خروجی فعالیت‌های زیرزمینی و دلالی، فرار مالیاتی است/ چاره کار چیست؟!

به گزارش تابناک اقتصادی؛ از مهمترین اهداف هر نظام مالیاتی کارآمد، اخذ مالیات به شیوه‌ای عادلانه و ایجاد شفافیت مالی اقتصادی در جامعه است. سازمان امور مالیاتی ایران نیز طی سال‌های اخیر، اهداف کلانی را در این حوزه در چارچوب اجرای قوانین مالیاتی دنبال کرده است. شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی، آثار بسیار مهمی از جمله هوشمندسازی نظام مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی، حذف تشخیص مالیات علی الرأس، پرداخت مالیات منطبق با درآمد و با رویکرد برابر و همچنین تکریم مودیان مالیاتی و افزایش رضایت آن‌ها را به دنبال دارد.

یکی از ملزومات شکوفایی اقتصادی هر کشوری، داشتن یک نظام مالیاتی کارآمد است، به طوری که مالیات ستانی عادلانه  باشد و درآمد‌های مالیاتی در راستای بهبود اداره کشور به کار گرفته شود که البته دستیابی به چنین نظام منضبط و کارآمدی حاصل برنامه ریزی‌های دقیق و نظارت‌های قوی است.

شواهد نشان می‌دهد، ما تا کنون نتوانسته ایم به چنین سیستمی در کشورمان دست یابیم. به زعم برخی، وابستگی به درآمد‌های نفتی باعث شده است که دولتمردان ایران به موضوع مالیات به عنوان یک مسلله زینتی نگاه کنند و به اهمیت آن پی نبرند. در حالی که مالیات باید منبع اصلی درآمد دولت‌ها باشد و منابع ملی که به آیندگان تعلق دارد، بی مهابا مورد استفاده قرار نگیرد.

تمامی آنچه در بالا گفته شد، مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت تا قوانین مختلفی را در راستای اصلاح ساختار نظام مالیاتی کشور تصویب کند؛ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان یکی از این قوانین است. به گفته کارشناسان، راه اندازی این سامانه و دستیابی به اطلاعات مودیان می‌تواند زمینه ساز مالیات گیری عادلانه‌تر در کشورمان باشد. در خصوص مزایای راه اندازی کامل سامانه مودیان نظرات مرتضی افقه، عضو هیات علمی اقتصاد دانشگاه اهواز را جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.

افقه در گفت‌وگو با تابناک اقتصادی، با اشاره به این که اطلاعات برای سیاست گذاری به صورت اعم و سیاست گذاری‌های مالی به صورت اخص مورد نیاز هستند، تصریح کرد: در دنیای امروز، سیستم‌های الکترونیک و تکنولوژی‌های پیشرفته اطلاعاتی این امکان را برای کشور‌ها فراهم کرده اند که با استفاده از سامانه‌های منسجم و کسب اطلاعات دقیق، مودیان به اخذ مالیات به صورت هوشمند و عادلانه اقدام کنند.

وی در ادامه گفت: راه اندازی سامانه مودیان یک ضرورت برای کشور است و می‌تواند به اداره بهتر امور کمک کند؛ اما چند ملاحظه را باید مدنظر داشته باشیم. متاسفانه برخی زیرساخت‌های الکترونیکی کشور ضعف دارند و باید تقویت شوند. بعضاً مودیان و مراجعه کنندگان به سامانه مورد بحث دچار مشکل می‌شوند. قطعی‌های مکرر و مشکلاتی از این قبیل، که شکایت مردم و مراجعان را به دنبال داشته است، باید به سرعت رفع شوند. هر چقدر سامانه روان‌تر باشد و مراجعان راحت‌تر بتوانند از آن استفاده کنند، موفقیت بیشتری در پیوستن کامل مودیان خواهیم داشت.

این استاد اقتصاد دانشگاه توضیح داد: قطعاً پیوستن اشخاص حقوقی و حقیقی به سامانه مودیان و ثبت اطلاعات مربوط به آن‌ها در این بستر، می‌تواند کمک کننده باشد. اما واقعیت این است که بخش زیادی از فرار مالیاتی توسط مشاغلی صورت می‌گیرد که شناسنامه دار نیستند و فعالیت‌های زیرزمینی دارند. باید برای به رفتار درآوردن آن‌ها چاره اندیشی اساسی داشته باشیم.

وی ادامه داد: بخش زیادی از فعالیت‌ها در کشور در قالب اقدامات سوداگرانه و دلالی صورت می‌گیرد. افرادی که به انجام این فعالیت‌ها مشغول هستند، معمولاً نامرئی فعالیت می‌کنند و با وجود درآمد بالا، فرار مالیاتی زیادی دارند و با شکل گیری شفافیت اقتصادی از طریق سامانه مودیان می‌توانیم اطلاعات مربوط به این نوع فعالیت‌ها را هم داشته باشیم که این اتفاق بسیار مهمی در جهت افزایش ریسک بازار‌های موازی تولید است.

این استاد اقتصاد در دانشگاه گفت: بهترین بازار، بازار رقابت کامل است که به نفع تولیدکننده است و بیشترین مطلوبیت را برای مصرف کننده دارد. این نوع بازار چهار ویژگی دارد و کشور‌های پیشرفته در نزدیک‌ترین حالت نسبت به این ویژگی‌ها قرار دارند. یکی از این چهار ویژگی شفافیت است، به طوری که دولت و کارگزاران مختلف به اطلاعات دسترسی داشته باشند. هر اقدامی که در راستای افزایش شفافیت باشد، گامی به جلو به شمار می‌رود. سامانه مودیان از طریق اطلاعاتی که به دست می‌دهد، می‌تواند این شفافیت را برایمان به ارمغان بیاورد.