تفاوتها و شباهت های مراسم تحلیف ایران با آمریکا و ترکیه

بنا بر عرف ادوار مختلف انتخابات ریاست جمهوری و اهمیت حقوقی مراسم تحلیف که نماد مردم سالاری و انتقال مسالمت‌آمیز قدرت در کشور است، این مراسم با حضور مهمانان خارجی و داخلی برگزار می‌شود. بر همین اساس از شب گذشته و از محل فرودگاه امام خمینی(ره) هیات‌های خارجی کشورهای مختلف وارد تهران شدند.

به گزارش تابناک، طبق اصل ۱۲۱ قانون اساسی مراسم تحلیف یا سوگند رئیس جمهور باید در نشست علنی مجلس همراه با حضور رئیس قوه قضائیه و اعضای شورای نگهبان برگزار شود.

رئیس جمهور در مراسم تحلیف، سوگند یاد خواهد کرد مبنی بر اینکه همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت‌هایی که به‌عهده گرفته است، به‌کار گیرد و در پایان سوگندنامه را امضا می‌کند.

متن سوگندنامه به شرح زیر است: 

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

«من به عنوان رئیس‌جمهور در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد می‌کنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشور باشم و همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت هایی که بر عهده گرفته‌ام به کار گیرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور، ترویج دین و اخلاق‌، پشتیبانی از حق و گسترش عدالت سازم و از هر گونه خودکامگی بپرهیزم و از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته‌است حمایت کنم‌. در حراست از مرزها و استقلال سیاسی و اقتصادی و فرهنگی کشور از هیچ اقدامی دریغ نورزم و با استعانت از خداوند و پیروی از پیامبر اسلام و ائمه اطهار علیهم‌السلام قدرتی را که ملت به عنوان امانتی مقدس به من سپرده‌است همچون امینی پارسا و فداکار نگاهدار باشم و آن را به منتخب ملت پس از خود بسپارم‌.»

در مراسم روز تحلیف پس از نواختن سرود جمهوری اسلامی ایران، سوره مبارک نحل آیات ۸۹ تا ۹۱ تلاوت خواهد شد. در ادامه رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس قوه قضاییه سخنرانی خواهند کرد.

انجام مراسم تحلیف رئیس جمهوری، بیانات رئیس جمهور و نطق پایانی رئیس مجلس شورای اسلامی پایان بخش مراسم تحلیف خواهد بود.

بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس، رئیس‌جمهور پس از مراسم تحلیف موظف است حداکثر ظرف مدت دو هفته پس از انجام مراسم تحلیف، ضمن تقدیم برنامه کلی، اسامی وزرای پیشنهادی وزارتخانه‌ها را که دارای تجربه و تخصص مرتبط هستند به همراه شرح حال، برنامه‌ها، سوابق و سمت‌های علمی و اجرائی و سایر امتیازات قابل استناد، به مجلس شورای اسلامی تسلیم کند.

جزئیات مراسم تحلیف در آمریکا

مراسم تحلیف در آمریکا  معمولا  روز ۲۰ ژانویه پس از هر دور از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار می‌شود و بر اساس قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، هم رئیس جمهوری منتخب و هم رئیس جمهوری که دوره ریاستش به پایان رسیده، باید در این مراسم حضور داشته باشند. مراسم تحلیف خارج از ساختمان کاپیتول، محل برگزاری جلسات کنگره، برگزار می‌شود.

این مراسم از زمان توماس جفرسون، سومین رئیس جمهوری آمریکا، در آغاز هر دوره چهارساله ریاست جمهوری در واشنگتن دی سی برگزار می شود. نخستین بار این مراسم در سال ۱۸۰۱، زمانی که جورج واشنگتن به ریاست جمهوری رسید در تالار فدرال نیویورک واقع در خیابان وال استریت برگزار شد.

دو بار هم این مراسم به علت سردی هوا در داخل ساختمان کنگره آمریکا برگزار شد: نخستین آن در سال ۱۹۰۹ بود که ویلیام هوارد تافت به ریاست جمهوری رسید و دومین بار در سال ۱۹۸۵، مراسم تحلیف ریاست جمهوری رونالد ریگان در آن برگزار شد.

مهمترین رویداد این مراسم ادای سوگند است که در میانه روز صورت می گیرد؛ مناسکی که با گذران آن سکان هدایت کشور در دستان رئیس جمهوری منتخب قرار می گیرد.

