به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا، مهم‌ترین دلیل بروز این وضعیت نیز کاهش بارندگی‌ها و پیرو آن کم‌شدن حجم آب رودهای مازندران است. به این موضوع باید افزایش دمای هوا در زمستان و بهار و ذوب‌شدن زودهنگام برف ارتفاعات به‌عنوان یکی از منابع تأمین آب استان را نیز اضافه کرد.
صاحبنظران می گویند، وضعیت آبی مازندران مساعد نیست. هرچند که نشانه‌های خشکسالی و تنش آبی در سراسر مازندران دیده می‌شود، اما مناطق شرقی این استان بیشتر از سایر نقاط در معرض تنش آبی قرار دارند. یکی از اقداماتی که در چند سال اخیر برای کاهش تنش‌های آبی در مازندران انجام شد، اعلام ممنوعیت کشت دوم برنج در استان بود که به‌گفته مسئولان، منجر به انجام‌نشدن کشت دوم در هزاران هکتار از شالیزارهای مازندران شد.
در این شرایط مهم‌ترین اقدامی که برای مقابله با تنش آبی در مازندران مورد تأکید قرار می‌گیرد صرفه‌جویی در مصرف آب است و در گام بعدی ایجاد زیرساخت‌های هدایت و مهار آب‌های سطحی؛ چراکه میانگین مهار آب‌های سطحی در مازندران حدود۱۲ درصد برآورد می‌شود که بسیار پایین‌تر از میانگین کشوری است.
حدود ۷۰ درصد از مجموع مساحت مازندران در معرض خشکسالی بسیار شدید
طبق گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، بارش تجمعی کشور در سال زراعی ۱۴۰۱ - ۱۴۰۰ به ۱۸۰ میلی متر رسید که نسبت به سال زراعی گذشته ۲۳ درصد افزایش و نسبت به بلندمدت نرمال ۲۳.۹ کاهش داشت بارش تجمعی سال در تمام استان های کشور به استثنای استان هرمزگان کمتر از نرمال بود کمترین کاهش بارش نسبت به نرمال با ۸.۹ در چهارمحال و بختیاری و بیشترین کاهش بارش نیز با ۱.۶۱ در استان ایلام ثبت شده است.
در سال زراعی ۱۴۰۱ ۱۴۰۰ دمای متوسط کشور و تمام استان ها بیش از نرمال بود استان های ایلام، خوزستان بوشهر فارس، هرمزگان، کرمان سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی بیشترین انحراف مثبت دما نسبت به دمای میانگیی بلند مدت را تجربه کردند
با توجه به بی هنجاری منفی بارش و کم بارشی، حاکم شاخص خشکسالی برای بازه های مختلف زمانی بیانگر رخداد خشکسالی هواشناسی متوسط تا بسیار شدید در بیشتر اغلب استانهای کشور است و نیز شاخص خشکسالی که از ترکیب کمیت های دما و بارش محاسبه می. شود برای بازه های مختلف سه ماهه تا سالانه بیانگر رخداد خشکسالی متوسط تا بسیار شدید در اغلب استان های کشور است.
نمودار مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان می دهد که تا پایان اسفندماه پارسال، ۶۹.۹ درصد از مجموع مساحت مازندران تحت تاثیر خشکسالی بسیار شدید، ۱۸.۷ درصد در معرض خشکسالی شدید، ۷.۷ درصد خشکسالی متوسط، ۲.۵ درصد در معرض خشکسالی خفیف و ۱.۲ درصد نیز در حد نرمال است.
همچنین طبق گزارش این مرکز، در سطح حوزه آبریز اصلی دریای مازندران ۴۳.۸ درصد از مجموع مساحت در معرض خشکسالی بسیار شدید، ۳۲.۷ درصد در خشکسالی شدید، ۱۳.۹ درصد خشکسالی متوسط، ۶.۴ درصد خشکسالی خفیف و ۲.۱ درصد نیز در محدوده نرمال قرار دارد.
شرق مازندران در معرض شدیدترین خشکسالی
طبق اعلام شرکت آب منطقه ای مازندران نیز بیشترین ناحیه خشکسالی از سمت شرق به غرب استان است، طبق آمار رسمی هواشناسی میانگین بارش باران سال ۱۴۰۱ در مازندران ۳۷۲ میلیمتر بوده که این آمار نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلند مدت که ۶۴۰ میلیمتر بوده، حدود ۴۲ درصد کمتر و نسبت به سال ۱۴۰۰ که ۶۱۳ میلیمتر بوده، حدود ۴۰ درصد کاهش داشته است.
بر اساس آمار رسمی جهاد کشاورزی، سهم شرق مازندران از ۲۱۵ هزار هکتار اراضی شالیزاری استان، حدود ۵۰ هزار هکتار شالیزاری است که نیمی از آن یعنی ۲۴ هزار هکتار متعلق به شهرستان های ساری و میاندرود است که آب شالیزاری این اراضی به صورت مستقیم از ذخیره آب سد رجایی تامین می شود، ۱۲هزار و ۵۰۰ هکتار از زمین های شالیکاری شرق استان در شهرستان بهشهر واقع است، ۱۰ هزار هکتار را کشاورزان نکایی در اختیار دارند و سهم شالیکاران گلوگاهی هم ۲هزار و ۵۰۰ هکتار است.
