مصطفی گودرزی
به گزارش «تابناک»، سرماخوردگی یک مشکل حاد و خود محدود شونده در دستگاه تنفس فوقانی تلقی میگردد و عمده علائم آن شامل درجات مختلفی از عطسه، احتقان، ترشحات بینی [1]، گلودرد، سرفه، تب با درجه پایین، سردرد و ناخوشی هستند. در مطلب حاضر، مروری کلی بر درمان های دارویی و غیر دارویی توصیه شده برای مدیریت این مشکل انجام خواهد شد.
آموزش والدین
سرما خوردگی یک بیماری با منشا ویروسی، غالبا به دلیل عفونت با ویروس هایی از خانواده ی رینوویروس ها[2]، می باشد و تظاهرات بالینی در بیماران از شدت بالایی برخوردار نبوده و خفیف و خود محدود شونده هستند. آموزش افراد مسئول مراقبت از کودک مهم ترین بخش درمان توصیه شده توسط راهنماهای بالینی[3] جهت مدیریت سرماخوردگی در کودکان می باشد. درمان ضد ویروسی علیه ویروس های ایجاد کننده سرما خوردگی، بر خلاف راهکارهای مانند داروهای مورد استفاده در درمان سندرم های ایجاد شده توسط ویروس آنفولانزا، در دسترس نمی باشند.
دوره درمان قابل انتظار
در نوزادان و کودکان کوچک تر علائم سرما خوردگی به صورت معمول 2 تا 3 روز پس از شروع بیماری بیشترین میزان خود را نشان می دهد و به تدریج طی 10 تا 14 روز بهبود علائم مورد انتظار خواهد بود، اما بایستی توجه داشت که سرفه در برخی از کودکان آخرین علامتی می باشد که به درمان پاسخ می دهد هرچند حداکثر طی 3 تا 4 هفته انتظار بهبودی این علامت نیز بایستی وجود داشته باشد. در کودکان بزرگ تر و نوجوانان علائم سرماخوردگی غالبا در مدت 5 تا 7 روز برطرف می گردد. در بیماران با مشکلات زمینه ای ریه یا بیمارانی که استعمال دخانیات دارند، سیر طولانی تر و شدید تری از علائم بیماری مورد انتظار خواهد بود.
ارزیابی مجدد
ارزیابی مجدد تشخیص اولیه ممکن است در صورت تشدید علائم اولیه مانند بروز اختلال در تنفس یا بلع در بیمار و یا افزایش درجه تب مد نظر قرار گیرد. در صورتی که بهبود علائم بیمار بیش از مدت مورد انتظار زمان ببرد نیز بایستی تشخیص های دیگری مانند سینوزیت حاد باکتریایی، پنومونی و سیاه سرفه مورد بررسی قرار گیرند. ماندگار شدن برخی از علائم مانند تشدید سرفه ها یا طول کشنده شدن آنها ممکن است نشان دهنده ی عارضه دار شدن سرما خوردگی اولیه و ایجاد بیماری های ثانویه باشند.
درمان های حمایتی
به طور کلی در منابع و راهنما های بالینی توصیه به استفاده از یک یا ترکیبی از مداخلات زیر به عنوان خط اول مدیریت سرما خوردگی شده است.
حفظ هیدارتاسیون[4] کافی: حفظ هیدراتاسیون کافی به منظور کمک به رقیق شدن ترشحات مجاری تنفسی و تسکین التهاب این مجاری بایستی برای بیماران در نظر گرفته شود. مصرف مایعات گرم، نظیر چای یا سوپ مرغ ممکن است به نرم کردن مخاطات تنفسی و بهبود جریان خون این نواحی کمک نماید. از سایر اقداماتی که میتوان به منظور بهبود عملکرد مجاری هوایی در نظر گرفت میتوان به استنشاق بخور نیز اشاره کرد. نرم شدن ترشحات تنفسی به حذف راحت تر آن ها کمک می نماید. انتخاب مایعات گرم بایستی متناسب با سن نوزاد یا کودک انجام شود.