تقریبا ۱۵ دقیقه قبل از آن، معاون رئیس جمهوری آینده سوگند یاد می کند. به این دلیل که چنانچه در جریان این مراسم رئیس جمهوری فوت کند معاونش بتواند جانشین او شود و مسئولیت های وی را برعهده بگیرد.

طی سالها، این مراسم از شکل ساده و مختصر به مراسمی پرتشریفات تبدیل شده که یک روز کامل طول می کشد. برگزاری رژه و ایراد سخنرانی از جمله مواردی هستند که به این مراسم اضافه شده است.

بطور سنتی رئیس جمهوری منتخب صبح هنگام به کاخ سفید می رسد و با سلف خود چای صرف می کند و به همراه او برای شرکت در مراسم تحلیف راهی کنگره می شود. تنها سه رئیس جمهور از همراهی رئیس جمهوری منتخب امتناع ورزیدند؛ جان آدامز در سال ۱۸۰۱، جان کینسی آدامز در سال ۱۸۲۵ و آندریو جانسون در سال ۱۸۶۹.

در مراسم تحلیف، رئیس جمهوری منتخب به هنگام ادای سوگند این عبارت را بر زبان جاری می سازد: «من رسما سوگند یاد می کنم که با وفاداری مسئولیت های ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا را برعهده بگیرم، و با تمام توان از قانون اساسی ایالات متحده آمریکا دفاع و محفاظت کنم.»

روسای جمهوری معمولا با گذاشتن دست چپ بر روی انجلیل سوگند می خورند. فرانکلین پیرس و جان کینسی آدامز به کتاب قانون اساسی سوگند خوردند. لیندون جانسون هم به کتاب دعای کاتولیک ها (که در هواپیمایی در دالاس یافته بود) سوگند یاد کرد. تئودرو روزولت در مراسم تحلیف خود هیچ کتابی برای ادای سوگند نداشت. آیزنهاور، جورج بوش و باراک اوباما نیز در مراسم تحلیف بیش از یک انجلیل به همراه داشتند.

مراسم تحلیف بایدن چگونه برگزار شد؟

 جو بایدن و کامالا هریس مطابق سنت معمول مراسم تحلیف  ظهر20 ژانویه در واشنگتن دی‌سی سوگند خوردند. سخنرانی‌های افتتاحیه از گذشته حدود ۱۱:۳۰ دقیقه به وقت شرق آمریکا ( ۱۶:۳۰ به وقت گرینویچ) برگزار می شود.

متن سوگندنامه به این شرح است:

"من سوگند یاد می‌کنم (یا شهادت می‌دهم) که صادقانه به اجرای مسئولیت‌های ریاست جمهوری ایالات متحده خواهم پرداخت و تمام توانایی خود را در حراست، حفظ و دفاع از قانون اساسی ایالات متحده مصروف خواهم داشت".

بایدن بعد از ادای سوگند به طور رسمی رییس‌جمهور آمریکا شد و قدرت را در دست گرفت. او کمی بعدتر در همان روز به کاخ سفید نقل مکان کرد، جایی که برای ۴ سال آینده محل زندگی‌اش شد.

مراسم تحلیف رییس‌جمهوری معمولا با برنامه‌های دقیق و مفصل امنیتی همراه است اما در آن سال به دلیل حمله طرفدارن ترامپ به کنگره آمریکا در روز ۶ ژانویه، تدابیر امنیتی شدید‌تری اعمال شد.

اف‌بی‌آی نسبت به احتمال برگزاری اعتراضات مسلحانه در اطراف ساختمان کنگره‌های ایالتی در سراسر آمریکا و واشنگتن دی‌سی طی روزهای منتهی به مراسم تحلیف هشدار داده بود و به دنبال آن مقامات هم تدابیر امنیتی شدیدتری در نظر گرفتند و بخش‌های عمده‌ای از شهر تعطیل شدند.

همچنین خبرگزاری آسوشیتد پرس از لغو سفر رییس‌جمهوری منتخب به واشنگتن با قطار خبر داد. جو بایدن و تیمش قرار بود روز دوشنبه از ایالت دلاور با قطار راهی واشنگتن دی‌سی شوند که این سفر به دلیل نگرانی‌های امنیتی لغو شد.

