بین الملل تابناک: جنگ حماس ـ اسرائیل وارد پنجمین روز خود گشته و گمانه زنی ها و تحلیل های زیادی پیرامون آینده این جنگ، برندگان و بازندگان آن و بازیگران دخیل در آن مطرح شده است. در این میان، یکی از مهم ترین مسائلی که رسانه ها و تحلیلگران غربی بدان توجه داشته اند، نقش یا منافع ایران در این جنگ بوده است.
در حالی که در رابطه با نقش مستقیم ایران در این جنگ فضاسازی زیادی صورت گرفته است، روز سه شنبه رهبر انقلاب هرگونه دخالت مستقیم ایران در جنگ حماس علیه اسرائیل را رد کرد. با این حال، برخی رسانه های غربی، فارغ از نقش آفرینی مستقیم یا غیر مستقیم ایران در این جنگ، تهران را برنده نهایی معرفی کرده اند.
در این رابطه، پایگاه خبری «کانورسیشن» نوشته است: در جنگی که بین اسرائیل و گروه فلسطینی حماس در گرفته است، نه اسرائیل و نه حماس هیچ یک برنده نخواهند داشت و تنها یک برنده خواهد داشت و آن هم ایران است.
نویسنده این مطلب مدعی شد: به عنوان یک تحلیلگر سیاست و امنیت خاورمیانه، من معتقدم که هزاران تن از هر دو طرف آسیب خواهند دید؛ اما وقتی دود این جنگ فروکش کرد، تنها منافع یک کشور تامین خواهد شد: منافع ایران.
در ادامه این مطلب آمده است: برای رهبران ایران، اسرائیل و ایالات متحده نماینده بی اخلاقی، بی عدالتی و بزرگترین تهدید برای جامعه اسلامی و امنیت ایران بوده اند. از اوایل دهه ۱۹۸۰، ایران از گروههای همسو و عملیات ضد اسرائیلی آنها حمایت کرده است. ایران یک شبکه پیچیده انتقال سلاح به غزه که مدت هاست به دلیل محاصره اسرائیل با جهان خارج قطع شده، اداره میکند.
ایران از طریق سپاه پاسداران و حزبالله، جهاد اسلامی فلسطین و حماس را تشویق و به حماس کمک کرده است و این مبارزان فلسطینی اکنون عنصری حیاتی در آنچه تحلیلگران روابط خارجی «محور مقاومت» ایران در برابر اسرائیل و ایالات متحده مینامند، هستند؛ اما ایران خطر رویارویی مستقیم با هر یک از این دو کشور را نمیپذیرد.
سلاحها، منابع مالی و آموزشهای ایرانی باعث افزایش حملات شبهنظامیان فلسطینی علیه اسرائیل میشوند، از جمله در جریان قیامهای فلسطینی که به انتفاضه اول و دوم معروف هستند.
حمله به پروژه عادی سازی
این بدان معنا نیست که ایران دستور حمله حماس به اسرائیل را صادر کرده است، یا اینکه ایران مبارزان فلسطینی را کنترل می کند؛ آنها دست نشانده ایران نیستند. با وجود این، رهبران ایران از حملاتی که زمانبندی آن به نفع ایران است و در نبرد منطقهای جمهوری اسلامی برای نفوذ نقش دارد، استقبال می کنند.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: آنچه امروز رخ داد در راستای تداوم پیروزیهای مقاومت ضد صهیونیستی در عرصههای مختلف از جمله سوریه، لبنان و سرزمینهای اشغالی است.
یک هفته قبل از حمله حماس، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، گزارشها مبنی بر توقف تلاشهای اخیر عربستان برای عادیسازی روابط با اسرائیل که شامل اعلام رسمی حق موجودیت اسرائیل و افزایش تعامل دیپلماتیک است را تکذیب کرد. او گفت: «هر روز به هم نزدیکتر می شویم.»
عادی سازی بین اسرائیل و عربستان نشان دهنده اوج تلاشهای دیپلماتیک ایالات متحده برای عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل به ویژه در چارچوب توافق نامه ابراهیم بوده که توسط اسرائیل، امارات متحده عربی، بحرین و مراکش در سال ۲۰۲۰ امضا شد. هدف این توافق ها، عادی سازی و ایجاد روابط صلح آمیز بین اسرائیل و کشورهای عربی بوده است.
پاسخ سنگین مورد انتظار اسرائیل احتمالاً عادی سازی عربستان سعودی با اسرائیل را در کوتاه مدت پیچیده خواهد کرد و اهداف ایران را پیش می برد.
چگونه ایران پیروز می شود؟
حداقل سه نتیجه ممکن برای جنگ وجود دارد و همه آنها به نفع ایران است؛ نخست، واکنش شدید اسرائیل ممکن است عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی را از تلاشهای عادیسازی اسرائیل با حمایت ایالات متحده منصرف کند.
ثانیاً، اگر اسرائیل لازم بداند برای ریشه کن کردن این تهدید به غزه فشار بیاورد، این می تواند خیزش فلسطینیان دیگر را در اورشلیم شرقی یا کرانه باختری برانگیزد و به واکنش گسترده تر اسرائیل و بی ثباتی بیشتر منجر شود.
در کوتاه مدت جنگ بین حماس و اسرائیل عادی سازی روابط میان عربستان و اسرائیل را غیرممکن می کند. البته میدانم که اگر ایران مشوق حمله حماس نبوده، اما بزرگترین ذینفع آن است.
در نهایت، اسرائیل میتوانست به دو هدف اول خود با حداقل نیروی لازم دست یابد؛ یعنی از حملات سختگیرانه خودداری کند و احتمال تشدید تنش را کاهش دهد. اما این بعید است و حتی اگر این اتفاق بیفتد، دلایل زمینهای که منجر به این جنگ شده است و نقشی که ایران در آن فرآیند ایفا میکند، مورد توجه قرار نمی گیرد و باز هم ایران برنده خواهد بود.
توماس فریدمن: ایران ذینفع جنگ است!
توماس فریدمن تحلیلگر ارشد آمریکایی نیز در گفتوگو با فرید زکریا در سی ان ان گفت: در کوتاه مدت جنگ بین حماس و اسرائیل عادی سازی روابط میان عربستان و اسرائیل را غیرممکن می کند. البته می دانم که اگر ایران مشوق حمله حماس نبوده، اما بزرگترین ذینفع آن است.
فریدمن عنوان کرد: آخرین چیزی که ایران نمی خواست ائتلاف راهبردی میان آمریکا، عربستان و اسرائیل برای ایجاد توازن راهبردی در برابر تهران بود؛ اما این جنگ فعلا عادی سازی روابط را ناممکن کرده است.