سالین موضعی: سالین موضعی به عنوان یک روش کم هزینه، با احتمال ایجاد عارضه و تداخل دارویی پایین و احتمالا سودمند مطرح می باشد. استفاده از سالین موضعی در حفرات بینی به صورت موقت را برداشت ترشحات آزار دهنده بینی را توسط مخاط[5] بهبود می بخشد و از طرف دیگر ممکن است منجر به انقباض عروق شده و اثرات ضد احتقانی نیز ایجاد نماید. عوارض سالین موضعی ممکن است شامل تحریک مخاط و بروز خونریزی از موضع باشد.
در نوزادان استفاده از قطره ی موضعی سالین و در کودکان بزرگتر استفاده از اسپری بینی[6] سالین یا شست و شو با محلول سالین میتواند مد نظر قرار گیرد. لازم به ذکر است که سالین مورد استفاده برای شست و شو باید به شکل استریل باشد زیرا مواردی از انسفالیت آمیبی[7] به دنبال استفاده از سالین تهیه شده از آب شیر گزارش شده است.
هوای مرطوب: گرچه این روش در مطالعات به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است، اما استفاده از بخور های سرد یا گرم با افزایش رطوبت هوای تنفسی ممکن است در روان نمودن ترشحات این مجاری کمک کننده باشد. در کودکان با توجه به خطر ایجاد سوختگی و عدم بهبودی علائم با استفاده از بخورهای گرم، بایستی از این روش اجتناب گردد. استفاده از بخورهای سرد یا گرم در بهبود سرفه توسط سازمان بهداشت جهانی(WHO) [8] توصیه نشده است. حفظ بهداشت دستگاه های تولید کننده ی بخور بر اساس توصیه های سازنده ی دستگاه ها بایستی به منظور جلوگیری از بروز عفونتهای جدید تنفسی و آسیب های استنشاقی دیگر به مراقبین تاکید گردد.
داروهای بدون نسخه
فرآورده های بدون نسخه ای که ممکن است جهت تسکین علائم سرما خوردگی در اطفال مورد استفاده قرار گیرند، شامل آنتی هیستامین ها، ضد احتقان ها، ضد سرفه ها، خلط آورها، موکولیتیک ها، ضد درد/ ضد تب ها و ترکیبی از این داروها می باشند. در ادامه به صورت کلی و به تفکیک بازه ی سنی به مرور راهکارهای توصیه شده پرداخته می شود.
اطفال زیر 6 سال: به جز ضد درد/ضد تب ها، بایستی از تجویز سایر فرآورده های بدون نسخه در این گروه از اطفال اجتناب شود.
اطفال 6 تا 12 سال: در این گروه نیز به جز داروهای ضد درد/ضد تب، پیشنهاد می شود از تجویز سایر فرآورده های بدون نسخه استفاده نگردد.
اطفال بالای 12 سال: ضد احتقان های بدون نسخه ممکن است به منظور تسکین علامت های ایجاد شده در مخاط بینی در این دسته ازکودکان مورد استفاده قرار گیرند.
داروهای بدون نسخه در اطفال اثری بیش از پلاسبو نشان نداده اند و ممکن است منجر به بروز عوارض جانبی جدی شوند. مصرف داروهای ضد سرفه و سرما خوردگی در اطفال زیر 2 سال ممکن است با over dose کشنده همراه باشد. داروهای بدون نسخه به دلیل تفاوتهای متابولیسم، کلیرانس و اثرات دارویی در کودکان، با توجه به سن با احتمال بروز اثرات سمی با شدت بالاتر همراه هستند و در غالب موارد تعیین دوز ایمن برای این دارو ها در کودکان انجام نشده است.