همچنین وزارت امنیت ملی آمریکا برنامه‌های خود برای تامین امنیت مراسم تحلیف را از یک هفته زودتر آغاز کرد تا زمینه برای آماده‌سازی بیشتر فراهم شود. فرماندهی برنامه‌های امنیتی که ۱۵ هزار نیروی گارد ملی و هزاران مامور پلیس در آن شرکت خواهند داشت را سرویس مخفی آمریکا بر عهده گرفته است.

جزئیات مراسم تحلیف در ترکیه

در مراسم تحلیف ریاست جمهوری ترکیه طبق برنامه اعلام شده رئیس جمهور در ساعت 16:30 به وقت آنکارا مراسم خود را در مجلس آغاز میکند و پس از پایان مراسم به زیارت مزار آتاتورک در «آنیت‌کابیر» برود. سپس با همراهی اسب‌سواران وارد کاخ ریاست جمهوری در «بش‌تپه» شده و طی یک مراسم رسمی مقام ریاست جمهوری ترکیه را آغاز میکند.

متن سوگند رئیس جمهور در مجلس به قرار ذیل بود:

بعنوان رئیس جمهور ترکیه در حضور ملت بزرگ ترکیه و تاریخ آن به ناموس و شرافتم سوگند یاد می کنم که از موجودیت و استقلال دولت، اتحاد تجزیه ناپذیر وطن و ملت و اقتدار بی قید و شرط ملت دفاع خواهم کرد، به قانون اساسی، برتری حقوق، دموکراسی، اصول و اساس انقلابات آتاتورک و اصل جمهوری لائیک پایند خواهم ماند. با حرکت از اصول آرامش و رفاه مردم، همبستگی ملی و عدالت از ایده آل تامین حقوق بشر و آزادی های اساسی برای همه مردم دور نخواهم شد. از شان و شرف جمهوری ترکیه دفاع خواهم کرد و آن را اعتلا خواهم داد و در جهت تحقق وظیفه ای را که بر عهده گرفته ام بی طرفانه و با تمام قدرت کار و تلاش خواهم کرد.

هنگام ورود رئیس جمهور منتخب به کاخ ریاست جمهوری ترکیه 101 گلوله توپ شلیک می شود. همچنین در مقر نیروهای هوایی، دریایی و زمینی ارتش ترکیه نیز 101 توپ پرتاب می شود.

در مراسم تحلیف اردوغان قرار شد قشرهای مختلف جامعه ترکیه مانند معلمان، مأموران آتش‌نشانی و کارگران معدن، پزشکان و بازاریان در این مراسم شرکت کنند. همچنین در این مراسم امیر قطر، نخست‌وزیر روسیه، روسای جمهور ونزوئلا، بلغارستان، گرجستان، مقدونیه، مولداوی، صربستان، کوزوو، پاکستان، جمهوری ترک قبرس شمالی، قرقیزستان، سودان، گینه، زیمبابوه، گینه بیسائو، گینه استوایی، سومالی، موریتانی، گابن، چاد، جیبوتی و رئیس شورای ریاست جمهوری بوسنی و هرزگووین حضور خواهند داشت.

در مراسم جشنی که در کاخ ریاست جمهوری «بش‌تپه» برگزار شد، 22 رئیس‌جمهور، 28 نخست‌وزیر و رئیس مجلس و 6 دبیر کل از سازمان‌های بین‌المللی حضور پیدا کردند.

 همچنی  به مناسب آغاز ریاست جمهوری رئیس جمهور منتخب در سیستم جدید حکومتی ترکیه، سکه یک لیری که از سوی ضرابخانه ترکیه به طور ویژه ضرب میشود و بر روی آن کاخ ریاست جمهوری و تصاویر مرتبط با مراسم وجود دارد به میهمانان هدیه داده می‌شود. تمبری ویژه نیز به مناسبت این روز چاپ می‌شود.

در مراسم تحلیف اردوغان نیز تمام این تدابیر به کار گرفته شد و برای تأمین امنیت مراسم تحلیف و جشن ریاست جمهوری در آنکارا تدابیر امنیتی در بالاترین سطح خود قرار داشت و 10 هزار پلیس از بخش‌های ویژه، مبارزه با ترور، اطلاعات، امنیت، آسایش، نیروهای واکنش سریع، خنثای بمب و ترافیک مسئول تأمین امنیت این مراسم بودند.

