در این میان مباحث کارشناسی در زمینه میزان بهره‌وری و بازدهی نیروگاه‌های کشور نیز داغ شده است؛ پس بد نیست نگاهی به میزان پایبندی نیروگاه‌های کشور به حدنصاب‌های تعریف شده بین‌المللی بیندازیم.
پیش از هرچیز سراغ گروه مپنا می‌رویم که به عنوان یکی از ارکان ساخت ، راه‌اندازی و بهره‌برداری از نیروگاه‌های تولید برق در کشور، در راستای عمل به مسئولیت‌های اجتماعی خود در حوزه‌های زیست محیطی طی سه دهه فعالیت صنعتی بدون وقفه متعهد به پروتکل‌های مرتبط با کاهش آلاینده‌ها بوده است.
از عمده اقدامات موثر و رو به توسعه گروه مپنا توجه و بکارگیری روش‌های نوین و تکنولوژی‌های به‌روز برای جلوگیری از تولید آلاینده‌های سمی و عدم استفاده از سوخت‌های مضر برای انسان و طبیعت همچون مازوت است که این روزها به محل بحث محافل عمومی و تخصصی بدل شده است. طبق بررسی های انجام شده، در هیچ‌کدام از نیروگاه‌های زیرمجموعه گروه مپنا از سوخت‌های سنگین مانند مازوت بر اساس دستورالعمل‌های سفت و سخت موجود در این گروه صنعتی استفاده نمی‌شود.
*چرا نیروگاه‌های مپنا اجازه سوزاندن مازوت ندارند و اینکار را نمی‌کنند؟*
در توضیح فنی‌تر ممنوعیت سوزاندن مازوت در مپنا، توجه به راهکارهایی که این گروه ملی در حوزه زیست محیطی بکار بسته می‌تواند به شفافیت بیشتر این حوزه از فعالیت‌ها کمک کند.
گروه مپنا در جهت به حداقل رساندن آلاینده‌ها و حرکت به سمت تولید انرژی پاک اقداماتی نظیر اجرای پروژه‌های توسعه سیستم‌های احتراق پیشرفته توربین‌های گازی، افزایش راندمان توربین‌های گاز، تبدیل واحدهای سیکل ساده به سیکل ترکیبی و توسعه مطالعات در حوزه پروژه‌های استفاده از هیدروژن در ترکیب سوخت گاز و ... را انجام داده است. در این تجهیزات امکان استفاده از مازوت وجود ندارد و چنانچه این سوخت سنگین استفاده شود، باعث وارد آمدن خسارت به تجهیزات خواهد شد که برای سرمایه گذار و مالک نیروگاه پذیرفتنی نیست.
در زمینه اجرای پروژه‌های توسعه و ارتقای سیستم احتراق توربین گاز پیش مخلوط با آلاینده پایین، مپنا میزان آلایندگی توربین‌های گازی را در سطح استانداردهای بین‌المللی پایین نگه می‌دارد. بنابراین تولید آلاینده‌هایی نظیر CO و NOX که گازهایی سمی و مضر حاصل از توربین‌های گازی هستند به پایین‌ترین حد ممکن می‌رسند.
از سویی پروژه‌های افزایش راندمان توربین‌های گازی و اجرای پروژه‌های سیکل ترکیبی در سطح کشور نیز هر دو به نوعی منجر به افزایش بهره‌وری و کاهش مصرف سوخت و در نتیجه کاهش تولید آلاینده CO2 میشود. کاری که مپنا در کلاس جهانی به آن همت گماشته است اما چطور میشود این سطح را به کل نیروگاه‌های کشور تعمیم داد؟
*چگونه راندمان نیروگاه‌های کشور را افزایش دهیم و مانع سوزاندن مازوت شویم؟*
متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور در پایان سال گذشته به 39 درصد رسید. البته قرار بود بسیار پیش از پایان 1400، این رقم از 40 درصد بگذرد اما روی 39 درصد قرار گرفت.
طبق سند توسعه صنعت برق کشور، متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور باید تا سال 1420 به 50 درصد برسد. به منظور افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی، سه‌اقدام در دستور کار قرار گرفته که شامل، احداث واحدهای جدید حرارتی با راندمان بالا، از رده خارج شدن واحدهای فرسوده و جایگزینی آنها با واحدهای جدید راندمان بالا و تبدیل واحدهای سیکل ساده به سیکل ترکیبی است.
