تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف‌ها در کاهش و بهینه‌سازی مصرف در بخش خانگی موثر است

محمد امیر زاده کمند؛ زمستان سال گذشته، مرحله اول پلکانی کردن قیمت گاز مصرفی مشترکان خانگی با مصوبه هیات‌وزیران اجرایی شد؛ بنابراین، برای نخستین‌ بار جدولی دوازده پلکانی بر مبنای مصرف برای تعرفه گاز تعیین شد که سه پله اول بدون تغییر تعرفه ماندند و از پله ۴ تا ۱۲ هر پله ۴۰ درصد به مبلغ گازبهای آن‌ها اضافه شد.

به گزارش تابناک اقتصادی؛ چندی پیش، مجلس شورای اسلامی به ناترازی گاز در فصل سرد سال و وزیر نفت به لزوم سرمایه‌گذاری برای استخراج نفت اشاره کرد و همچنین در رابطه با مدیریت مصرف و جبران بخشی از ناترازی از طریق بهینه‌سازی مصرف نیز اشاره شد.

طبق داده‌های مربوط به مصرف گاز، از مجموع تولید ۸۷۰ میلیون مترمکعبی گاز در فصول سرد سال، بیش از ۸۰ درصد از کل تولید گاز کشور در بخش خانگی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکته بسیار مهم در این زمینه، مصرف بسیار بالای مشترکان خارج از الگوی بهینه مصرف است که با وجود اینکه تنها ۱۱ درصد مشترکان در پله ۷ تا ۱۲ که مشترکان پرمصرف به شمار می‌آیند، هستند؛ این مشترکین علاوه بر اخذ حداکثری یارانه‌ها، حدود ۴ تا ۵ برابر مشترکین عادی نیز مصرف دارند که همین موضوع سبب شده است بخش بزرگی از ناترازی گاز بر دوش همین عده اندک، اما پرمصرف جامعه باشد.

بنابراین، بهترین سیاست در مقابله با این افراد عمدتاً مرفه، استفاده از مکانیسم قیمتی و اصلاحات قیمتی بدون فشار به ۸۹ درصد مردم است. سیاست تعرفه گذاری پلکانی موثر مشترکان پرمصرف، دقیقا همان مدلی است که موجب خواهد شد این افراد به سمت اصلاح رویه بروند.

فاز اول این مدل تعرفه گذاری موثر و پلکانی، در آذر ۱۴۰۰ بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم اجرایی شد که نتیجه آن تنها با اجرا در چهار ماه پایانی سال، به کاهش روزانه ۲۵ میلیون مترمکعبی میزان مصرف مشترکان پرمصرف به نسبت مدت مشابه در سال ۱۳۹۹، منجر شد.

این در حالی است که تامین مالی سالانه موردنیاز برای افزایش این میزان گاز در سال، برابر با ۳ میلیارد دلار خواهد بود؛ بنابراین، سیاست مدیریت مصرف از طریق اعمال تعرفه گذاری پلکانی موثر پرمصرف‌ها، در کنار سرمایه‌گذاری در تولید بهینه گاز، موجب خواهد شد که نه‌ تنها از ناترازی گاز بگذریم، بلکه به یکی از صادرکنندگان گاز در منطقه نیز تبدیل شویم و درآمد ارزی بالایی نیز از این محل به دست بیاوریم.

در خصوص لزوم اجرایی کردن فاز دوم تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف‌ها و اهمیت اجرایی کردن این راهبرد در بهینه‌سازی مصرف بخش خانگی با تکیه بر تجربه اجرایی فاز اول در زمستان سال گذشته با آرش نجفی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران گفت‌وگو کردیم.

آرش نجفی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با تابناک اقتصادی با اشاره به قیمت گذاری پلکانی مشترکان پرمصرف اظهار کرد: اصلاح ساختار قیمت در کنار اصلاح ساختار مصرف باید صورت گیرد تا اتفاق مناسبی رخ دهد، در غیر این صورت هر چقدر قیمت‌ها را اصلاح کنیم، به همان تناسب قیمت دیگر فرآیند‌های کشور افزایش می‌یابد و با شیب بیشتر شاهد تورم‌ خواهیم بود.

نجفی با اشاره به بهترین روش اصلاح ساختار قیمت بیان کرد: بهترین روش برای اصلاح ساختار قیمت این است که همزمان ابزار‌های کاهنده ایجاد کنیم، البته تغییر شیوه‌های کاهندگی مصرف مستلزم سرمایه گذاری دولت است؛ بنابراین، باید برای همه پلکان‌های مصرفی نیز ابزار کاهش مصرف را تهیه کنیم. افزایش قیمت در بخش پرمصرف باعث کاهش مصرف این مشترکین می‌شود و با ارائه تخفیف در بخش مشترکان عادی و درون الگوی مصرف، انگیزه کاهش مصرف را نیز در اختیار آن‌ها قرار خواهیم داد. از این روی، تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف‌ها در کاهش مصرف و همچنین بهینه سازی مصرف در بخش خانگی موثر خواهد بود.

نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: اگر دولت به عنوام ذی نفع نهایی، صرفه جویی سوخت را سرلوحه در نظر نگیرد، هرچقدر روش‌های مختلف مالی برای به روز رسانی واقعی سازی قیمت سوخت انجام‌ دهد، نمی‌تواند این فرآیند را موفق آمیز کند.

وی با بیان اینکه اتلاف انرژی بالای ۵۰ درصد است، گفت: اگر دولت در این حوزه سرمایه گذاری نکند، امکان بهینه سازی وجود ندارد، زیرا بخش خصوصی و مردم قادر به سرمایه گذاری نیستند و به جای آنکه راهکار مناسب و معقول به کار ببرند، تنها افزایش قیمت می‌دهند.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه قیمت سوخت و حامل‌های انرژی از بازار روز عقب است، بیان کرد: ما به عنوان کشوری دارای مزیت اقتصاد انرژی باید ارزش افزوده ایجاد کنیم تا با فرآوری انرژی و صادرات ارزش افزوده ایجاد شود.

نجفی با تاکید بر پرداخت یارانه به جای ارزان نگه داشتن حامل‌های انرژی گفت: با واقعی سازی قیمت، تورم رخ می‌دهد؛ هر چند به واسطه افزایش دلار، سوخت همیشه عقب است، باید در این زمینه نیز یارانه پرداخت شود و همین بهتر از غیرواقعی بودن قیمت است.