در صورتی که والدین کودک ترجیح به استفاده از فرآورده بدون نسخه برای سرما خوردگی در کودکان بالای 6 سال دارند، بهتر است استفاده از دارو برای آزار دهنده ترین علامت بیمار با حداقل دوز موثر و بررسی مداوم و انتخاب ایمن ترین دارو در نظر گرفته شود. به عنوان مثال معکوس کردن دارو های داخل بینی در هنگام استعمال، به جای صاف نگه داشتن آن ها، ممکن است باعث رسیدن دوزی به مقدار 20 تا 30 برابر مقدار توصیه شده، به بیمار گردد.
درمان های علامتی
در مواردی که علائم سرماخوردگی با بروز مشکلاتی برای بیمار از قبیل اختلال در خواب یا مصرف مایعات همراه نباشد، درمانهای علامتی برای بیمار مورد نیاز نخواهند بود. درمان های علامتی همراه با مزایا و معایب خاصی می باشند که توجه به این موارد به خصوص در کودکان با سن پایین تر اهمیت ویژه ای دارد.
آزردگی ناشی از تب: به منظور مدیریت این مشکل در روزهای ابتدایی ابتلا به سرما خوردگی توصیه می شود از داروهای استامینوفن(ترجیحا در کودکان بالای 3 ماه) یا ایبوپروفن (در کودکان بالای 6 ماه) استفاده شود. در هنگام تجویز فرآورده ها توجه به احتمال over dose این داروها به دلیل مصرف فراورده های مختلف با اجزای مشابه از اهمیت به سزایی برخوردار است.
علائم ایجاد شده در بینی: این علائم ممکن است شامل رینیت و احتقان یا انسداد بینی باشند. انسداد بینی می تواند در نوشیدن اختلال ایجاد نموده و آزار دهنده ترین علامت در نوزادان و کودکان کوچک باشد. برای مدیریت این مشکل به عنوان خط اول، استفاده از مداخلات حمایتی نظیر ساکشن ترشحات بینی، قطره بینی سالین، شست و شوی بینی، هیدراتاسیون کافی و بخور سرد توصیه شده است و این راهکارها نسبت به استفاده از داروهای بدون نسخه و درمان های موضعی آروماتیک ارجح تلقی میگردند.
مداخلات خط دوم درمان برای علائم آزارنده بینی که با درمان های فوق بهبود نیافته باشند، بر اساس سن متفاوت هستند. در کودکان با سن کمتر از 6 سال که در ایشان علائم آزارنده بینی که علی رغم مداخلات حمایتی ادامه می یابد، افزایش فرکانس ساکشن ترشحات بینی، استفاده از اسپری سالین یا شست و شو توصیه می گردد. در این دسته از کودکان استفاده از داروهای بدون نسخه برای کنترل علائم آزار دهنده ی بینی توصیه نمی شود چرا که مزایای این گونه درمان ها اثبات نشده اند و چنین عملی ممکن است با ایجاد خطر قابل توجهی همراه باشد. اسپری بینی ایپراتروپیوم بروماید[9] 0.06 درصد برای اطفال بالای 5 سال قابل مصرف است و ممکن است در موارد خاصی به صورت دو پاف در هر سوراخ بینی سه بار در روز و به مدت 4 روز برای کودک توسط پزشک تجویز گردد. عوارض دارویی اسپری بینی ایپراتروپیوم غالبا شامل خونریزی و خشکی مخاط بینی و خشکی دهان هستند و این عوارض تقریبا دو تا چهار برابر بیش از بالغین در کودکان گزارش شده است.
برای کودکان 6 تا 12 ساله با علائم بینی آزار دهنده ای که به مداخلات حمایتی جواب نمی دهند، نیز به صورت کلی افزایش فرکانس ساکشن ترشحات بینی، استفاده از اسپری سالین، یا شست و شو توصیه می شوند و این مداخلات بر سایر راهکارها واجد ارجحیت می باشند. در این دسته از کودکان نیز توصیه به عدم استفاده از داروهای ضد احتقان یا ترکیبات دارویی حاوی ضد احتقان و آنتی هیستامین می گردد. اسپری بینی ایپراتروپیوم بروماید 0.06 درصد ممکن است در برخی از موارد در این دسته از کودکان نیز در نظر گرفته شود و دوز آن دو پاف در هر سوراخ بینی سه بار در روز و به مدت 4 روز می باشد.
