به گزارش «تابناک» به نقل از روابط‌عمومی بنیاد سعدی، در این نشست غلامعلی حدادعادل، رئیس بنیاد سعدی، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، شهروز فلاحت پیشه، معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی و دبیر نشست، حسین روزبه، معاون توسعه روابط فرهنگی بین‌المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سیدباقر سخایی، مشاور ریاست بنیاد سعدی، امیر زندمقدم، معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی و جمعی از رایزنان فرهنگی و مدیران کل منطقه‌ای حضور داشتند.
شهروز فلاحت‌پیشه، معاون امور بین الملل بنیاد سعدی، در ابتدای این نشست ضمن خوشامدگویی و دعوت از مهمانان جلسه عنوان کرد: یکی از بخش های اجرایی در کنار سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بنیاد سعدی است که به شکل عملیاتی در آموزش زبان فارسی همگام با رایزنی‌ها و این سازمان قدم بر می‌دارد، بنابراین، برگزاری این نشست را باید مغتنم بشماریم.
ظرفیت گسترش زبان فارسی در جهان، کمتر از زبان های اروپایی نیست
در بخش اول این نشست، حدادعادل گفت: حضور رایزنان در بنیاد سعدی با همه برنامه‌هایی که در این مدت و همزمان با اجلاس رایزنان برگزار شده، متفاوت است. کار بنیاد سعدی مکمل و امتداد کار سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است.
رئیس بنیاد سعدی با بیان اینکه بنیاد سعدی نهالی است که از ساقه برومند سازمان قلمه زده شده و رشد کرده است، افزود: ما جوهر و ماهیت خود را همان ماهیت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی می‌دانیم و به عنوان قدیمی‌ترین عضو شورای عالی سازمان، به همان اندازه که به بنیاد سعدی غیرت دارم، این تعصب را به سازمان هم دارم.
وی با تأکید بر اینکه زبان فارسی از لحاظ امکان گسترش یافتن، دست کمی از زبان‌های اروپایی ندارد، گفت: در جهان امروز و حتی در تاریخ دیروز بشر، رابطه مستقیم میان اقتدار هر کشور و میزان گسترش زبان آن کشور فراتر از مرزهای رسمی آن وجود دارد. هر کشوری که زبانش وسعت بیشتری از جهان را گرفت؛ به طور مسلم اقتدار بیشتری دارد که زبان فارسی نیز چنین ظرفیتی دارد.
رئیس بنیاد سعدی با اشاره به سابقه و پیشینه این بنیاد، که به بیش از ده سال می‌رسد، افزود: جایگاهی که در سازمان فرهنگ و ارتباطات برای گسترش زبان فارسی پیش‌بینی شده بود، امکان انجام کاری مانند کار وسیع بنیاد سعدی را در سطح جهان نمی‌داد. به همین علت، ایجاد یک سازمان ضروری بود تا بتوانیم در چالش‌های امروز موفق شویم.
حداد عادل ادامه داد: بعد از ده سال، دشواری‌ها فراموش شده و امروز ما و سازمان فرهنگ یکی هستیم. بنای کار ما در این ده سال بر این بوده که به موضوع آموزش به غیر فارسی‌زبانان به چشم یک رشته تخصصی و دانش علمی ویژه نگاه کنیم؛ یعنی معتقدیم هر استادی نمی‌تواند معلم خوبی برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان باشد. به همین علت، تلاش کردیم اساس کار علمی خود را بر رشته آزفا (آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان) قرار دهیم.
رئیس بنیاد سعدی تأکید کرد: ما در آموزش زبان فارسی بنای تصدی‌گری نداریم بلکه اهتمام ما به ایجاد زیرساخت‌های لازم در این زمینه است. همچنین آماده کمک به هر بخش دولتی و خصوصی، ایرانی و غیر ایرانی که صلاحیت لازم برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان داشته باشد، هستیم.
وی سپس کارهای بنیاد سعدی را در ده سالی که از تأسیس آن می‌گذرد، معرفی کرد و گفت: یکی از کارهای ما تألیف کتاب بوده که از حیث ظاهر آبرومند و از حیث محتوا علمی هستند و ما حتی توجه ویژه‌ای به تصویرگری داریم. به عنوان مثال؛ کتاب «گام اول» دو زبانه و تاکنون با ۱۴ زبان واسط ترجمه شده که تاکنون ۱۰ زبان آن چاپ شده و در کشورهای مختلف از آن استفاده می‌شود.
