به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، آنتی بیوتیک ها (یا در اصطلاح عموم چرک خشک کن ها) در بین داروهای امروزی، بیشترین داروهای تجویزی هستند. آنتی بیوتیکها از طریق کشتن میکروبها یا توقف تکثیر آنها با عوامل بیماری زا مقابله می کنند. امروزه بیش از ۱۰۰ آنتی بیوتیک مختلف وجود دارد که پزشک برای درمان ناراحتی های کوچک تا عفونت های تهدیدکننده حیات از آنها استفاده می کند، ولیکن اگر نابجا مصرف شوند بسیار خطرناک خواهند بود. با شناخت اهمیت مصرف بجا و نابجای آنتی بیوتیکها، شما می توانید به سلامتی خود و خانواده خود کمک کنید.
گرچه برخی آنتی بیوتیکها علیه انواع گسترده ای از عفونتها مؤثر هستند، مهم است که بدانیم هر آنتی بیوتیکی نمی تواند تمام عفونتها را درمان کند و نیز آنها فقط علیه عفونت هایی بکار می روند که باکتریها، قارچ ها و انگل های بیماری زا بوجود آورده باشند و علیه بیماریهای ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا تاثیری ندارند.
برای مثال بیماریهای زیر در اغلب موارد علت ویروسی دارند:
- سرماخوردگی (گرفتگی بینی، گلودرد، عطسه، سرفه، سردرد)
- آنفولانزا (تب، لرز، بدن درد، سردرد، گلودرد، سرفه خشک)
- خیلی از سرفه ها
- برونشیت حاد (سرفه و تب) در بسیاری موارد توسط ویروسها ایجاد می شود.
- فارنژیت (گلودرد) نیمی از این موارد توسط ویروس ها ایجاد می شود.
- اسهال ویروسی
تنها پزشک است که می تواند از بین انواع مختلف آنتی بیوتیکها، آنتی بیوتیک مؤثر بر بیماری شما را تشخیص دهد.
استفاده از آنتی بیوتیکها در بیماریهای ویروسی باعث عوارضی می شود که شاملموارد زیر است:
- عفونت درمان نمی شود.
- باعث سرایت بیماری می شود.
- حال بیمار را بهتر نمی کند.
- ممکن است عوارض جانبی خطرناک داشته باشد.
- باعث گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی می شود.
مقاومت آنتی بیوتیکی چیست؟
مقاومت آنتی بیوتیکی یکی از مهمترین معضلات بهداشتی جامعه امروز است. آنتی بیوتیکها از طریق مقابله با عوامل بیماری زا باعث بقای زندگی می شوند، اما بعضی باکتریها آنقدر قوی می شوند که می توانند مقابل این داروها مقاومت کنند و در نتیجه داروها بخوبی عمل نکنند، در این صورت انواع قوی تر باکتریها کشته یا متوقف نمی شوند، بلکه می مانند، رشد می کنند و گسترش می یابند.
زمانی که آنتی بیوتیک نتواند تاثیر کند، نتیجه این خواهد بود که :
- بیماری طولانی تر می شود.
- بیماری پیچیده تر می شود.
- مراجعه متعدد به پزشک یا حضور طولانی در بیمارستان را به دنبال خواهد داشت.
- نیاز به داروهای گران تر خواهد بود.
- چه بسا عفونت های مقاوم منجر به مرگ ایجاد شود.
فقط خود بیماران تنها کسانی نیستند که از این نتیجه رنج می برند، بلکه افراد سالم جامعه هم ضربه خواهند خورد. باکتریهای مقاوم بسرعت گسترش خواهد یافت و سلامت افراد جامعه با گونه بیماری زای جدیدی که به سختی و با هزینه زیاد درمان می شود ٬ تهدید خواهد شد.