در کودکان با سن بیشتر از 12 سال دچار علائم آزار دهنده بینی که به مداخلات حمایتی پاسخ کافی نداده باشند، استفاده از داروهای ضد احتقان بدون نسخه به صورت خوراکی یا موضعی، یا اسپری بینی ایپراتروپیوم بروماید ممکن است در نظر گرفته شود. اسپری ایپراتروپیوم بروماید در این دسته از کودکان تا 4 بار در روز و هر بار دو پاف در هر سوراخ بینی و به مدت 4 روز قابل تجویز می باشد.
داروهای ضداحتقان موضعی یا خوراکی با ایجاد انقباض در عروق مخاط بینی به بهبود علائم ناشی از احتقان کمک مینمایند. در این دسته دارویی استفاده از سودوافدرین خوراکی نسبت به فنیل افرین و دیگر فرآورده های بدون نسخه ضد احتقان بینی ارجحیت دارد. عوارض ضد احتقان های خوراکی غالبا شامل افزایش تعداد ضربان های قلبی[10]، افزایش فشار دیاستولیک و تپش قلب[11] می باشند.
ضد احتقان های موضعی که به صورت معمول برای مدیریت علائم احتقانی بینی مورد استفاده قرار میگیرند شامل اکسی متازولین، زایلومتازولین و فنیل افرین هستند. عوارض این دسته از داروهای ضد احتقان غالبا موضعی بوده و شامل خونریزی و خشکی مخاط بینی می باشند. ضداحتقان های موضعی بهتر است تنها به مدت دو تا سه روز استفاده شود زیرا استفاده طولانی مدت ممکن است موجب تشدید احتقان بینی بعد از قطع دارو شود.
در صورتی که با وجود استفاده از خطوط دوم مداخلات، علائم بینی در کودکان سیر طول کشنده ای پیدا نماید یا تشدید گردد، احتمال تشخیص های دیگری غیر از سرماخوردگی مطرح خواهد شد.
سرفه: سرفه ممکن است خواب، عملکرد در مدرسه و توانایی بازی کردن کودک را تحت تاثیر قرار دهد و یا منجر به اختلال در خواب سایر اعضای خانواده و مزاحمت در مدرسه شود. گرچه والدین به صورت معمول به دنبال راهکاری جهت خاتمه داده به سرفه هستند، اما بایستی این مطلب که سرکوب سرفه ممکن است با اختلال در پاک سازی ترشحات تنفسی و احتمال باقی ماندن این ترشحات و بروز انسداد و آسیب در مجاری تنفسی باشد مورد توجه قرار گیرد. توصیه می شود که درمان تحریک مجاری تنفسی ناشی از سرفه با مصرف مایعات خوراکی مانند مایعات گرم نظیر چای و سوپ مرغ، عسل در کودکان با سن بیش از یک سال، یا آب نبات های ضد سرفه[12] در کودکانی که در ریسک آسپیراسیون نیستند، به جای داروهای ضدسرفه، آنتی هیستامین، خلط آورها و موکولیتیک های نسخه ای یا بدون نسخه مد نظر قرار گیرد. مایعات، عسل و آب نبات های ضد سرفه ارزان بوده و احتمالاً بی خطر هستند.