حداد عادل خاطرنشان کرد: ما یک دوره کتاب با نام «شیراز» برای کشورهای عربی مانند لبنان تألیف کردیم که در مدارس المهدی به جای کتاب‌های موجود تدریس می‌شود. همچنین نظیر این کار را به درخواست آموزش و پرورش مدارس کشور هند با نام «طوطی» انجام دادیم که جلد اول آن چاپ شده و به زودی این کتاب در مدارس این کشور تدریس می شود.
وی به دیگر کتاب‌های تألیف شده آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان در بنیاد سعدی اشاره کرد و گفت: تاکنون نزدیک به ۴۰ عنوان کتاب تألیف کرده‌ایم که شامل کتاب‌های «مینا» و «لذت خواندن» هر کدام در چهار جلد، «آموزش کاربردی واژه» در سطوح مختلف و دو جلد در زمینه «ایران‌شناسی» می‌شود. همچنین کتاب «سلام دکتر» را برای دانشجویان خارجی رشته‌های پزشکی که در ایران تحصیل می‌کنند، تألیف کرده‌ایم.
رئیس بنیاد سعدی با تأکید بر ضرورت استانداردسازی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان بیان کرد: آموزش زبان فارسی بدون استانداردسازی معنا ندارد و دوره‌های آموزشی و کتاب‌های ما نیز از سطح مقدماتی تا پیشرفته، مطابق با استاندارد جهانی آموزش زبان دوم طراحی شده است.
حداد عادل با اشاره به ظرفیت‌های فضای مجازی عنوان کرد: ما به این واقعیت که فضای مجازی آموزش زبان در جهان را دگرگون کرده، واقفیم و تلاش می‌کنیم به کمک این فضا، آموزش زبان فارسی را در جهان آسان و ارزان کنیم. ما در دوره کرونا یک دوره آموزش مجازی برای کشور مصر –که از لحاظ سیاسی ارتباطی با آن نداریم- ایجاد کردیم که ۶۰۰ نفر در آن ثبت نام کردند.
رئیس بنیاد سعدی به اهمیت تربیت مدرس بومی زبان فارسی به غیر فارسی زبانان اشاره کرد و گفت: اقدام دیگر ما به همراه دانشگاه علامه طباطبایی، ایجاد راتبه تحصیلی برای غیرفارسی زبانان در سطح کارشناسی بود تا به ایران بیایند و در زمینه آموزش زبان فارسی تخصص پیدا کنند و در کشور خودشان آموزش بدهند و معلم تربیت کنند.
وی با اشاره به اینکه بنیاد سعدی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مانند دو دست یک پیکر برای آموزش و گسترش زبان فارسی در جهان هستند، گفت: خوشبختانه در دوره آقای ابراهیمی ترکمان، همکاری‌های خوبی وجود داشت و در زمان ریاست آقای ایمانی‌پور، سرعت بیشتری پیدا کرده است.
حداد عادل در پایان تأکید کرد: درست است که از لحاظ ستادی دو ساختمان متفاوت داریم، اما در اجرا ما، به غیر از رایزنان فرهنگی، مجری دیگری نداریم؛ فرق حالا و ده سال پیش این است که امروز دست شما رایزنان فرهنگی برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان با منابع مختلف پر است.
گسترش زبان‌فارسی، اصیل‌ترین ماموریت سازمان فرهنگ و ارتباطات‌اسلامی است
حجت‌الاسلام ایمانی‌پور، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز در این نشست با بیان اینکه گسترش و آموزش زبان فارسی یکی از اصیل‌ترین و مؤثرترین مأموریت‌های ما در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است، گفت: اساساً قرار ما این نیست که به عنوان متصدی وارد حوزه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان شویم و اگر امروز بنیاد سعدی این وظیفه را به دوش گرفته و انجام می‌دهد، برای ما هم مطلوب است.
وی افزود: همه ما می‌دانیم که تنها رایزن‌های ما در محل خدمت نمی‌توانند برای آموزش کاری انجام دهند و محل رایزنی هم برای برگزاری این دوره‌های آموزشی کفاف نمی‌دهد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پایان صحبت‌های خود تصریح کرد: موضوع استانداردسازی و سطح‌بندی‌کردن زبان فارسی، توفیقی است که به همت دوستان در بنیاد سعدی به وجود آمده است و ما به حل باقی مسائل در بحث آموزش در آینده نیز خوش‌بین هستیم.
احساس نمی‌کنیم دو دستگاه با اهداف مختلف هستیم
سیدباقر سخایی، مشاور رییس بنیاد سعدی نیز در این نشست درباره مشکلات مالی و تامین بودجه در بحث آموزش زبان فارسی نکاتی را عنوان کرد و گفت: خوشبختانه همدلی و هماهنگی خوبی بین سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و بنیاد سعدی ایجاد شده است و نکاتی که آقای ایمانی پور، ریاست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در مورد اهمیت زبان فارسی بیان کردند و مسئولیتی که در این زمینه به عهده مسئولان فرهنگی گذاشته اند، باعث دلگرمی بیش از پیش شده است.
