با وجود آنکه تغییر کاربری و تعطیلی سالنهای سینما در ماههای پیشین از سوی متولیان سازمان سینمایی تکذیب شده بود، اکنون سخنگوی انجمن سینماداران از موافقت با تغییر کاربری هفت سالن سینما در پایتخت خبر داد؛ اتفاقی تلخ که نشانه تغییر جغرافیای اماکن فرهنگی متاثر از کاهش دسترسی بخشی از طبقه فرودست به محصولات فرهنگی و هنری در سالهای اخیر دارد.
به گزارش «تابناک»؛ از چندین ماه پیش خبرهایی درباره تغییر کاربری سالنهای سینما منتشر شده بود که برای نخستین بار از سوی مالکین برخی از سالنهای سینما مطرح شده بود و واکنش رسمی متولیان سینمای ایران، تکذیب این تغییرات بود. این تغییرات قاعدتاً حاوی رانت است، چرا که سالن سینما با کاربری فرهنگی از تراکم رایگان بالایی برخوردار میشود و پس از ساخت مجدد و استفاده از این تراکم برای ملک تجاری، این مجموعه فرهنگی به یک باره دهها برابری ارزش مییابد.
چنین به نظر میرسید که پس از این تکذیب، سازوکارهایی برای رونق بخشیدن به این سالنها در دستور کار قرار گیرد اما اکنون وضعیت کلیت سینما نیز مناسب نیست و افت فروش محسوس سینمای ایران، شرایط را بحرانی کرده است. تدابیری نظیر بلیت نیمبها نیز برخلاف انتظارات نتوانست به حدی فروش را بالا ببرد که حتی نیمبها کردن بلیت را برای صاحبان فیلمها و صاحبان سالنهای سینما مقرون به صرفه نماید؛ چه رسد به آنکه رونق بیسابقه به وجود آورد یا سودآوری سینما را افزایش دهد.
در این اوضاع محمدرضا صابری سخنگوی انجمن سینماداران با تأیید خبرهای منتشرشده درباره تغییر کاربری دو سینمای «پارس» و «مرکزی» واقع در میدان انقلاب تهران، گفت: این دو سینما در حال حاضر تعطیل هستند و مالکان آنها به تازگی مجوز تغییر کاربری آن را دریافت کردهاند. غیر از این دو سینما، پنج سینمای «حافظ»، «عصر جدید»، «اروپا»، «استیل» و «سعدی» دیگر سینماهای پایتخت هستند که انجمن سینماداران نامه تغییر کاربری آنها را به ارشاد ارسال کرده و مورد موافقت قرار گرفتهاند.
صابری با طرح این توجیه که «اینها سینماهایی هستند که به طور کامل کاربری خود را در چرخه اکران از دست داده بودند»، این اتفاق تلخ را تایید کرده و تا حدودی نیز این توجیه نزدیک به واقعیت است. با کاهش چشمگیر قدرت خرید متاثر از کاهش مداوم ارزش پول ملی، تفریحات فرهنگی و هنری که در گذشته نیز در سبد قشر گستردهای نبود، اکنون در سبد قشر کوچکتری قرار گرفته و بخشی از طبقه فرودست اقتصادی، اولویتهای دیگری به جز خرید بلیت 45 هزار تومانی سینما دارند.
بدین ترتیب گروهی که قاعدتاً ساکنین در فاصله کم تا سالنهای سینما هستند، در این مناطق به سینما نمیروند و این سالنها حتی کف ظرفیت اکران را حتی گاهی در اکرانهای روز تعطیل نیز ندارند. علاوه بر این، اغلب سالنهای قدیمی از کیفیت صندلی و امکانات رفاهی پایینتری نسبت به سالنهای مناطق شمال تهران برخوردارند و چه بسا ساکنان اطراف این سالنها که قصد تماشای فیلم داشته باشند نیز به سالنهای شمال تهران بروند.
بدین ترتیب جغرافیای زیرساختهای فرهنگی و هنری نیز به مرور تغییر میکند و طی سالهای آینده به مرور در مناطق فرودست خبری از سالن سینما نخواهد بود. این اتفاقی است که قاعدتاً میبایست با مجموعه سیاستگذاریهای موثر در حوزه سینما، مسئولان سینمایی دولت مانع از وقوعش میشدند اما اکنون به نظر میرسد وقوعش اجتناب ناپذیر شده و قاعدتاً آثار مخربی که در پی خواهد داشت نیز اجتناب ناپذیر خواهد بود.