استفاده از عسل به عنوان یک گزینه برای درمان سرفه در اطفال بالای یک سال مبتلا به سرما خوردگی ممکن است در نظر گرفته شود. 2.5 تا 5 میلی لیتر عسل می تواند به صورت مستقیم یا به صورت حل شده در چای یا آب میوه مورد استفاده قرار گیرد. این راهکار درمانی، اثر متوسطی بر سرفه شبانه داشته و در کودکان بالای یک سال با خطر پایینی همراه است اما با توجه به خطر بروز بوتولیسم[13] از مصرف عسل در کودکان با سن کمتر از یک سال بایستی خود داری گردد.
در کودکانی که در معرض خطر آسپیراسیون نباشند استفاده از آب نباتهای ضد سرفه به منظور تسکین تحریک مخاطات گلو ناشی از سرماخوردگی پیشنهاد شده است.
استفاده از کدئین و دیگر فرآورده های ضد سرفه مانند دکسترومتورفان برای درمان سرفه مرتبط با سرما خوردگی در کودکان با توجه به احتمال بروز عوارض جدی توصیه نمی شود. عوارض گزارش شده با استفاده از داروی کدئین در کودکان شامل بروز خواب آلودگی، سرکوب سیستم تنفسی و حتی مرگ بوده اند. عوارض جانبی احتمالی با استفاده از داروی دکسترومتورفان نیز شامل تغییرات رفتاری و سرکوب سیستم تنفسی هستند.
گلودرد: به منظور بهبود علامتی گلودرد در کودکان و نوزادان راهکارهای التیام دهنده ای نظیر استفاده از نوشیدنی های سرد یا گرم، دسر های سرد یا یخ مثل بستنی، مکیدن یخ، آب نبات های سخت، غرغره کردن آب نمک (کودکان با سن کمتر از 6 سال توانایی غرغره کردن صحیح را ندارند) ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. استفاده از دهانشویه های دارویی در درمان این مشکل اثر بخشی متفاوتی در مقایسه با دارونما را فراهم نمی نمایند و ممکن است با بروز عوارض نیز در بیماران همراه باشند. استفاده از آدامس هاس جویدنی محتوی سوربیتول یا زایلیتول نیز در مطالعات موجب کاهش شدت گلو درد نشده است.
در صورت وجود درد به ویژه اگر موجب کاهش دریافت غذا شده باشد، استفاده از داروهای استامینوفن یا ایبوپروفن را می توان در نظر گرفت. استامینوفن با دوز 10 تا 15 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن هر 4 تا 6 ساعت تا 5 بار در طول یک روز و با در نظر گرفتن حداکثر میزان مجاز مصرف در یک دوز به اندازه ی یک گرم و حداکثر دوز مجاز مصرف روزانه 75 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم از وزن بدن تا بیشینه ی 4 گرم در روز، یا داروی ایبوپروفن با دوز 10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن هر 6 ساعت در صورت نیاز با حداکثر دوز مجاز در یک دوز 600 میلی گرم و حداکثر دوز روزانه 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن تا بیشینه ی 2400 میلی گرم در روز، انتخاب های درمانی مطرح در این مورد هستند. در صورتی که علائم بیمار مدت زمانی بیش از 3 روز پایدار باشند، نیاز به ارزیابی های بیشتر وجود خواهد داشت.
اختلالات گوش میانی: استفاده از داروهای ضد احتقان یا ترکیبات دارویی حاوی ضداحتقان/آنتی هیستامین برای اختلالات گوش میانی مانند کاهش شنوایی، در کودکان مبتلا به سرما خوردگی توصیه نمی شود. هرچند اختلالات ناشی از افزایش فشار گوش میانی در اثر سرما خوردگی کودک را در معرض ابتلا به عفونت گوش میانی[14] قرار می دهد.
پایداری علائم
علائم پایدار در بینی: در صورتی که علائم ایجاد شده در بینی، مانند آبریزش بینی، برای مدتی بیش از 10روز طول بکشند یا تشدید شوند، تشخیص های دیگری از جمله این تشخیص ها میتوان به وجود جسم خارجی در بینی، رینیت آلرژیک، رینیت غیرآلرژیک، رینیت ناشی از داروها یا سینوزیت حاد باکتریایی برای بیمار مطرح خواهند بود.