وی خاطر نشان کرد: متأسفانه به دلیل تنگناهای مالی که بنیاد در سال‌های اخیر به دلیل افزایش قیمت ارز با آن مواجه بوده، نتوانستیم خواسته‌های عزیزان را برآورده کنیم و امیدواریم با افزایش بودجه این مشکل برطرف شود.
چالش‌های آموزش زبان فارسی درحال برطرف شدن است
حسین روزبه، معاون توسعه روابط فرهنگی بین‌المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، هم در ادامه این نشست به برگزاری اجلاس رایزنان اشاره کرد و گفت: ما نشست‌های بسیاری با معاونان بنیاد سعدی داشتیم و بعضی از چالش‌ها را پس از بررسی به مسئله تبدیل کردیم و خوشبختانه این مسائل حل شده است و برخی از آنها هم امروز در دست پیگیری است.
امیر زندمقدم، معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی نیز در ادامه این نشست ضمن تشکر از حضور رایزنان در این جلسه گفت: من همین‌جا این درخواست را مطرح می‌کنم که طی دو ماه آینده جلساتی را با رایزنان فرهنگی داشته باشیم تا بتوانیم بسیاری از مسائل و چالش‌ها را بیان کنیم و به اجرایی‌شدن آن کمک کنیم.
شناسایی نیازها و برنامه‌ریزی در پنج گام مدیریت آموزش زبان فارسی
در ادامه این نشست، امیر احمدی، مدیر آموزش بنیاد سعدی، درباره طراحی و اجرای پنج گام، که در مدیریت آموزش زبان فارسی در خارج از کشور، در بنیاد سعدی تهیه شده است، گفت: ما طراحی مدیریت آموزشی را بر اساس مسائل مهم و مشکلات رایزنان بنا کردیم و متوجه شدیم رایزنان در محل خدمت با تنوع مخاطب مواجه هستند. همچنین در ادامه این روند، نیازها را شناسایی و برای آن برنامه‌ریزی کردیم.
وی سپس به تشریح چگونگی طراحی برگزاری دوره آموزشی، طراحی برنامه درسی، تألیف و تأمین منابع آموزشی، تربیت مدرس و ارزیابی مسائل آموزش به عنوان پنج گام مهم آموزش زبان‌فارسی پرداخت.
۱۹ امکان آموزش فناورانه در بخش آموزش مجازی بنیاد سعدی
احسان طوفانی نژاد، معاون آموزش فضای مجازی بنیاد سعدی هم در ادامه این نشست گفت: ما در بنیاد سعدی ۱۹ امکان آموزش فناورانه در بخش آموزش مجازی داریم که فعلاً شش مورد از این امکان‌ها بهره‌برداری شده و باقی در دست اقدام است.
وی به دوره‌های آموزشی مجازی زبان فارسی که براساس منطقه زمانی سراسر جهان طراحی شده، اشاره و سپس به معرفی نرم‌افزار کتاب چند رسانه‌ای «گام اول» پرداخت و افزود: این کتاب یکی از بهترین کتاب‌های آموزش مقدماتی و الفبای فارسی است، که نیاز به اینترنت ندارد و علاقه‌مندان به یادگیری در کنار آموزش خط فارسی، بیش از ۴۵۰ کلمه و ۱۷ گفت‌و‌گوی ساده را می‌آموزند.
مدیر آموزش مجازی بنیاد سعدی افزود: سامانه وب محور و مدرسه آموزش مجازی «مینا» هم یکی دیگر از منابع مجازی بنیاد سعدی است که برای سطح نوآموز به بالا طراحی شده است که این سامانه دارای امکان مهم اصلاح گفتاری و لهجه است.
طوفانی‌نژاد در پایان به سامانه وب‌محور «چارچوب» و دوره‌های روش تدریس هم اشاره کرد و گفت: ما دوره روش تدریس کتاب‌ها را برنامه‌ریزی کردیم که در دسترس مدرسان قرار گرفته است.
دغدغه‌های رایزنان فرهنگی درباره آموزش زبان فارسی
در بخش دیگر این نشست، حسین روزبه، معاون توسعه روابط فرهنگی بین‌المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، جمال کامیاب، مدیر کل اروپا و آمریکا، علی دهگاهی، مدیرکل آسیا-اقیانوسیه، سودابه ملایری، مدیرکل آفریقا-عربی و قهرمان سلیمانی، مشاور رییس بنیاد سعدی حضور داشته و به بیان موضوعاتی درباره آموزش زبان فارسی در خارج از کشور پرداختند.
