در خصوص آخرین اقدامات انجام شد برای جمع آوری و ساماندهی دستفروشان با سعید بیگی مدیر عامل و و نائب رئیس هیات مدیره شرکت ساماندهی مشاغل شهر تهران به گفتگو نشستیم.
درباره ساماندهی محور دستفروشان در تجریش توضیح دهید. دستفروشان را به کجا منتقل کرده اید؟
ماجرای سد معبر خیابان شهرداری به سنوات پیش باز می‌گردد، سالهاست دستفروشان اینجا سد معبر می‌کنند و شهروندان و کسبه و بارها طومار نوشته و اهالی محل نیز اعتراض داشتند. مشکل اینجاست که فضای پیاده‌رو بصورت کامل توسط دستفروشان یا مغازه‌داران اشغال می‌شد. وقتی اینها کنار هم نشسته اند؛ تشخیص اینکه کدام مغازه‌دار است، دستفروش و یا اتباع بیگانه سخت هستند؛ افرادی از این فضا سوء استفاده می‌کنند و به این فضا دامن می‌زنند.
در همین راستا طی برنامه‌های متنوعی صورت گرفت، مطالات انجام شد تا ببینیم وضعیت اینها چگونه هست. دستفروشان قدیمی محور را شناسایی کردیم و ببینیم اینها چه کسانی هستند؟ چه کسانی کاسبان مغازه‌دار و چه کسانی دستفروش هستند؛ شهرداری چندین بار این ماجرا را در سنوات قبل پیگیری کرد و اقداماتی انجام شد؛ ولی مستمر نبود و الحمدلله آخرین بار همکاران شهرداری منطقه ۱ برنامه ریزی کرده و دستفروشان این محور را جمع آوری کردند و همانطور که بازدید داشتیم ملاحظه کردید که محور کاملا پاکسازی شده است.
در حال حاضر مغازه‌داران درحال کاسبی هستند و مردم هم می‌توانند به راحتی بدون اینکه سد معبری در پیاده روها باشد؛ تردد می‌کنند.
یک بازاری تدارک دیده شده تا دستفروشان به آنجا منتقل شوند و جای خوبی است و پاخور دارد. ما به دنبال این هستیم که کمکی به دستفروشان واقعی کنیم تا معیشت آنها هم دچار مشکل نشود؛ اما اولویت با تردد راحت مردم و کسبه‌ی مغازه‌دار که مالیات و عوارض می‌دهند هست؛ تا خدایی نکرده حقشان ضایع نشود.
دستفروشان به کدام نقطه منطقه منتقل شدند و قرار است چگونه غرفه‌ها به آنها واگذار شود؟
با هماهنگی‌های صورت گرفته در منطقه یک، پایانه‌ای در نزدیک‌ترین نقطه به همین محور (خیابان شهرداری) وجود دارد تا از یک ساعتی به بعد در اختیار دستفروش قرار بگیرد؛ البته باید غرفه‌بندی صورت بگیرد و تعداد دقیق دستفروشان مشخص شود، چون خیلی از دستفروشان از جاهای دیگر و خارج از شهر به اینجا آمده‌بودند که باید از بقیه جدا شوند. غرفه‌ها باید به دست‌فروشانی که اینجا قدیمی هستند تحویل داده شود البته اگر تعداد غرفه‌ها متناسب با تعداد دستفروشان نباشد باید مثلا یک روز در میان غرفه‌ها را دستفروشان بین خودشان تقسیم کنند که قرار شده است همکاران ما با نماینده‌های دستفروشان صحبت کنند تا تصمیم صحیحی اتخاذ شود.
آیا دستفروشان باید داخل سامانه‌ای که از قبل معرفی شده ثبت‌نام کنند یا براساس تشخیص پیمانکار به آنها غرفه داده می‌شود؟
ثبت‌نام بصورت دستی انجام شده است. یعنی دستفروشان از طریق کارت ملی شناسایی و تأیید شده‌اند و کد ملی آنها در سامانه ثبت شده است و هروقت سامانه بالا بیاید و تکمیل شود؛ قطعا اسامی دستفروشان در سامانه ثبت خواهد شد. ان‌شاءالله پس از تکمیل سامانه، قابلیت تشخیص و تمیز دادن دستفروشان از مغازه‌داران وجود دارد. چون نیاز به دسترسی به بانک‌های اطلاعاتی داریم و با همکاری مرکز نوسازی و تحول شهرداری و فاوای شهرداری درحال تکمیل سامانه هستیم و ان‌شاءالله پس از تکمیل شدن سامانه اعلام خواهیم کرد تا دستفروشان داخل سامانه ثبت‌نام کنند.