بنابراین:
استفاده بیش از حد یا نادرست از آنتی بیوتیکها، یعنی مشارکت در گسترش مقاومت در باکتریها
برای مقابله با این پدیده:
۱) در صورت داشتن بیماری ویروسی از پزشک تقاضای آنتی بیوتیک نکنید
۲) دوره درمان را حتی در صورت بهبودی کامل کنید، در غیر این صورت باکتریها به طور کامل از بین نمی روند و باکتریهای باقیمانده باعث عفونت مجدد می شوند که ممکن است این بار مقاوم شده و دیگر به آنتی بیوتیکها جواب ندهند.
۳) داروهای باقیمانده را دور بریزید و برای روز مبادا ذخیره نکنید، زیرا آنتی بیوتیک تجویزی روی همان عفونت بخصوص مؤثر و صرفاً برای شما در آن ایام تجویز شده است.
۴) دارو را در ساعات معین شده توسط پزشک یا داروساز مصرف کنید. آنتی بیوتیک زمانی مؤثر خواهد بود که منظم مصرف شود.
۵) آنتی بیوتیکهای خود را به دیگران پیشنهاد نکنید، حتی اگر علایم شما یکسان باشد، زیرا ممکن است برای بیماری آنها مناسب نباشد. دریافت داروی اشتباه ممکن است درمان صحیح را به تاخیر بیندازد و باکتریها در این فاصله تکثیر پیدا کنند.
۶) در مورد نحوه مصرف صحیح آنتی بیوتیکها با پزشک یا داروساز مشاوره کنید. مصرف نادرست آنها می تواند جذب آنها را تحت تاثیر قرار داده، باعث کاهش یا حذف اثر آنها شود.
۷) در صورت فراموش کردن دوز مصرفی یا اشتباه در مصرف، با پزشک یا داروساز مشاوره کنید.
زمانی که شما آنتی بیوتیک را بدرستی مصرف کنید، بهترین کار را برای سلامت خود، خانواده و اطرافیان انجام داده اید.
در موقع دریافت آنتی بیوتیک باید بدانید که:
- چه عوارضی دارد؟
- برای پیشگیری از عوارض جانبی چه کار می توان کرد؟
- بهترین زمان مصرف دارو چیست؟ پس از غذا یا با معده خالی؟
- آیا آنتی بیوتیک مورد نظر با داروی دیگر مصرفی ما مثل داروی جلوگیری از بارداری تداخل دارد؟
- آیا در صورت مصرف با داروهای دیگر، غذا یا سایر مواد و نوشیدنی ها امکان واکنشهای ناخواسته وجود دارد؟
- بهترین شرایط نگهداری آنتی بیوتیک چیست؟
- روش آماده سازی پودرهای آنتی بیوتیک را از داروساز سؤال کنید.
هنگام مراجعه به پزشک او را در جریان مسایل زیر قرار دهید:
- حساسیت دارویی که در گذشته داشتید.
- رژیم غذایی بخصوصی که دارید.
- حساسیت به داروها یا غذاها
- بارداری و یا شیردهی
- داروهایی که مصرف می کنید.
- مکمل های گیاهی که در حال حاضر مصرف می کنید.
- سایر بیماریهایی که به آن مبتلا هستید از جمله فاویسم یا کم خونی داسی شکل.
عوارض جانبی آنتی بیوتیکها:
عمدتاً شامل ناراحتی های ملایم گوارشی ٬ تهوع ٬ اسهال یا مدفوع نرم است. بعضی آنتی بیوتیکها ممکن است باعث حساسیت به نور آفتاب شوند. استفراغ و اسهال از عوارض مصرف آنتی بییوتیک است.
واکنش های حساسیتی:
بعضی افراد به بعضی گروههای آنتی بیوتیکها (عمدتاً گروه پنی سیلین ها) حساسیت دارند، در این صورت پزشک در صورت آگاهی، آنتی بیوتیک آن گروه را تجویز نخواهد کرد. علائم حساسیت شامل جوشهای ریز قرمز ، خارش ، کهیر، ورم لب، صورت و زبان و موارد شدیدتر مثل سختی در تنفس و کاهش فشار خون می باشد.
