در پی ترور و شهادت اسماعیل هنیه، از خالد مشعل به عنوان جانشین وی نام برده میشود. اما او کیست؟
به گزارش تابناک، خالد مشعل که با کنیه «ابو الولید» شناخته میشود، نامی آشنا برای جهانیان است چراکه از رهبران شناخته شده و بنیانگذاران حماس است و فردی است که پیشتر هم سکاندار این جنبش و مقاومت مردم فلسطین در نوار غزه علیه صهیونیستها بوده است.
او سال ۱۹۵۶ در روستایی از توابع شهر سلواد در کرانه باختری (غربی) به دنیا آمد و ۱۱ سال اول زندگی خود را در آنجا گذراند. پس از اشغال کرانه باختری توسط اسرائیل در سال ۱۹۶۷، خانواده خالد به کویت مهاجرت کردند و او در مدارس کویت به تحصیلاتش ادامه داد و آنجا بود که به فعالیت سیاسی-اسلامی گرایش پیدا کرد و در سن ۱۵ سالگی به شاخه فلسطینی اخوانالمسلمین در کویت پیوست.
خالد در سال ۱۹۷۴ در دانشگاه کویت ثبت نام و در رشته فیزیک تحصیل کرد و همزمان در فعالیتهای فلسطینی نیز شرکت کرد. وی و همکاران اسلامگرایش با جناحهای ملیگرای سکولار که بر اتحادیه دانشجویان فلسطینی دانشگاه تسلط داشتند، درگیر شدند و درنهایت از هم جدا شده و انجمن دانشجویی خود را تشکیل دادند.
مشعل پس از فارغالتحصیلی در کویت ماند و در آنجا به تدریس فیزیک پرداخت و در جنبش اسلامگرایان فلسطینی فعال ماند، تا سال ۱۹۸۴ که تدریس را رها کرد تا زمان بیشتری را به کار سیاسی خود اختصاص دهد. این فعالیتها شامل سازماندهی و جمعآوری کمکهای مالی برای ایجاد شبکهای از خدمات اجتماعی اسلامی در نوار غزه و کرانه باختری و توسعه قابلیتهای نظامی اسلامگرایان فلسطینی بود که در آن زمان بسیار از سازمانهای چریکی سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) مانند فتح عقب بود.
پس از وقوع قیام فلسطینیها به نام انتفاضه اول در سال ۱۹۸۷، این سازمان علناً موجودیت خود را با نام «حماس» اعلام کرد. منشور این گروه که در سال ۱۹۸۸ صادر شد، خواستار جنگ مقدس برای ایجاد یک دولت اسلامی در سراسر فلسطین بود. این موضع تندرو، حماس را در تقابل با سازمان آزادی بخش فلسطین قرار داد، که در آن زمان به سمت به رسمیت شناختن حق موجودیت اسرائیل پیش میرفت.
خالد پس از حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ از کویت به اردن نقل مکان کرد. در سال ۱۹۹۲ این گروه از وجود یک دفتر سیاسی در تبعید خبر داد و مشعل به عنوان یکی از اعضای این گروه معرفی شد. این دفتر که خارج از دسترس اسرائیل فعالیت میکرد، مسئول روابط بینالمللی جنبش و فعالیتهای جمعآوری کمکهای مالی بود. وی در سال ۱۹۹۶ و بعد از بعد از ترور شیخ احمد یاسین و عبدالعزیز رنتیس به عنوان رئیس این دفتر انتخاب شد.
این گونه است که از مشعل به عنوان یکی از بنیانگذاران جنبش حماس نام برده میشود و از زمان تاسیس آن عضو دفتر سیاسی این گروه بوده است.
سال ۱۹۹۷ موساد با دستور مستقیم بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، او را هدف سوء قصد قرار داد. ۱۰ مامور موساد با پاسپورت جعلی کانادا برای کشتن مشعل وارد اردن شدند. خالد مشعل که در آن زمان ساکن اردن بود، در یکی از خیابانهای امان، پایتخت اردن، هدف حمله قرار گرفت و مادهای سمی به او تزریق شد.
مقامهای اردن تلاش برای سوءقصد به جان او را کشف کردند و دو عضو موساد را در ارتباط با آن دستگیر کردند. حسین بن طلال، پادشاه سابق اردن از نخست وزیر اسرائیل خواست تا پادزهر ماده سمی را که به مشعل تزریق شده بود به اردن بفرستد. نتانیاهو ابتدا این خواسته را رد کرد. اما تلاش برای سوء قصد به جان مشعل ابعادی بینالمللی پیدا کرد و بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا از نتانیاهو خواست که پادزهر را در اختیار اردن قرار دهد. نتانیاهو بالاخره تسلیم فشار کلینتون شد و با فرستادن پادزهر به اردن موافقت کرد.
خالد مشعل روز هفت دسامبر سال ۲۰۱۲ برای اولین بار به نوار غزه سفر کرد. سفر مشعل اولین ورود او به سرزمینهای فلسطینی از زمانی بود که در ۱۱ سالگی از کرانه غربی خارج شده بود. او در گذرگاه رفح با استقبال رهبران گروههای مختلف فلسطینی روبرو شد و جمعیت زیادی از مردم در مسیر عبور او به شهر غزه تجمع کردند.
اواسط سال ۲۰۱۷ خالد مشعل در پایان دوره اش، از ریاست کناره گیری کرد و شورای جنبش مقاومت اسلامی اسماعیل هنیه را به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس جایگزین مشعل کرد و مشعل به ریاست برونمرزی این دفتر منصوب شد. روندی که حالا ظاهرا قرار است در مسیر عکس تکرار شود چراکه هنیه به شهادت رسیده و قرار است بار دیگر سکان در دست مشعل قرار گیرد.
در مورد خالد مشعل در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
در مورد اسماعیل هنیه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید