تولید ناقص خودرو از سال 97 و همزمان با آغاز تحریم ها علیه صنعت و اقتصاد ایران باعث شد، تولید خودرو در کشور توسط دو خودروساز بزرگ به صورت ناقص انجام شود. زیرا زنجیره تامین توان تولید خود را نسبت به دوران قبل از تحریم از دست داده بود. از طرفی تامین قطعاتی که منبع خارجی داشتند، نیز به دلیل تحریم ها دچار مشکل شده بود و به این ترتیب تولید ناقص در صنعت خودرو کشور شکل گرفت.
در حالی که افت تولید و ضرر ناشی از این افت گریبان خودروسازان را گرفته بود، در چندی قبل اشتباه استراتژیک بزرگی به نام (( افزایش تولید)) انجام شد. اشتباهی که تولید خودروهای ناقص را در کشور افزایش داد و این به معنای افزایش ضرر و افت کیفیت بود. زیرا خودروهای ناقص تولید شده و در پارکینگ ها به خواب می رفتند تا قطعات مورد نیاز آن ها تامین شود. این در شرایطی بود که خودروسازان نیازمند سرمایه در گردش بودند، اما با فشارهای وارده، سرمایه خود را صرف تولید خودروهای ناقص می کردند تا آمارهای تولید افزایش یابد.
ناقص بی ناقص!
آمارهایی که البته مربوط به خودروهای خوابیده بود نه محصولاتی که به دست مشتریان می رسد. اما در حال حاضر با تغییر و تحولات مختلف، سرانجام دو خودروساز بزرگ نیز مدیران عامل جدیدی را به خود دیدند. در این شرایط مهدی خطیبی مدیرعامل ایران خودرو شد تا تفکرات او پایانی باشد بر اشتباهات گذشته و آغاز مسیری جدید.
اولین تصمیم بزرگ خطیبی در ایران خودرو جلوگیری از تولید خودروی ناقص بود. تصمیم که باعث شد طی چند ماه علاوه بر تکمیل خودروهای ناقص و رساندن آنها به بازار خودرو هزینه های بسیاری همچون جریمه های تاخیر، هزینه های انبار داری، افت کیفیت و ... از دوش ایران خودرو برداشته شود. حتی او در یکی از برنامه های خبری اعلام کرد، اگر در ماه های پایانی سال 1400 خودروی ناقص توسط ایران خودرو تولید نمی شد، تا حدود چهار هزار میلیارد تومان ضرر این خودروساز کمتر بود.
تولید عبور مستقیم ( به تعبیر خطیبی) در 7 ماه سال جاری باعث شد، محصولات به صورت مستقیم در سیستم فروش قرار بگیرند و وارد بازار شوند. به این ترتیب یکی از بزرگ ترین مشکلات ایران خودرو که همان سرمایه در گردش بود، تا اندازه ای مرتفع شد.
البته این تنها دستاورد ایران خودرو از تولید خودروی کامل نیست، زیرا خودروهایی که برای ماه ها در کف پارکینگ باید می مانند، از نظر کیفیت نیز افت می کنند. در نتیجه این خودروها در ادامه برای مشکلات مختلف به شبکه خدمات پس از فروش مراجعه می کنند که خود هزینه ای دوباره برای خودروساز است. به طور کلی در فرآیند عدم تولید خودروی ناقص، تولید و عرضه عبور مستقیم و عرضه خودروهای ناقص به بازار در 7 ماهه اول سال جاری ایران خودرویی ها طبق اخبار منتشر شده توانسته اند تا 22 هزار میلیارد تومان خلق نقدینگی در این شرکت را تجربه کنند که از یک تصمیم عقلانی یعنی ((عدم تولید خودروی ناقص)) نشات می گیرد.
گلوگاه تولید
از طرفی یکی دیگر از دستاوردهای تولید خودروی کامل در 7 ماه اخیر که کم تر به آن پرداخته شده ، یافتن گلوگاه های تولید است. شاید بتوان این مهم را گلوگاه های تامین نیز به حساب آورد. به طور کلی تولید خودروی ناقص و کامل به صورت هم زمان در دوران گذشته تمرکز مدیران زنجیره تامین بخش تامین در ایران خودرو را از بین برده بود. به همین دلیل گلوگاه های زنجیره تامین آنقدرها به چشم نیامد. اما با تولید عبور مستقیم، ضعف و قوت های زنجیره تامین کاملا نمایان می شود.
به این ترتیب با پایش شرایط تولید ایران خودرو توانست توانمندی قطعه سازان را بررسی و حتی در بعضی از قطعات که تامین کننده تک سورس وجود داشت، تولیدکنندگان دیگر را نیز وارد مدار تامین کند. به این ترتیب اصلاحات بزرگی در ارتباط ایران خودرو با زنجیره تامین ایجاد شد که در نهایت موجب هم افزایی و افزایش تولید شده است. به شکلی تولید ایران خودرو از مرز 14 هزار خودرو در هفته عبور کرده و روزانه حدود 2 هزار 800 خودرو مختلف در این شرکت تولید می شود.
این در حالی است که اگر ایران خودرو همچون گذشته به تولید خودروی ناقص ادامه می داد، امروز این شرکت احتمالا نیازمند حدود 20 هزار میلیارد تومان نقدینگی بود.
شاید بتوان گفت تولید خودروی ناقص یکی از بزرگ ترین اشتباهات خودروسازن در سال های گذشته بوده است که خوشبختانه دیگر خبری از آن نیست، از سوی دیگر تکمیل و عرضه خودروهای ناقص، سبب خلق نقدینگی لازم برای حفظ حیات تولید در ایران‌خودرو شده است.