سرفه طول کشیده: همانند علائم طول کشیده در بینی، در صورتی که سرفه در کودکان دچار سرماخوردگی مدتی بیش از 2 هفته طول کشیده باشد یا شرایط بیمار رو به وخامت گذاشته باشد، باید تشخیص های دیگری مانند پنومونی، آسم، سیاه سرفه، سیستیک فیبروزیس و بلع جسم خارجی در بیمار مورد بررسی قرار گیرند.
پیشگیری
بهداشت: بهترین روش پیشگیری از انتقال سرما خوردگی، شست و شوی مرتب دست ها و پرهیز از تماس دست با چشم، گوش و بینی است. لازم است تا آموزشهای مناسب از نظر سرفه در دستمال مناسب یا آرنج برای کودکان مبتلا فراهم شود. توصیه می شود، دستمال های استفاده شده، مورد استفاده مجدد قرار نگیرند.
ضدعفونی کننده ها: پاک کردن سطوح محیط با ضد عفونی کننده های از بین برنده ویروس مانند فراورده های حاوی فنل/الکل (نظیر lysol) ممکن است در کاهش انتقال ویروس های عامل سرما خوردگی موثر باشد. دستمال های آغشته به مواد از بین برنده ویروس[15] نیز ممکن است در کاهش انتقال ویروس های سرماخوردگی موثر باشند.
واکسن: واکسنی برای پیشگیری از سرما خوردگی در حال حاضر وجود ندارد. واکسیناسیون سالانه علیه آنفولانزا برای تمامی افراد بالای شش ماه توصیه می شود. تزریق ماهانه داروی palivuzumab به منظور پیشگیری از ابتلا به ویروس respiratory syncytial در نوزادانی که در خطر بالای ابتلا به این ویروس باشند، توصیه می گردد.
استفاده از سایر موارد از قبیل ویتامین ها و مواد معدنی، هومیوپاتی و فراورده های گیاهی نیز در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی توصیه نمی گردد. جدول 1 نشان دهنده اطلاعات در رابطه با برخی از فراورده های بدون اثر ثابت شده در پییشگیری از سرماخوردگی می باشد.
جدول1. فراورده های بدون تاثیر در پیشگیری از بروز سرماخوردگی
|
اقدامات پیشگیرانه غیرموثر
|
توضیح
|
|
اکیناسه (E. purpurea) و سیر (Allium sativum)
|
متاآنالیزهای حاکی از شواهد کافی برای اثربخشی در پیشگیری نیست.
|
|
ویتامین D
|
در کارآزمایی های بالینی تصادفی شده مصرف روزانه یا ماهانه ویتامین دی در کاهش وقوع یا شدت سرما خوردگی موثر نبوده است.
|
|
ویتامین C
|
در متا آنالیز انجام شده در سال 2013 شواهدی برای اثربخشی مصرف روزانه مکمل ویتامین C در جمعیت عادی یافت نشد. هر چند مصرف روزانه ویتامین سی ممکن است طول دوره سرما خوردگی را در کودکان کوتاه کند.
مصرف روزانه ویتامین C با دوز حداقل 200 میلی گرم در روز در کودکان طول دوره سرما خوردگی را در حدود 14 درصد کاهش داده و همراه با عارضه جانبی خاصی نبوده است.
|
|
روی
|
هر چند اطلاعات حاصل از برخی از مطالعات تصادفی سازی شده نشان دهنده ی برخی از اثرات مثبت با استفاده از زینک در پیشگیری از سرماخوردگی یا کوتاه نمودن دوره ی درگیری با آن هستند اما، منافع این راهکار با توجه به نیاز به دوره ی مصرف طولانی(بیش از 5 ماه) و عوارض جانبی مانند طعم بد دهان و تهوع محدود میگردد.
