به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد شهریورماه امسال شهروندان تهرانی روزهای آلوده بیشتری را نسبت به شهریورماه سال گذشته تجربه کرده‌اند.
وضعیت هوای تهران در سومین ماه تابستان ۱۴۰۱ و مقایسه آن با سال گذشته نشان می‌دهد که در شهریورماه سال گذشته ۲۸ روز هوای قابل قبول ثبت شد که این عدد امسال به ۲۵ روز کاهش یافت. در شهریورماه سال ۱۴۰۰ تنها سه روز هوای تهران در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت که این وضعیت امسال به شش روز رسید.
آلاینده شاخص هوای مردادماه سال ۱۴۰۱ نیز مانند شهریورماه سال گذشته ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بود و هوای تهران ۱۹ روز با این آلاینده شاخص آلودگی هوا را تجربه کرد. ۱۱ روز از شهریورماه امسال نیز آلاینده شاخص ازن و تنها یک روز دی‌اکسید نیتروژن بود.
کمینه شاخص ثبت شده برای آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون عدد ۷۵ و بیشینه آن عدد ۱۰۳ را نشان می‌دهد. کمینه و بیشینه شاخص برای ازن نیز ۸۷ و ۱۱۴ بود.
وضعیت آلودگی هوای تهران طی سال ۹۷ تا ۱۴۰۰
آمار شرکت کنترل کیفیت هوا تهران نشان می‌دهد کیفیت هوای تهران طی شهریورماه ماه سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال ۹۹ تعداد روزهای آلوده کمتری را داشت چراکه کیفیت هوای تهران طی شهریور سال گذشته ۲۸ روز در وضعیت قابل قبول و سه روز ناسالم در شرایط برای گروه‌های حساس قرار داشت. آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون علت آلودگی هوا طی تمام روزهای آلوده شهریورماه این سال بود.
شهریورماه سال ۹۹ نیز غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در هوای تهران طی ۱۶ روز از حد استاندارد فراتر رفت. به‌طور کلی هوا در شهریورماه این سال ۲۸ روز در شرایط قابل قبول و سه روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس بود.
طی سومین ماه تابستان سال ۹۸ تهرانی‌ها تمام ۳۱ روز ماه را هوای قابل قبول داشتند. آلاینده شاخص دراین‌بازه زمانی دور روز ازن، یک روز ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون و ۲۸ روز ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بود.
همچنین شهریورماه سال ۹۷ ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون ۲۸ روز و ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون طی سه روز آلاینده شاخص بود االبته میانگین کیفیت هوا در تمام ۳۱ روز در شرایط قابل قبول قرار داشت.
ذرات معلق کمتر از ۲.۵ و ۱۰ میکرون چیست؟
به گزارش ایسنا ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون درشت‌ترند و نسبت به ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون کمتر وارد بخش‌های تحتانی سیستم تنفسی می‌شوند و به‌طور جزئی خطر کمتری دارند ولی در غلظت‌های بالا و در قیاس با حد مجاز می‌توانند مشکلات زیادی به لحاظ بهداشتی و زیست محیطی در پی داشته باشند.
به‌طور کلی عمده‌ترین منابع انتشار ذرات معلق نیز احتراق سوخت (مانند سوزاندن زغال سنگ و چوب)، خودروهای دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرایندهای صنعتی و کشاورزی و انتشار از خودروها است. ذرات معلق عموما در ماه‌های سرد سال کیفیت هوا را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مطالعات علمی متعدد درباره ذرات معلق نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض این آلاینده باعث بروز مشکلات زبادی می‌شود. مرگ زودرس در مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، بروز حملات قلبی غیرکشنده، ضربات قلب نامنظم، ابتلا به سرطان ریه، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مشکلاتی است که آلودگی هوا برای سلامت انسان ایجاد می‌کند.
آلاینده ازن چیست؟
ازن نیز آلاینده ثانویه‌ای است که در صورت افزایش شدت تابش و نور مستقیم خورشید و بالا رفتن دما و البته وجود برخی آلاینده‌های دیگر نظیر اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار، تولید و در هوا منتشر می‌شود و به همین علت در روزهای گرم سال شاهد افزایش غلظت این گاز هستیم. هر چه از شدت گرمای هوا کاسته شود، غلظت این گاز نیز کمتر می شود. پیش‌سازهای آن VOCها یا همان ترکیبات آلی فرار و ناکس هستند. خودروهای دیزلی، موتورسیکلت‌های فرسوده و بخارات بنزین پیش‌سازهای ازن هستند همچنین استفاده از سوخت‌های غیر استاندارد در نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها می‌تواند در افزایش غلظت ازن نقش داشته باشد. علاوه بر این آلاینده ازن سبب کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مانند سرفه، تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماری‌های ریوی می‌شود. ازن در مرگ ومیر زودرس نیز تاثیرگذار است.
اما و اگرها درباره آلاینده دی‌اکسید نیتروژن
دی اکسید نیتروژن (NO۲) از آلوده کننده‌های مهم هوا به شمار می روند. دی اکسید نیتروژن گازی استمرئی با رنگ قهوه‌ای مایل به زرد یا قهوه ای مایل به قرمز که طی فرایندهای پیچیده اتمسفر به ذرات معلق نیترات (NO۳) تبدیل می‌شود و همچون اکسید نیتریک یکی ازآلاینده‌های اصلی مه دود است. این گاز در شهرها به علت فعالیت‌های انسانی ازغلظت بالایی برخوردار است.
این آلاینده باعث تحریک چشم و قسمت‌های عمقی ریه‌ها، ایجاد سوزش در ریه‌ها همچنین موجب کاهش میزان مقاومت سیستم تنفسی در مقابل بیماری‌هایی مانند آنفولانزا می‌شود. تماس با دی‌اکسید کربن در غلظت بالا سریعا موجب سرفه و درد قفسه سینه می‌شود و به دنبال مواجهه با اکسیدهای نیتروژن در مدت کوتاهی احساس ناراحتی، سرفه، مشکل شدن تنفس، درد قفسه سینه، احساس سرما، تب، تهوع و استفراغ عارض می‌شود. این عوارض ممکن است چندین روز تا چندین هفته تداوم داشته باشند. در بعضی موارد ممکن است فرد کامل بهبود یابد اما در مواردی نیز ممکن است عوارض پیشرفت کند و به مرگ منجر شود.
شاخص کیفیت هوا چیست؟
شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا سالم یا متوسط، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است.
گفتنی است در هوای پاک که با رنگ سبز نشان داده می‌شود، شرایط کیفیت هوا مناسب است و خطری برای سلامت انسان ندارد. در هوای سالم که به رنگ زرد شناخته می‌شود، کیفیت هوا قابل قبول و غلظت آلاینده‌ها کمتر از حدی است که بر سلامت انسان تاثیر منفی داشته باشد اما در هوای ناسالم برای گروه‌های حساس که به رنگ نارنجی نشانه‌گذاری می‌شود، مقدار AQI بین ۱۰۱ تا ۱۵۰ قرار می‌گیرد که در نتیجه آن گروه‌های حساس اثرپذیری بیشتری از آلودگی هوا خواهند داشت.
در هوای ناسالم که به رنگ قرمز است، کلیه افراد جامعه در معرض مخاطرات ناشی از آلودگی هوا قرار می‌گیرند و حتی ممکن است گروه‌های حساس دچار عوارض شدیدتری شوند. افزون بر این در هوای بسیار ناسالم که به رنگ بنفش نشان داده می‌شود و عدد AQI بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ قرار می‌گیرد، احتمال بروز عوارض جدی برای سلامت افراد جامعه افزایش می‌یابد.
