در چه صورت ممکن است که پروژههایی با صرف هزینه قابل توجه به اجرا در آید، اما مدیران برای عکس یادگاری گرفتن با آنها و انتشار خبرش، تمایلی نشان ندهند؟ کمی به این پرسش فکر کنید تا بعد مثالهایی را مرور کنیم.
به گزارش «تابناک»، با شدت گرفتن خشکسالی و کاهش چشمگیر نزولات جوی در مناطق وسیعی از کشور، منابع آبی بسیاری از شهرها به بحرانیترین وضعیت خود رسیده است؛ وضعیتی که برای نمونه در تهران موجب شده میزان ذخیره برخی سدهای تامینکننده آب پایتخت نسبت به متوسط ۵۰ ساله در زمان مشابه، بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش نشان دهد که عددی قابل توجه و به شدت نگران کننده است.
نشانههای آشکاری از خطری بزرگ که بیخ گوش خیلی هایمان نشسته و در مقاطعی، شواهد ملموسی از آن را هم شاهد هستیم که البته خیلی زود و ساده از آن میگذریم؛ مثلا قطع آب در مناطقی از پایتخت برای چندین روز پیاپی، که بعد از سیلابی شدن رود کرج و در نتیجه کاهش آب ورودی سد امیرکبیر و وارد آمدن خسارت به مسیر انتقال آب به تصفیه خانههای تهران، رقم خورد و نشان داد که چقدر وضعیت شکننده است.
در چنین فضایی است که اقداماتی در دستور کار مسئولان قرار میگیرد تا پروسه تامین آب با کمترین خللی پیش برود و تداوم بیابد و این هدف گذاری، گاه موجب تدابیری میشود که بعضا حواشی به دنبال دارد یا نگرانی از حاشیه دار شدنش، موجب میشود که پنهانکاری در دستور کار قرار گیرد؛ درست مانند اتفاقی که در پایتخت رقم خورده و تا آنجایی اوج گرفته که خواستار ورود رئیس دستگاه قضا به ماجرا هستند!
تقاضایی که مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون محیطزیست شورای شهر تهران بعد از طرح برخی مسائل، از جمله بالا گرفتن اختلاف میان شهرداری و آبفای تهران مطرح و نکاتی در خصوص آن بیان نموده که میتواند نتایج نامطلوب و حتی شومی در آینده نزدیک و دور به دنبال داشته باشد؛ مثل قطع کردن آب مورد نیاز برای آبیاری درختان پارکهای جنگلی چیتگر، سرخه حصار و لویزان به مدت چند روز در ماههای اخیر.
اتفاقی که ظاهرا در پی تشدید کم آبی رقم خورده و به تاکید پیرهادی، تفاوتی با قطع درختان ندارد، چون در گرمترین روزهای سال، منابع آبی مورد نیاز درختان دریغ شده و خطر خشک شدن، آسیب دیدن یا ابتلای آنها با آفات افزایش یافته است؛ موضوعی که ظاهرا ریشه اش، پرداخت نشدن مطالبات آبفا توسط شهرداری تهران است که در این بزنگاه فرصت بروز و نمود یافته است.
به این بخش از اظهارات عضو شورای شهر دقت کنید: «اگر شهرداری یا هر نهاد دیگری در زمینه پرداخت بدهیهای خود به شرکت آب و فاضلاب استان کوتاهی کند، یا اختلافی بین این دو دستگاه به وجود آید، این اختلاف باید توسط دستگاه قضایی حل شود، نه این که یک نهاد خودسرانه آب مورد نیاز برای آبیاری درختان را تامین نکند.»
البته کیست که خبر از کاهش چشمگیر ذخایر آبی در مناطق وسیعی از کشور از جمله تهران نداشته باشد؛ مضیقهای که مجابمان میکند با مدیران آبفا ـ که تمام تلاششان را برای مدیریت این وضعیت بحرانی به کار گرفته اند ـ همدل شویم، اما نه زمانی که شاهد رقم خوردن این دست اتفاقات در سکوت خبری هستیم. اقدامهایی که ظاهرا نمونههای بسیار بزرگ تری از آنها هم در سکوت در جریان است.
حفر چاه در مناطقی از شهر، از جمله این اقدامات است که به تاکید پیرهادی، به منظور «رفع مشکل کمبود آب شرب مورد نیاز شهروندان به صورت موقت»، در دستور کار آب و فاصلاب استان قرار گرفته است و «حتما در آینده معضلات جدی را برای پایتخت ایجاد خواهد کرد»؛ چاههایی که با صرف هزینه قابل توجه و توسط مرجع رسمی، اما به نوعی یواشکی حفر میشوند و کسی ضرورت اطلاع رسانی در خصوص آنها را احساس نکرده و نمیکند.
این در حالی است که به تاکید رئیس کمیسیون محیطزیست شورای شهر تهران، حفر این چاهها «حتما به تشدید روند فرونشست زمین در پایتخت که همین حالا نیز وضعیت بحرانی دارد، دامن میزند و میتواند در آینده برای پایتخت فاجعهبار شود، ولی متاسفانه با توجه به این که دیدگاه برخی مدیران، رفع مشکلات به صورت مقطعی است، به تبعات جبرانناپذیری که حفر چاههای بیشتر میتواند در دهههای آینده برای تهران به همراه داشته باشد، توجه نمیشود.»
نگرانیهایی که احتمالا مدیران آبفا هم از آنها آگاهند و چه بسا به همین دلیل است که حفر چاههای متعدد در سکوت خبری رقم خورده و میخورد و مشابه اغلب پروژههای دیگر که از زمان قرار گرفتن در دستور کار تا کلنگ زنی و بعد بهره برداری، بارها و بارها با حضور مسئولان و انتشار تصاویر و اخبار، در بوق و کرنا میشود، نیست؛ سکوتی که میتواند این راهکارهای موقتی را دائمی کرده و بر شدت آسیبها و تبعات ناخوشاید احتمالی بیفزاید.
مجموعه چاههایی که در دورههای گذشته هم در نقاطی از شهر حفر شده اند تا در روز مبادا به کار آیند؛ اما برخی از آنها مدام در چرخه استفاده قرار دارند، سفرههای آب زیرزمینی را میبلعند و خطر فرونشست زمین را افزایش میدهند. فرجامی که میتواند در انتظار بسیاری از این چاههای حفر شده و به ظاهر موقتی هم باشد و آنها را به منابع دائمی تامین آب در دوران فلان مدیر تبدیل کند؛ با این استراتژی که تا بعد خدا بزرگ است!
اتفاقی که میتوان از بروزش جلوگیری کرد، به این صورت که شفاف در خصوص وضعیت آبی و تدابیر مقابله با بحران پیش رو با مردم سخن گفت و تاکید کرد که از جمله این تدابیر، حفر چاههایی است که همه میدانیم اقدامی آسیب زاست و باید موقتی و زمان دار باشد و به شدت مراقبت شود که در چرخه استفاده قرار نگیرد؛ شفافیتی که در صورت اتخاذ آن، اقدامات صورت گرفته ستودنی به نظر میرسد، نه تدبیری برای از سر گذراندن بحران از سر فلان مدیر و بهمان دولت.