|
|
هومیوپاتی
|
استفاده از درمان های هومیوپاتیک برای پیشگیری از سرما خوردگی در کودکان توصیه نمی شود. یک مطالعه ی نظام مند اطلاعاتی در حمایت از اثربخشی روشهای هومیوپاتیک در پیشگیری از بروز عفونت های حاد دستگاه تنفسی گزارش ننمود. گزارش های ناقص و واجد اشکال از عوارض جانبی این راهکار درمانی، مانع نتیجه گیری در رابطه با ایمنی این روش میگردد.
|
|
پروبیوتیک
|
استفاده از پروبیوتیک در پیشگیری از سرما خوردگی اطفال توصیه نمی گردد. شواهد موجود در رابطه با کاهش میزان بروز و دوره درگیری با عفونتهای تنفسی حاد با استفاده از این فراورده ها، از کیفیت پایینی برخوردار بوده و نیاز به مطالعات بیشتر برای اثبات اثرات آنها وجود دارد.
|
جدول2. درمانهای فاقد اثرات اثبات شده در درمان سرماخوردگی
|
راهکار درمانی
|
توصیه ها
|
توضیح
|
|
داروهای آنتی بیوتیک
|
نقشی در درمان سرما خوردگی ندارند.
طول دوره سرما خوردگی را کاهش نمی دهند.
تنها در موارد بروز عفونت گوش میانی، سینوزیت و پنومونی ناشی از باکتری بایستی تجویز شوند.
|
استفاده نادرست از این داروها ممکن است منجر به بروز عوارض جانبی جدی شود.
در صورت تجویز نامناسب ممکن است در گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی نقش داشته باشد.
|
|
داروهای آنتی هیستامین
|
تجویز این داروها به تنهایی یا در همراهی با داروهای ضد احتقان توصیه نمی شود.
استفاده از این داروها در بهبود علائم بینی ناشی از سرماخوردگی در کودکان تاثیر بارزی نداشته است.
|
استفاده از این داروها ممکن است با بروز عوارضی مانند خواب آلودگی، تحریک پذیری پارادوکسیکال[1]، سرکوب تنفسی و توهم همراه باشد.
|
|
کورتکواستروئیدهای نازال
|
استفاده از این دسته ی دارویی در درمان علائم سرماخوردگی توصیه نمی شود
|
در مطالعات بالینی اثر بخشی این داروها در درمان علائم سرماخوردگی نشان داده نشده است.
|
|
ضد سرفه ها
|
توصیه به عدم مصرف کدئین، و سایر داروهای ضد سرفه مانند دکسترومتورفان، با توجه به عدم اثبات اثر بخشی این گونه دارو در درمان علائم سرماخوردگی، میگردد.
|
احتمال بروز عوارض جانبی جدی مانند سرکوب سیستم تنفسی با این داروها وجود دارد.
|
|
داروهای خلط آور و موکولیتیک
|
توصیه به عدم مصرف گایافنزین، استیل سیستئین، برم هگزین، لتوستئین برای درمان سرفه در کودکان، با توجه به در کودکان با توجه به عدم وجود مزیت اثبات شده، میگردد.
|
عوارض استفاده از داروهای موکولیتیک ممکن است شامل بروز برونکواسپاسم، عوارض گوارشی و تب باشد.
گایافنزین به تنهای دارو نسبتا بی خطری تلقی می گردد. عوارض گوارشی خفیف با استفاده از داروی گایافنازین به تنهایی محتمل است اما فراورده های موجود از این دارو معمولا در ترکیب با دیگر داروها وجود دارد.
|
|
برونکودیلاتورها
|
استفاده از این داروها در درمان سرفه در کودکانی که به آسم مبتلا نباشند، توصیه نمی شود و اثر بخشی آنها نیز اثبات نشده است.
|
این دسته ی داروها ممکن است در درمان سرفه در کودکان دچار آسم مورد استفاده قرار گیرند.
