افزایش حدود ۱۰۰ درصدی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی/ چرا خالص دارایی‌های خارجی بازارساز کاهش یافت؟

به گزارش تابناک اقتصادی، بررسی آمار‌های پولی و بانکی منتشر شده توسط بانک مرکزی نشان می‌دهد در پایان بهمن ماه سال گذشته، رشد نقطه‌به‌نقطه بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به مرز ۱۰۰ درصد نزدیک شده است.

این در حالی است که در پایان یازدهمین ماه سال گذشته، حجم پایه پولی با رشد نزدیک به ۳۰ درصد نسبت به بهمن ماه سال ۱۴۰۱ به بیش از یک هزار و ۴۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. به بیان دیگر از ابتدای سال قبل تا پایان یازدهمین ماه سال، پول پرقدرت بانک مرکزی به میزان ۱۸۹ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.

اما جزئیات مربوط به تغییرات پایه پولی نشان می‌دهد، خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در پایان بهمن ۱۴۰۲ به ۵۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به پایان سال قبل تر، ۲۵.۲ درصد کم شده است، به گونه‌ای که این میزان افت خالص دارایی‌ها، منجر به اثر منفی ۷.۵ درصدی بر رشد پایه پولی در این مدت شده است.

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که از یک سو سیاست عرضه ارز در بازار برای کنترل نرخ ارز، عامل کاهش این ذخایر بوده و از سوی دیگر، کسری بی سابقه تراز تجاری به میزان منفی ۱۷ میلیارد دلار در بخش غیرنفتی، منجر به این شده که تامین ارز برای واردات در سال گذشته، خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی را با کاهش روبه رو کرده است.

در این میان، بررسی وضعیت بدهی‌های دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی در بهمن ماه سال گذشته بیانگر حجم بدهی ۳۰۲ هزار میلیارد تومانی دولت به بانک مرکزی است که این میزان بدهی نسبت به بهمن ماه ۱۴۰۱، رشد ۶۴.۸ درصدی داشته است. همچنین رقم بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در این مدت به ۶۸۲ هزار میلیارد تومان رسیده که این رقم قابل توجه نسبت به ماه مشابه سال قبل تر، ۹۸.۳ درصد رشد داشته است. از سوی دیگر، با توجه به پایه پولی یک هزار و ۴۸ هزار میلیارد تومان در مدت مذکور، سهم مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها در رشد نقطه‌به‌نقطه پایه پولی برابر با ۴۱.۹ درصد و سهم خالص مطالبات بانک مرکزی از دولت ۷.۸ درصد بوده است.  

پول توجیبی مردم چند همت شد؟

بررسی اجزای تشکیل دهنده نقدینگی یعنی پول و شبه پول نشان می‌دهد، در بهمن ماه سال گذشته، سهم پول از حجم نقدینگی ۷ هزار و ۷۷۹ هزار میلیارد تومانی، به بیش از ۱۹۲۷ همت (هزار میلیارد تومان) رسیده که در مقایسه با بهمن ماه سال ۱۴۰۱، با افزایش ۲۴.۷ درصدی همراه بوده است. همچنین در بخش شبه پول (قرض الحسنه پس انداز، کوتاه مدت، یک ساله و ...) نیز بیش از ۵۸۵۲ هزار میلیارد تومان از نقدینگی را در بر گرفته که این رقم، سهم ۷۵.۲ درصدی از نقدینگی را شامل شده است.

اما در بخش پول، دو گروه «اسکناس و مسکوک در دست اشخاص» و «سپرده‌های دیداری» را داریم. به گونه‌ای که در پایان بهمن ماه سال ۱۴۰۲، میزان اسکناس و مسکوک در دست مردم به بیش از ۱۲۸ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به ماه مشابه سال ۱۴۰۱، رشد حدود ۲۰ درصدی داشته است.