نحوه تقسیم‌بندی غرفه‌ها چگونه است و قیمت چقدر است؟
الان از مبلغ دقیق اجاره‌ها اطلاع ندارم، اما حتما مبلغی به عنوان اجاره از دستفروشان دریافت خواهد شد و مبلغ اجاره هم براساس مصوبه‌ای هست که شورای اسلامی شهر تهران اعلام می‌کند یعنی بصورت سالانه نرخ بهای خدمات مشاغل سیار بی‌کانون اعلام می‌شود که تقریبا برای هر متر مربع با احتساب مالیات و موارد مالی دیگر ده هزار تومان است که معمولا غرفه‌ها در متراژ دو در دو هستند که معادل روزی چهل هزار تومان است.
آیا معضل اجاره دادن موزائیکی پیاده‌روها توسط مغازه‌داران به دستفروشان با این طرح برطرف می‌شود؟
اینکه آیا مغازه‌داران پیاده‌رو را به دستفروشان اجاره می‌دادند یا نه خیلی برای شهرداری شفاف نیست؛ چون ما سیستمی برای بررسی مراودات مغازه‌داران و دستفروشان نداریم، اما قطعا پس از پاکسازی محور، شهروندان به راحتی تردد خواهند کرد و ان‌شاءالله با اقدامات زیباسازی که برای بازپیرایی این محور در دست انجام است دیگر اجازه نخواهیم داد که سد معبر صورت بگیرد که مراوده‌ای ناسالم بین مغازه‌داران و دستفروشان صورت بگیرد.
عده‌ای صحبت از این می‌کنند که مافیایی دستفروشان را هدایت می‌کنند و برای آنها کارتخوان تهیه می‌کنند، در این باره توضیح دهید.
طبق تجربه‌ای که ما در این مدت در شهرداری داریم و دوستان در شهرداری در گذشته داشتند؛ واضح است که عده‌ای دارند از این فضا سوء استفاده می‌کنند، کافی است در برخی از اپلیکیشن‌هایی که آگهی اینترنتی می‌گذارند جستجو کنید؛ می‌بینید درحال استخدام دستفروش با حقوق‌های خیلی بالا مثل روزانه ۷۰۰هزار، ۸۰۰هزار یا ۱میلیون تومان هستند و نشان می‌دهد که مراودات ناسالمی وجود دارد.
ما موارد مختلفی از این قبیل داشتیم مثلا در خیابان پانزده‌خرداد، ما فردی را می‌شناسیم که ۸۰ بساط دستفروشی دارد؛ خب مشخص است که این کاسبی آبرومندانه‌ی یک دستفروش معمولی نیست و درحال سوء استفاده از این فضا است. چون این افراد در خیابان کنار یکدیگر می‌نشینند مدیریت این موضوع خیلی برای شهرداری ممکن نیست، چون ممکن است یک دستفروش معمولی که کارش دستفروشی است و از این راه کسب درآمد می‌کند در کنار همان دستفروش سوءاستفاده‌گر بنشیند.
بخاطر همین است که ما اصرار داریم که بازاری در حد توان برپا شود و دستفروشان به آنجا بیایند و مدیریت شوند. از این طریق شناسایی دستفروشان واقعی و توانمند کردن آنها و حتی تهیه‌کردن مغازه برای آنها راحت‌تر است.
هزینه جمع‌آوری و ساماندهی دستفروشان برای شهرداری تهران چقدر هزینه دارد؟
این کار بسیار هزینه دارد. نیروهای شهرداری که اینجا هستند حقوق دریافت می‌کنند. یکی از وظایف شهرداری تهران جمع آوری سد معبری‌ها هست و این کار هم هزینه بر است.
از طرف دیگر ما باید حفظ شأن و شؤون دستفروشان را درنظر بگیریم تا خدایی نکرده برخورد اشتباهی صورت نگیرد و احترام به آنها گذاشته شود که همه‌ی این افراد در دوره‌های مختلف توسط نیروهای شهربان و حریم‌بان که متولی این کار هستند آموزش می‌بینند و نظارت می‌شوند و حتما مدیر عامل شرکت شهربان و حریم بان شهر تهران که مسؤل این کار هستند برای این موضوع برنامه دارند و از طرف دیگر شرکت ساماندهی مشاغل شهر تهران در کنار مناطق بحث ایجاد جا و فضاسازی برای دستفروشان و تمیز دادن دستفروشان واقعی از سوءاستفاده‌گران و حمایت از آنها را انجام می‌دهند.