|
|
بخارات آروماتیک (مالیدنی)
|
استفاده از فراورده های بخور، موضعی و مالیدنی آروماتیک مانند کامفور، منتول، روغن اکالیپتوس برای درمان علامتی سرما خوردگی توصیه نمی شود.
|
استفاده از این فراورده ها ممکن است با اثرات تحریک کنندگی خفیف همراه باشد. این فراورده ها با اثر بارزی در بهبود علائم رینیت همراه نبوده اند اما ممکن است با بهبود اندکی در سرفه همراه باشند. اثرات مشاهده شده با این فراورده ها به صورت گزارش از سوی والدین بوده است و بررسی های بالینی در این زمینه به خوبی انجام نشده اند.
|
|
ویتامین سی
|
توصیه به عدم استفاده از این مکمل در درمان سرماخوردگی میگردد.
|
استفاده از این ویتامین با دوز 200 میلیگرم در روز متعاقب شروع علائم سرماخوردگی با اثر بارزی در کاهش شدت یا دوره درگیری با علائم سرماخوردگی همراه نبوده است.
استفاده از دارو همراه با عارضه خاصی نبوده است.
|
|
زینک
|
استفاده از فراورده های حاوی زینک در درمان سرماخوردگی توصیه نمی گردد.
استفاده از فراورده های زینک در کاهش شدت علائم یا دوره ی درگیری با آنها در کودکان دچار سرماخوردگی تاثیری نداشته است گرچه اثرات مثبتی با آن در بزرگسالان مشاهده شده است.
|
عوارض جانبی شایع گزارش شده با فراورده های زینک شامل طعم بد دهان و تهوع هستند.
استفاده از فرآورده های داخل بینی زینک گلوکونات همراه با بروز عارضه از دست رفتن دائمی حس بویایی در کودکان بوده است.
|
|
اکیناسه
|
توصیه به عدم استفاده از فراورده های اکیناسه در درمان علائم سرما خوردگی میگردد.
این فراورده در مقایسه با دارونما، اثرات سودمند بارزی را ایجاد ننموده اند.
|
استفاده از فراورده های اکیناسه در کودکان ممکن است با بروز راش دارویی همراه باشد.
|
|
پلارگونیوم سیدوییدز
|
استفاده از این فراورده در درمان سرماخوردگی توصیه نمی شود.
اطلاعات حاصل از اثر دارو در درمان علائم از مطالعات با کیفیت بسیار پایین نشات میگیرد.
|
عوارض استفاده از این دارو در مقایسه با دارونما به صورت مختصری بالاتر است.
|
|
هومیوپاتی[2]
|
استفاده از این راهکار در کودکان توصیه نمی شود.
|
در مطالعات اطلاعات تایید کننده از نظر اثر بخشی این راهکار مشاهده نشده است.
عوارض این راهکار به خوبی گزارش نشده است.
|
[1] Paradoxical excitability
تهیه وتنظیم: دکتر نیلوفر خوشنام راد (دستیار داروسازی بالینی)
منابع:
Diane E Pappas.The common cold in children: Management and prevention. Wolters Kluwer, Up To Date. Jul 03, 2020.
Jan E Drutz.Sore throat in children and adolescents: Symptomatic treatment.Wolters Kluwer, Up To Date. May 23 2020.
[1] Rhinorrhea
[2] Rhinoviruses
[3]American Academy of Pediatrics, United Kingdom's National Institute for Health and Care Excellence, British Thoracic Society guidelines
[4]Hydration
[5]Mucociliary clearance
[6] Nasal spray
[7] Amebic encephalitis
[8] World Health Organization
[9] Ipratropium bromide
[10] Tachycardia
[11] Palpitation
[12] Lozenges
[13] Botulism
[14] Otitis media
[15] Virucidal-impregnated nasal tissues
[16] Paradoxical excitability
[17] Homeopathy