طبق آمار شرکت آب منطقه ای مازندران در حال حاضر تنها ۴۰ میلیون متر مکعب آب پشت سد شهید رجایی ساری ذخیره سازی وجود دارد که با این میزان تنها قادر است آب شرب شهرستان ساری تأمین شود، یعنی در عمل امکان رهاسازی آب برای اراضی کشاورزی وجود ندارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران با اشاره به وضعیت منابع آبی، کاهش ۳۰ درصدی بارندگی ها و افت ۶۰ درصدی آوردهای رودخانه ای گفت: این کاهش ها زنگ خطری است برای سپری کردن خشکسال ترین سال آبی که نه تنها کشاورزی را با مشکل مواجه خواهد کرد بلکه آب شرب را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
حیدر داودیان با توضیح این نکته که اگرچه این خشکسالی از قبل توسط کارشناسان پیش بینی شد و پروژه هایی برای آن تعریف شد، افزود: در همین راستا در حوزه تجن چاه های عمومی درنظر گرفته شد که با تجهیز کردن این چاه ها تا حدی می توان کمبود آب را جبران کرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران خشکسالی را همانند بلایای طبیعی دیگر مهم دانست و ادامه داد: با توجه به این که خشکسالی نیز بحرانی مهم است باید با استفاده از ماده ۱۸ قانون مدیریت بحران اعتبارات لازم را برای اجرای پروژه های سازگاری با خشکسالی تخصیص داد.
وی با بیان این که سد شهید رجایی ساری در تاریخ پنجم فروردین سال گذشته ۱۰۴ میلیون مترمکعب ذخیره آب داشت که امروز این حجم به ۴۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته است، گفت: با این حجم فقط می توان آب مورد نیاز شرب مردم ساری را تامین کرد، این وضعیت بحرانی در دیگر سدهای استان از جمله گلورد نکا و سد البرز نیز وجود دارد.
دبیر شورای حفاظت از منابع آب استان مازندران تصریح کرد: برای گذر از این سال سخت باید همه جامعه خود را مسوول دانسته و قدمی برای آن بردارند که تغییر الگوی کشت، مدیریت مصرف و صرفه جویی در مصرف آب قدم اول برای کاهش خسارت های احتمالی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران با بیان اینکه نوبت بندی آب روان آب های رودخانه ها، پشت سدها و آب بندان ها امسال یک ماه زودتر از سال پیش آغاز شده است، گفت : کم آبی برای فعالیت های کشاورزی بسیار جدی است.
داودیان گفت: نوبت بندی بر اساس وسعت دشت های کشاورزی و حق آبه به صورت صحیح انجام می شود تا کمترین آسیب از ناحیه بارش کم و ذخیره سازی ناکامل متوجه کشاورزان شود.
این مسوول تامین آب کشاورزی مازندران با اشاره به این نکته که کاهش روان آب های رودخانه مهم کشاورزی استان و آبگیری اندک سدها و آب بندان ها سال سختی را برای کشاورزی استان رقم زده است، از کشاورزان خواست از هم اکنون باید با شرکت همکاری همه جانبه در مدیریت مصرف آب داشته باشند.
داودیان وضعیت روان آب های رودخانه های شرق مازندران از جمله تجن و نکا رود را وخیم تر از دیگر رودخانه ها توصیف کرد و گفت: کشاورزان باید به توصیه جهاد کشاورزی مبنی بر عدم کشت برنج در برخی از مناطق و لزوم کشت ارقام زودرس توجه کنند.
برابر آمارها، حدود ۱۲ درصد آب آشامیدنی استان از آب سطحی و ۸۸ درصد از آب زیرزمینی یعنی ۷۴۰ حلقه چاه و ۳۷۳ چشمه تامین می شود، منابع آبی مازندران از ۷۲۰ حلقه چاه، ۳۵۳ دهنه چشمه و سد با ظرفیت تولید و استحصال ۵۲۲ میلیون مترمکعب، تامین می‌شود.
سرانه تولید آب شهری در هر شبانه روز طبق اعلام شرکت آب و فاضلاب استان برای هر شهروند مازندرانی در مناطق شهری را ۲۰۰ لیتر و در مناطق روستایی را ۱۷۱ لیتر که این میزان در شهرها هر شبانه روز ۱۴۰ تا ۱۵۰ لیتر و در مناطق روستایی ۱۲۰ تا ۱۳۰ لیتر آب مصرف است.
مازندران دارای ۴۶۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی است. طبق آمار رسمی هر ساله به طور متوسط ۲۱۵ هزار هکتار از زمین های کشاروزی مازندران زیر کشت برنج می رود و این استان با تامین بیش از ۴۲ درصد برنج سفید کشور، رتبه اول را دارد.
کل مازندران داره میشه ویلا. احتمالا نوه های ما وقتی بروند مازندران باورشون نشه یه روز اونجا جنگل و شالیزار بوده. دولت هم کلا ول کرده.