با توجه به محدودیت منابع مالی و نیاز به اولویت بندی به منابع مالی موجود و قابل جذب، از بین سه راهکار مذکور، راهکار سوم زودبازده‌تر، اقتصادی‌تر و اجرایی تر است.
بهره‌برداری از هر واحد بخار در یک نیروگاه سیکل ترکیبی، می‌تواند از مصرف سالانه معادل 250 تا 300 میلیون مترمکعب سوخت و تولید میلیون‌ها تن دی‌اکسید کربن جلوگیری کند.
در واقع با احداث واحدهای بخار و تبدیل واحدهای گازی سیکل ساده به سیکل ترکیبی، بدون مصرف سوخت جدید، از حرارت بازیافتی واحدهای گازی برای تولید برق در واحدهای بخار استفاده شده و بدین صورت راندمان نیروگاه به بیش از 50 درصد افزایش می‌یابد.
درحال حاضر حدود 10 هزار مگاوات نیروگاه گازی قابل تبدیل به سیکل ترکیبی با راندمانی در حدود ۳۲درصد فعالیت می‌کنند که می‌توان با احداث واحدهای بخار سیکل ترکیبی، حدود 5000 مگاوات نیروگاه بدون مصرف سوخت اضافی به ظرفیت تولید برق کشور اضافه کرد و راندمان نهایی این نیروگاه‌ها را از 32 درصد به حدود ۵۰درصد رساند.
با تبدیل تمامی واحدهای سیکل ساده گازی به سیکل ترکیبی، (بدون در نظر گرفتن اقدامات احتمالی دیگر نظیر احداث واحدهای جدید راندمان بالا) متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور به 43درصد افزایش خواهد یافت و صرفه جویی سالانه 12میلیارد متر مکعب گاز طبیعی را به همراه خواهد داشت. همچنین اجرای این طرح‌ها با کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان سالانه 43 میلیون تن همراه خواهد بود که بر این اساس به عنوان موثرترین روش کاهش کربن و سایر آلاینده‌ها در صنعت برق به شمار می‌رود.
*ایران چه زمانی به‌سوی انرژی‌های پاک و برق بدون آلاینده خیز برمی‌دارد؟*
و سرانجام به راهکارهای آتی در راه سالم سازی کامل صنعت تولید برق می‌رسیم؛ انرژی‌های نو و تجدیدپذیر! چیزی که مردم سالهاست می‌شنوند اما هنوز تا رسیدن به استفاده وسیع و گسترده از آن راه درازی در پیش است.
کشور ما ایران با برخورداری از دشت‌های وسیع بادگیر و همچنین برخورداری از آفتاب چهارفصل در بیشتر مساحت خود، سرزمینی بسیار مستعد برای بهره‌برداری از انرژی های پاک نظیر خورشیدی و بادی و هیروژنی است اما سهم این منابع در تولید برق ایران تنها دو درصد از کل این صنعت است.
فعالان این صنعت به شرط تأمین منابع مالی قادر به توسعه آن هستند. به عنوان نمونه مپنا در حوزه حرکت به سمت استفاده از سوخت‌های پاک و سبز نیز مطالعات گسترده‌ای در زمینه استفاده از هیدروژن در ترکیب سوخت توربین‌های گازی انجام داده و در پیشروی به سوی این تکنولوژی هم‌گام با دنیا قدم برمی‌دارد. چراکه در نهایت تکنولوژی جهانی نیز متمایل به استفاده از سوخت‌های پاک مثل هیدروژن به جای سوخت‌های هیدروکربنی است.
همچنین گروه مپنا طی سال‌های اخیر تولید انرژی‌های تجدیدپذیر را در دستور کار خود قرار داده و در حال حاضر دارای بزرگترین مزرعه‌های بادی ایران و همچنین در حال توسعه مزرعه‌های خورشیدی است.
حفظ محیط زیست و توجه به مفهوم چندوجهی نگهداری از آن در گروه مپنا یکی از مهمترین مسئولیت‌های اجتماعی این بنگاه بزرگ اقتصادی محسوب میشود. بنابر همین دیدگاه، مپنا دستیابی به استانداردهای قابل توجه در حوزه حفظ محیط زیست را سرلوحه کار خود در تمامی شرکت‌های زیرمجموعه قرار داده است.