آیا براساس قانون شهرداری تهران وظیفه‌ی ساماندهی دستفروشان را بر عهده دارد؟
به قانون که مراجعه کنیم در قسمتی که جزو وظایف شهرداری است رفع سد معبر گفته شده است؛ اما دیگر دستگاه‌های متولی خیلی پای کار نیامدند و شهرداری که پای کار است را مورد عتاب و خطاب قرار می‌دهند. برای ما عجیب است که ۱۶ دستگاه از جمله وزارت اقتصاد، وزارت کار، صداوسیما برای آگاه‌سازی مردم، وزارت راه و شهرسازی برای اعطای زمین در این امر وظیفه دارند، اما خیلی در این زمینه حمایتی از دستگاه‌های دیگر ندیدیم و این وظیفه همه ماست که پای کار بیاییم و به وظایف خود عمل کنیم تا این مشکل برطرف شود.
ما مطمئن هستیم که این کار، کار سختی نیست و حتما با همکاری و این ظرفیتی که در کشورمان وجود دارد؛ قابل حل شدن است. ولی وقتی شهرداری به تنهایی وارد عمل شود آسیب می‌بیند. برای مثال ما در شهرداری هنگام جمع آوری، دعوا و درگیری داریم و بسیاری از نیروهای ما آسیب می‌بینند.
بسیاری از دستگاه‌ها و ارگان‌ها در همین منطقه یک، زمین‌هایی را در اختیار دارند که می‌توانند بصورت موقت یا دائم به این امر اختصاص دهند تا کارها با سرعت بیشتری انجام شود. همه باید پای کار باشند و وقتی دستفروش واقعی و سوءاستفاده‌گر از هم جدا شوند و همه‌ی دستگاه‌ها و ارگان‌ها پای کار بیایند می‌شود از دستفروشان حمایت کرد و مشکل سد معبر را حل کرد و نکته‌ی مهم‌تر این است که این کار باید توسط تمام دستگاه‌های مسوول انجام شود و اینطور نباشد که شهرداری تهران بخشی از دستفروشان را ساماندهی کند و بعد دوباره با مهاجرت دوباره‌ی دستفروشان از شهرهای دیگر مواجه شویم. بسیاری از دستفروشان تهرانی نیستند و از شهر و شهرستان‌های اطراف می‌آیند.
چه کار کنیم که با مهاجرت دستفروشان از شهرهای دیگر به تهران روبه‌رو نشویم؟
مراجع قانون‌گذار مثل مجلس باید تکلیف این شغل را از لحاظ رسمی یا غیررسمی بودن روشن کنند و اقدامات لازم بصورت همزمان در همه‌ی شهرها علی الخصوص کلانشهرها بصورت همزمان انجام شود. یعنی با سد معبر و دستفروشی غیرمجاز برخورد شود و دست‌فروشانی که بصورت مجاز کار می‌کنند حمایت شوند. بازیگر اصلی این موضوع در تمام دنیا اتاق اصناف است که طبق قانون نظام صنفی موظف است که برای مشاغل سیار جواز کسب صادر کند. وقتی جواز کسب صادر شود و مکان‌ها توسط شهرداری و راه‌وشهرسازی مشخص شود براحتی می‌شود بازار روزها را ایجاد کرد.
آیا جانمایی غرفه‌ها مثل جانمایی پمپ‌های بنزین قوانین خاصی دارد؟
با توجه به محدودیت‌هایی که در زمین داریم وعدم همکاری بسیاری از دستگاه‌ها و ارگان‌ها مجبور هستیم به حداقل استانداردها اکتفا کنیم، ولی اگر بقیه‌ی دستگاه‌ها و ارگان‌ها پای کار بیایند حتما می‌توانیم درباره‌ی زمین، مسائل ترافیکی، کالا و محصولی که فروخته می‌شود و… همفکری و همکاری کنیم.
امروزه در همه‌ی دنیا کشورهایی که توانسته‌اند دستفروشی را مدیریت کنند از ظرفیت بازارهای محلی استفاده می‌کنند. ما در تهران ۶۰ بازار محلی داریم که بصورت دوره‌ای اداره می‌شوند، اما شهری مثل تهران نیاز به ۵۰۰ الی ۶۰۰ بازار محلی دارد.
تو محل ما یک آقایی ده دوازده تا وانت قراضه داره روی هر کدام یک افغانی گذاشته چند تا خیابان را بصورت دوبله پارک قرق کرده دور آنها میچرخه و کم و کسری را به آنها میرسونه و مانع مزاحمت برای آنها میشه