤدیان تا پایان شهریور امسال
وی تأکید کرد: همچنین اجرای ماده ۱۰ قانون پایانههای فروشگاهی مبنی بر تفکیک حسابهای شخصی با تجاری آغاز شده که اجرای این ماده نیز یک پروسه زمان بر است. پیشبینی ما این است که تا قبل از نیمه نخست امسال سامانههای مربوط به اجرای این قانون در سازمان امور مالیاتی تهیه شود.
رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی کشور گفت: سامانه مؤدیان سه زیر سامانه اصلی دارد که شامل ۱ زیرسامانه جمعآوری صورتحسابهای الکترونیک که بر اساس آن، کل صورتحسابهای الکترونیکی صادره از سوی همه فعالان اقتصادی جمعآوری و احصاء میشود. ۲ زیرسامانه عضویت و ثبتنام و ۳ زیر سامانه کار پوشه مؤدیان میشود که هسته محاسبه مالیات در زیر سامانه کارپوشه مؤدیان قرار دارد.
برزگری خاطرنشان کرد: این سه زیر سامانه در نیمه نخست امسال و تا پایان شهریور ۱۴۰۱ با پیشرفت ۶۰ تا ۷۰ درصدی تهیه میشود.
وی با تأکید بر اینکه تاکنون در راستای اجرای ماده ۱۱ قانون پایانههای فروشگاهی ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه کارتخوان به پرونده مالیاتی متصل شده است، بیان کرد: کمتر از پنج درصد دارندگان دستگاههای پوز به پرونده مالیاتی متصل نیستند. حتی کارتخوانهای سیار نیز به پرونده مالیاتی متصل شدهاند.
رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی کشور درباره سوءاستفاده از حساب دیگران گفت: ما بارها به دارندگان حسابها تذکر دادهایم که مراقب سوءاستفاده از حسابشان و کارتخوان متصل به این حساب از سوی برخی سوءاستفادهگران برای فرار مالیاتی باشند چون سازمان امور مالیاتی بر اساس حساب متصل به این کارتخوان رقم مالیاتی اعلام میکند. مالکان این حسابها بدانند که ریسک این کار به دلیل عدم آگاهی از نتایج آن بسیار بالاست.
به گزارش خبرنگار مهر باید گفت همزمان با شناسایی کارتخوانها، شناسایی حسابهای تجاری و تفکیک آن از حسابهای شخصی نیز در دستور کار است. در حال حاضر نیز اشخاصی که قرار است تا پایان خرداد امسال اظهارنامه مالیاتی ارائه دهند، حساب تجاری خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام خواهند کرد. همچنین با بانک مرکزی هماهنگ شده تامالکان برخی حسابها که حاضر به تفکیک حساب تجاری از شخصی نیستند، حسابشان با استفاده از الگوریتمهای دادهکاوی پایش شده و به محض آنکه این الگوریتم به یک حساب مشکوک شود، به سازمان امور مالیاتی معرفی خواهد شد.
آنچه از صحبتهای مسئولان میتوان برداشت کرد این است که این بار امکان فرار مالیاتی وجود ندارد حتی پزشک، وکیل یا سلبریتی که کمترین میزان درآمد را داشته باشد مانند یک کارگر درآمدش محاسبه و براساس عدالت از او مالیات ستانی خواهد شد.