برای حفظ جان مقامات خارجی نیز علاوه بر فعالیت یگان ویژه حفاظت از شخصیت‌های خارجی، تک‌تیراندازهای پلیس ترکیه در مهم‌ترین نقاط مکان‌های برگزاری مراسم مستقر شدند و بالگردهای پلیس ترکیه مسئولیت حفاظت از آسمان مکان مراسم را بر عهده داشتند. همچنین در مهم‌ترین نقاط ورودی و خروجی از سگ‌های تربیت‌شده پلیس استفاده شد.

رئیس جمهور منتخب در پایان این مراسم، ضیافت شام برای مهمانان تدارک می‌بیند و پس از آن یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار می‌کند و اسامی کابینه جدید دولت ترکیه را اعلام خواهد کرد.

در ضیافت شام اردوغان دوستان وی از جمله گرهارد شرودر صدراعظم پیشین آلمان و راشد الغنوشی رهبر حزب النهضه تونس و نمایندگان سیاسی و دینی اقوام ترک از کشورهای منطقه بالکان و آسیای مرکزی حضور داشتند.

در سیستم جدید ریاست جمهوری ترکیه برخلاف سیستم پارلمانی نیازی به رأی اعتماد مجلس کبیر ترکیه برای تأیید وزیران وجود ندارد و اسامی اعلام شده توسط رئیس جمهور منتخب به عنوان کابینه قطعی دولت ترکیه محسوب می‌شود.

تفاوت‌های فرهنگی و سیاسی مراسم تحلیف ریاست جمهوری در ترکیه و آمریکا

مراسم تحلیف ریاست جمهوری در هر کشوری، آینه تمام‌نمای فرهنگ، تاریخ و نظام سیاسی آن کشور است. ترکیه و آمریکا به عنوان دو کشور با نظام‌های سیاسی و فرهنگی متفاوت، مراسم تحلیف متمایزی نیز دارند. در زیر به برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو مراسم اشاره می‌شود:

تفاوت‌های فرهنگی

• ریشه‌های تاریخی: مراسم تحلیف در ترکیه ریشه در تاریخ عثمانی و سنت‌های اسلامی دارد، در حالی که در آمریکا ریشه در انقلاب آمریکا و تفکرات دموکراتیک دارد.
• نمادها و سمبل‌ها: نمادها و سمبل‌های استفاده شده در مراسم تحلیف این دو کشور متفاوت است. به عنوان مثال، در ترکیه استفاده از نمادهای اسلامی و ملی رایج‌تر است، در حالی که در آمریکا بیشتر از نمادهای دموکراتیک و آزادی‌خواهانه استفاده می‌شود.
• لباس: لباس‌هایی که در مراسم تحلیف پوشیده می‌شود، نشان‌دهنده تفاوت‌های فرهنگی است. در ترکیه، لباس‌های رسمی و سنتی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد، در حالی که در آمریکا، معمولاً لباس‌های رسمی غربی پوشیده می‌شود.
• آیین‌های مذهبی: حضور آیین‌های مذهبی در مراسم تحلیف ترکیه به دلیل ماهیت سکولار بودن این کشور محدودتر است، در حالی که در آمریکا، به‌خصوص در مراسم تحلیف برخی از رؤسای جمهور، آیین‌های مذهبی نقش پررنگ‌تری دارند.

تفاوت‌های سیاسی

• نظام سیاسی: تفاوت اصلی در نظام سیاسی این دو کشور است. ترکیه یک جمهوری پارلمانی است، در حالی که آمریکا یک جمهوری فدرال است. این تفاوت در ساختار قدرت و نحوه انتخاب رئیس جمهور منجر به تفاوت در مراسم تحلیف می‌شود.
• قدرت رئیس جمهور: در ترکیه، قدرت رئیس جمهور نسبت به آمریکا بیشتر متمرکز است و این تفاوت در نحوه برگزاری مراسم تحلیف نیز نمود پیدا می‌کند.
• نقش ارتش: در ترکیه، به دلیل تاریخچه کودتاهای نظامی، نقش ارتش در مراسم تحلیف و انتقال قدرت قابل‌توجه است، در حالی که در آمریکا، نقش ارتش در این مراسم محدودتر است.
• مشارکت مردم: میزان مشارکت مردم در مراسم تحلیف این دو کشور متفاوت است. در آمریکا، مشارکت مردم در مراسم تحلیف بسیار گسترده است، در حالی که در ترکیه، این مشارکت محدودتر است.