بازار مسکن دست کم با ۱۳۴ بخش اقتصادی رابطه‌ی پسین و پیشن دارد که رونق آن می‌تواند اقتصاد کشور را به حرکت درآورد؛ در این خصوص دولت سیزدهم طرح نهضت ملی مسکن را کلنگ زده و تاکنون برای ۱.۵ میلیون واحد زمین تامین کرده اما کارشناسان، مسئولان و نمایندگان مجلس از عملکرد سیستم بانکی در تزریق منابع به این پروژه گله‌مند هستند.
به گزارش ایسنا، عدم تخصیص اعتبارات و تسهیلات به بخش مسکن، انتقاد کارشناسان، مسئولان و نمایندگان مجلس را در پی داشته است. «بانک مرکزی امسال باید حدود ۴۸۰هزار میلیارد تومان تسهیلات برای ساخت مسکن ارائه می‌کرد اما اکنون کمتر از ۳۰هزار میلیارد تومان تسهیلات داده شده است». این صحبت را مجتبی یوسفی ـ عضو کمیسیون عمران مجلس بیان کرده و گفته است: حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد هزینه سبد خانوار در شهرهای بزرگ به حوزه مسکن اختصاص پیدا می‌کند.
فعالان صنعت ساختمان هم از بی‌توجهی به موضوع تامین مالی طرح نهضت ملی مسکن گله‌مند هستند. چند روز قبل سید محمد مرتضوی ـ رییس کانون انبوه‌سازان در این خصوص به ایسنا گفت: متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن بعضا توان پرداخت آورده ندارند و بانک‌هایی که باید به این پروژه وام بدهند از بخش مسکن گریزانند؛ در این شرایط انبوه‌سازان پیشنهاد تامین منابع این طرح را دادند که از سوی وزارت راه و شهرسازی چندان مورد استقبال قرار نگرفت.
برخی کارشناسان، کم‌کاری‌هایی که در گذشته در بحث تولید مسکن صورت گرفته را دلیل مشکلات بازار مسکن می‌دانند. از سال ۱۳۹۲ به بعد بخش‌های عمرانی و مسکن دچار رکود شدند که طی سال‌های گذشته این مشکل به طور کامل برطرف نشد. بر اساس پروانه‌های ساختمانی صادر شده، اوایل دهه ۹۰ سالیانه حدود ۹۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور تولید می‌شد که در ادامه روند نزولی به خود گرفته است.
سال ۱۳۹۸ برای ۳۶۰ هزار واحد مسکونی پروانه صادر شد. سال ۱۳۹۹ این عدد به ۴۶۰ هزار واحد رسید و سال ۱۴۰۰ تعداد ۵۲۰ هزار واحد پروانه صادر شد. از جمله دلایل رشد پروانه‌ها در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ می‌توان به دو طرح اقدام ملی و نهضت ملی مسکن اشاره کرد.
در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ سهم مسکن از هزینه خانوار ۴۴ درصد اعلام شد، در سال ۱۳۹۷ به ۴۶.۸ درصد رسید و سال ۱۳۹۸ برابر با ۴۹.۹ درصد بود. طبق بررسی‌های صورت گرفته و تحلیل داده‌های بدست آمده از سامانه‌های ملکی تخمین زده می‌شود که این عدد در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز افزایش چشم‌گیری داشته به گونه‌ای که در حال حاضر گفته می‌شود بیش از ۵۰ درصد از هزینه خانوار خرج هزینه مسکن می‌شود.
تولید مسکن برای کاهش فشار تقاضا و عبور از این وضعیت، منابع می‌خواهد که به نظر می‌رسد سیستم بانکی نمی‌خواهد یا نمی‌تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند.
مجتبی یوسفی ـ عضو کمیسیون عمران مجلس می‌گوید: باوجود اقدامات خوب دولت کنونی و تصویب «قانون جهش تولید مسکن» توسط مجلس فعلی اما باید گلایه را بگویم؛ با شعار مشکل مسکن مردم حل نخواهد شد چراکه سیستم بانکی تسهیلات لازم برای این امر را پرداخت نمی‌کند در حالی مجلس تصویب کرده سالانه ۲۰ درصد تسهیلات بانکی به حوزه مسکن اختصاص پیدا کند اما این اتفاق نیفتاده است.
در حال حاضر عمده چشم‌ها به پروژه نهضت ملی مسکن دوخته شده است. طبق آخرین آماری که توسط وزارت راه و شهرسازی ارایه شده تا مهرماه ۱۴۰۱ برای یک میلیون و ۵۲۵ هزار واحد پروژه نهضت ملی مسکن تامین زمین شده، ۴۳۰ هزار واحد به مرحله‌ی گودبرداری و فونداسیون رسیده است. تعداد ۶۴۲ هزار و ۶۹۹ متقاضی برای این طرح افتتاح حساب و ۳۳۳ هزار نفر ۴۰ میلیون تومان اولیه را واریز کرده‌اند.
بر اساس تحقیقی که سال ۱۳۹۵ ارایه شد بخش مسکن دارای رابطه پیشین با ۷۸ بخش اقتصاد و رابطه پسین با ۵۶ بخش اقتصادی با ضریب انتشار ۱.۲ است. یعنی به ازای هر یک اشتغال ۱.۲ اشتغال غیرمستقیم ایجاد شده است. همچنین سهم مسکن و ساختمان در اشتغال مستقیم کشور حدود ۱۲ درصد و تعداد شاغلان این بخش نیز ۳.۱ میلیون نفر هستند. با توجه به پیشران بودن صنعت ساختمان در اقتصاد کشور، رونق ساخت و ساز می‌تواند بسیاری از بخش‌های صنعتی و خدماتی را به حرکت درآورد.
