خطر ناترازی کامل انرژی در ایران تا ۸ سال آینده

به گزارش تابناک،انتخابات مجلس دوازدهم در حالی برگزار شد که جریان‌های سیاسی برای حفظ ظاهر هم حتی یک صفحه برنامه‌ برای حل مشکلات اساسی کشور از جمله بحران انرژی ارائه نکرده‌اند!

محمدصادق مهرجو کارشناس انرژی می گوید: بیش از ۹۸ درصد از تامین انرژی کشور وابسته به سوخت‌های فسیلی است. از سال ۹۰ تا ۱۴۰۱ رشد مصرف گاز سالانه ۴.۸ درصد و رشد تولید فقط ۳.۸ درصد بود؛ یعنی ما سالی یک درصد رشد تولید کمتری نسبت به مصرف داشته‌ایم. گاز یک کالای مصرفی نیست، بلکه یک کالای استراتژیک است که محور توسعه بوده، ولی اکنون با ناترازی روزانه ۳۰۰ میلیون متر مکعبی مواجه شده‌ایم.

در تازه‌ترین اظهارنظر، غلامحسین حسن‌تاش، کارشناس ارشد حوزه انرژی و رئیس پیشین مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی نیز هشدار داد: با رشد ۵ درصدی مصرف گاز طبیعی و ۲ درصدی فرآورده‌های نفتی در سال ۱۴۱۰ یعنی هشت سال دیگر، به ناترازی کامل انرژی می‌رسیم!

تولید هر متر مکعب گاز چقدر آب می‌خورد؟

موسسه SolutiEN نوشت، هر مترمکعب گاز طبیعی در ایران با هزینه‌ای حدود ۵.۴ سنت تولید شده، در حالی که میانگین قیمت آن در کشور ۱.۱ سنت قیمت‌گذاری شده است.

حدود دوسوم گاز تولیدی به مشترکین خانگی و نیروگاهی به ترتیب با قیمت حدود ۱ سنت  فروخته شده؛ رقمی که در مجموع یک دهم هزینه تولید است در حالی که میانگین عایدی حاصل از صادرات گاز، متانول و اوره حدود ۵ برابر هزینه تأمین این گاز بوده است.

اعتیاد صنایع خام‌فروش به انرژی ارزان

سیدهاشم اورعی، استاد دانشگاه صنعتی شریف در رابطه با یارانه انرژی گفت: در کشور، دولت پرداخت‌کننده ۹۰ درصد قیمت انرژی است و این انرژی ارزان، بهینه‌سازی مصرف را از صرفه خارج کرده و شدت مصرف انرژی ایران، روندی صعودی گرفته است.

سال به سال خام‌فروش‌تر شده‌ایم و به اصطلاح عمق خام‌فروشی بیشتر شده و رابطه بهره‌وری با قیمت انرژی معکوس است، ما قیمت انرژی را تثبیت نکرده‌ایم بلکه با توجه به تورم، ارزش آن هر روز کمتر می‌شود.

سالانه گاز دو فاز پارس‌جنوبی دود می‌شود

محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی آمار جالبی از هدر رفت گاز در ایران ارائه می دهد: در سال ۱۴۰۱، تولید گاز غنی ایران، روزانه ۹۳۶ میلیون متر مکعب بود که ۸۷۰ میلیون متر مکعب آن تحویل پالایشگاه‌های گازی شد و مابقی ۶۶ میلیون متر مکعب جزو هدررفت‌‌هاست که در مشعل سوزانده شده است. تولید گاز از دو فاز میدان مشترک پارس‌جنوبی حدود ۵۶ میلیون متر مکعب در روز است که برای آن سرمایه‌گذاری معادل ۱۰ میلیارد دلار نیاز است؛ یعنی شما با جمع‌آوری گازهای همراه می‌توانید با هزینه اندک، دستاورد بزرگی را ایجاد کنید.

طبق گزارش ستاد راهبردی تحول دولت، میزان هدررفت گاز تا قبل از مصرف‌کننده نهایی (مردم) معادل ۷۲۱ میلیون بشکه نفت است؛ یعنی روزانه بیش از ۳۰۰ میلیون متر مکعب در زنجیره تلف می‌شود. به بیان دیگر، دولت می‌تواند ناترازی گاز فعلی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون متر مکعب در روز را با بهینه‌سازی در زنجیره تولید تا توزیع برطرف کند.

روند تولید و مصرف انرژی در ایران به‌ گونه‌ای است که در کمتر از یک دهه آینده، به واردکننده بزرگ گاز تبدیل می‌شود و در حوزه نفت هم ظرفیت صادرات نفت ایران از دست می‌رود.

سیاست‌های حاکم باعث شده تقاضا برای قاچاق سوخت افزایش یابد و صنعت کشور بر پایه انرژی ارزان شکل بگیرد، در حالی که انرژی در ایران باید اهرمی برای تولید ثروت تبدیل می‌شد.

در سال ۲۰۲۳ سرمایه‌گذاری برای انرژی‌های پاک حدود ۱۸۰۰ میلیارد دلار و برای سوخت‌های فسیلی حدود ۱۰۰۴ میلیارد دلار بوده است. هرچند تغییر پارادایم مصرف انرژی در جهان بسیار سخت و پیچیده خواهد بود، افزایش سرمایه‌گذاری برای انرژی‌های پاک به معنای گذار از سوخت‌های فسیلی در آینده است.