معاون توسعه روابط فرهنگی بین‌المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ابتدای این بخش از نشست گفت: معاونت بین‌الملل در حوزه اجرایی آموزش زبان فارسی اصلی‌ترین بخش همکاری میان سازمان و بنیاد سعدی را بر عهده دارد. در حوزه همکاری رایزن‌ها مسائلی دارند؛ یک طیف از این مسائل درون سازمانی است و البته ابهاماتی درباره آن وجود دارد، اما باید یک جایی این مسائل مطرح می‌شد تا آموزش زبان فارسی راحت‌تر و روان‌تر پیش برود.
سپس دهگاهی، مدیرکل آسیا _ اقیانوسیه نیز گفت: زبان فارسی در سه کشور زبان رسمی است، اما در خود این کشورها محدودیت‌هایی برای زبان فارسی ایجاد می‌شود.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین چالش در کشور افعانستان است، افزود: بنا بود در این کشور دپارتمانی برای توسعه زبان فارسی ساخته شود که به واسطه طالبان به نتیجه‌ای نرسیده است. از سویی متاسفانه تاجیکستان هم ظرفیت خوبی دارد که به دلیل مسائل بین المللی فعالیتی صورت نمی‌گیرد.
دهگاهی افزود: البته امروز در هند قابلیت‌های بسیاری برای آموزش زبان فارسی وجود دارد، ضمن آنکه زبان فارسی به عنوان زبان کلاسیک این کشور پذیرفته شده و این اتفاق بسیار مثبتی است.
کامیاب، مدیر کل اروپا و آمریکا نیز در ادامه این نشست با توجه به تجربه ای که در حوزه اروپا دارد، پیشنهاداتی ارائه کرد و افزود: آموزش زبان فارسی در قالب کلاس و دوره نباید محدود شود. امروز روش های آموزش زبان دوم پیشرفت کرده و آموزش صرفاً در بند کتاب و کلاس نیست و به عنوان نمونه به پارک‌های آموزشی می‌توان اشاره کرد.
سودابه ملایری، مدیرکل آفریقا-عربی نیز با ارائه پیشنهادی به مدیران بنیاد سعدی گفت: پیشنهاد می‌کنم برنامه‌هایی برای تشویق و ایجاد انگیزه برای فارسی آموزان در نظر گرفته شود و نشست‌های منطقه‌ای میان رایزنان و معاونان بنیاد سعدی از سر گرفته شود که بسیار راهگشا خواهد بود.
«فارسی» زبان جهان فرهنگی ماست
قهرمان سلیمانی، مشاور رییس بنیاد سعدی و معاون سابق امور بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز در ادامه این نشست تاکید کرد: «فارسی»، زبان جهان فرهنگی ماست و رایزن فرهنگی که از محدوده مرزها خارج می‌شود، تنها به آموزش زبان فارسی فکر نمی‌کند. اگر بخواهد به هنرهای تجسمی و سینما و تئاتر و…نیز بپردازد، زبان فارسی الهام بخش و کمک کننده است.
وی ادامه داد: روزی باید اقدامات نافرجام در زمینه آموزش و گسترش زبان فارسی در شکل سنتی، به موضوعی علمی تبدیل می‌شد و می‌دانیم که انجام این کار سخت است، اما مسیری که بنیاد سعدی آغاز کرده، نوید بخش این اتفاق بسیار مطلوب است.
سلیمانی افزود: این نگرش علمی و با برنامه کمک کرد نهادی علمی در حد و اندازه استانداردهای بین‌المللی در زمینه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان سامان یابد، امیدوارم با همدلی بیشتر و تلاش افزونتر همکاران نتایج بهتری حاصل شود.
وضعیت مناسب آموزش زبان فارسی در لاهور و پنجاب
احسان خزاعی، رایزن فرهنگی ایران در کشور پاکستان نیز در انتهای این نشست با ارائه آماری از آموزش زبان فارسی در شهرهای مختلف پاکستان، در زمینه توسعه زبان فارسی گفت: در ۱۳ دانشگاه این کشور، آموزش زبان فارسی تدریس می شود و تا مقطع دکترا دانشجو دارد و البته وضعیت زبان فارسی در لاهور و پنجاب بهتر از سایر شهرهاست. همچنین اسناد زیادی در پاکستان به زبان فارسی داریم که از جمله آن، اشعار اقبال لاهوری است.
