بازی معمای زندانی و ممنوعیت حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران؛ آیا اسرائیل اراده حمله دارد؟

تابناک جهان: یک اتاق فکر امریکایی در مقاله ای به محدودیت های نظامی و حقوقی حمله به تاسیسات هسته ای ایران از سوی امریکا یا اسرائیل پرداخته است که در ادامه می خوانیم.

هرچند ترس از جنگ گسترده‌تر بین اسرائیل و ایران از بین رفته است، انبوهی از اظهارات و درخواست‌ها برای اقدام علیه برنامه هسته‌ای ایران از سوی اعضای نخبگان سیاسی اسرائیل و ایالات متحده وجود دارد.

به موازات آن، سردار احمد حق طلب، از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ـ که مسئول امنیت تاسیسات هسته ای ایران است ـ هشدار داده، در صورت هدف قرار گرفتن تاسیسات هسته ای ایران، ایران در دکترین هسته ای خود تغییر خواهد داد و علیه سایت های هسته ای اسرائیل تلافی خواهد کرد.

در حالی که تهدیدها جدید نیستند، زمینه ناپایدار پس از حملات آوریل و اقدامات تلافی جویانه بین دشمنان دیرینه منطقه ای، خطر حمله متعارف علیه تأسیسات هسته ای را ملموس تر به نظر می رساند.

تحلیل‌های حمله احتمالی اسرائیل به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، ارزش استراتژیک و امکان‌سنجی عملیاتی آن را زیر سوال برده است. بسیاری استدلال کرده اند که حمله اسرائیل یا ایالات متحده به تاسیسات ایران در واقع ایران را به سمت تسلیح برنامه هسته ای خود سوق می دهد.

این دیدگاه توسط سردار حق طلب در 18 آوریل صراحتاً اعلام کرد که تهدیدهای اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای ایران، احتمال بازنگری در سیاست‌ها و ملاحظات هسته‌ای اعلام شده (از ایران) را بیشتر تقویت می کند.

برخی معتقدند که حتی یک حمله بزرگ به اهداف غیرهسته‌ای، که می‌تواند احساس امنیت و اعتماد ایران به توانایی‌های بازدارنده‌اش را دچار تغییر کند، همچنین خطر ایجاد تغییری فزاینده در سیاست هسته‌ای ایران را به همراه دارد.

در نهم می، کمال خرازی، وزیر امور خارجه پیشین ایران و مشاور ارشد آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، گفت: ما تصمیمی برای ساخت بمب هسته‌ای نداریم، اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، چاره‌ای جز تغییر دکترین نظامی نخواهد بود.

یکی از اعضای مجلس ایران حتی اعلام کرد که ایران قبلاً سلاح ساخته است، اما هنوز آماده اعتراف عمومی به این موضوع نیست.

پس از حمله متقابل اسرائیل به ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرد که سایت‌های هسته‌ای ایران آسیبی ندیده و بار دیگر تاکید کرد که تاسیسات هسته‌ای هرگز نباید هدف درگیری‌های نظامی باشد.

با هدف قرار دادن رادار سامانه پدافند هوایی اس-300 در اصفهان، حمله اسرائیل تهدیدی ضمنی را به همراه داشت. اصفهان که بسیاری از تأسیسات نظامی سپاه را در خود جای داده، به دو سایت مهم هسته ای نیز نزدیک است: تأسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان و تأسیسات غنی سازی اورانیوم نطنز.

اسرائیل در 19 آوریل در واکنش به رگبار پهپادها و موشک‌های ایران در هفته قبل، ابعاد دیگری به مذاکرات ایران اضافه کرد که خود انتقامی برای ترور افسران نظامی ایران توسط اسرائیل در یک مجتمع دیپلماتیک در دمشق در 1 آوریل بود.

در واقع، یک روز قبل از حمله اسرائیل به سامانه پدافند هوایی در اصفهان، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش‌هایی مبنی بر تلاش برای حمله پهپادی دیگر به مرکز آموزشی نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا دریافت کرد؛ سومین حمله گزارش شده به تأسیسات، طی دو حادثه رخ داده در هفته های پیش.

طی دو سال گذشته، حملات به تأسیسات هسته‌ای زاپوریژیا محکومیت شدید جامعه بین‌المللی را برانگیخته که ناشی از نگرانی در مورد نشت احتمالی تأسیسات هسته‌ای ای است. این وضعیت پیامدهای امنیتی، بشردوستانه و زیست محیطی را که منحصر به فرد با حملات به تأسیسات هسته ای مرتبط است، برجسته کرده است.

یک جنبه کمتر مورد تأمل حمله احتمالی به برنامه هسته‌ای ایران، تأثیر هنجاری است که پارادوکس روایی را تحت الشعاع قرار می دهد که این روایت، موضوع حفاظت از تاسیسات هسته ای ایران در برابر حملات است.

در چارچوب‌های حقوق بین‌المللی موجود، مانند ماده 56 پروتکل یک و ماده 15 پروتکل دوم کنوانسیون 1949 ژنو، کنوانسیون بین‌المللی 2005 برای سرکوب اقدامات تروریسم هسته‌ای (ICSANT)، و اصلاحیه 2005 کنوانسیون حفاظت فیزیکی منع حملات به تاسیسات هسته ای به صراحت مورد بحث قرار گرفته است.