تابناک _ بدون اغراق باید پذیرفت، در زمانه کنونی، جامعه ایرانی دوران متفاوتی را تجربه میکند. در این دوران، نسلی به دوره جوانی و بلوغ فکری و اقتصادی و اجتماعی پا گذاشته که تفاوتهای بنیادینی با نسلهای گذشته خود دارند. این نسل از نوجوانان و جوانان ایرانی، به رغم تفاوتهایی که در سلیقه و طرز تفکر و سبک زندگی با یکدیگر دارند، در یک موضوع کاملا مشترک هستند و آن اینکه «ذهن پرسشگر و جویای حقیقت» بیشتر این نوجوانان و جوانان به راحتی و با روشها و متدهای مرسوم قانع نمیگردد.
اگر به تحولات اجتماعی و سیاسی اخیر هم دقیق نگاه شود، کاملا آشکار است که این اذهان پرسشگر و جویای حقیقت، با انبوهی از ابهامات و سوالات مواجه بوده که غلیان همه این ابهامات و آثار ناشی از آن در ایام اخیر کاملا مشهود بود. اگر بخواهیم با نگاهی درونگرا و جدا از عوامل چالش زای بیرونی به این امر توجه داشته باشیم، پی میبریم که اعتقاد برخی افراد جامعه ایرانی به ناکارآمدی برخی از رویهها و افراد مسئول موجب شده با تعمیم جزء به کل، امر ذهنی خود را امری لایتغیر دانسته و گفتوگو و سخن درباره اصلاح و تغییر روندها و رویهها را برنتابند و به جای تعامل راه دیگری در پیش گیرند.
در واقع آنچه میتوان به طور خلاصه گفت این است «ناکارآمدی» و «تصور از ناکارآمدی» دو امر مهم و ریشه چالش زای اتفاقات این روزهای کشور است، زیرا متاسفانه به دلیل عدم توجه کافی و صادقانه به موضوع «کارآمدی مسئولان» ـ که بهانههای متعددی هم برای آن آمده ـ باعث شده تا تصور افراد جامعه نسبت به کارکردهای حاکمیتی غیر کامل و مخدوش باشد.
در این اوضاع باید توجه داشت، دو امر مهم «کارآمدی» در کنار «روزآمدی» میتواند نه تنها بر بسیاری از مشکلات جامعه فائق آید، بلکه از وقوع بحرانهای بعدی هم جلوگیری نماید. مسئولان کشور باید توجه داشته باشند که مقدمه کارآمدی و روزآمدی مسئولان، توجه و پاسخ صادقانه و شفاف به مطالبات مطالبه گران خیرخواه و منصف کشور است که اگر این امر تحقق یابد، میتوان پاسخهای مناسبی به سوالات موجود در اذهان نسل نوجوان و جوان ایرانی داد.
در واقع بحران کارآمدی از جمله بحرانهای پیشران در شکلگیری هر ناآرامی میتواند باشد، چون این بحران باعث ایجاد نوعی بحران مشروعیت میگردد. البته باید توجه داشت، هرچند میتوان بین ایجاد تصویر ناکارآمدی و خود ناکارآمدی تفکیک قائل شد، نمیتوان گفت احساس برخی از افراد جامعه صرفا ناشی از شکل گرفتن تصویر ناکارآمدی است. باید منصفانه گفت که متاسفانه برخی ناکارآمدیها و غیر روزآمدیها موجب شده تا یکسری مسائل پیش آید که نشاندهنده ناکارآمدی در حل مشکلات است؛ در ادامه باید به این بحرانها، موضوع انتظارات، کاهش امکانات و دیگر مسائل را هم باید اضافه کرد.
رهبر انقلاب سالها پیش نسبت به این امر متذکر شده بود. ایشان در سال ۱۳۸۳ در دیداری درباره موضوع کارآمدی، نکته مهمی را بیان کردند و فرمودند: «مشروعیت همهی ما بسته به انجام وظیفه و کارآیی در انجام وظیفه است. هر جا کارآمدی نباشد، مشروعیت از بین خواهد رفت»؛ لذا باید گفت در کنار همه موضوعاتی که به عنوان راهکار حل بحران دیده میشود، به امر «کارامدی و روزآمدی» باید نگاه ویژه تری داشت، چون میتواند ریشهای از بسیاری بحرانهای بعدی هم جلوگیری کند.
همچنین گفتوگوی حاکمیت و مردم و درک متقابل این دو از شرایط یکدیگر برای یافتن راه حلها و همچنین توجه به تخصص افراد در انتخاب مسئولین و نظارت بر کارایی و کارآمدی آنان، همگی از موضوعات مهم دیگری هستند که میتوانند راهکارهای مفیدی برای جلوگیری از بحرانهای بعدی باشند